Lesbók Morgunblaðsins - 28.05.1978, Side 9

bakaö á milli heitra steinhellna. Skraut-
lega brauöiö í miöju er eitthvað yngra og
var notaö viö hátíöleg tækifæri og ræöst
þaö af því, 'aö skeifuformuöu litlu brauöin
voru notuö sem borðkrot fyrir gesti, —
þau eru ekki svo mjög frábrugðin
brauðsnúðum í dag!
Efst á mynd nr. 2 sjáum viö hjartaform-
uö brauð er voru notuð viö trúlofunarhát-
íöir, — hiö vinstra var ætlaö piltinum en
stúlkunni brauöiö til hægri. Litla hjartað
inni í brauði stúlkunnar er tákn miskunn-
seminnar. Brauöið til vinstri í miöju er
döðlubrauð er var sérstaklega ætlaö
Farónum, en til hægri er fíkjubrauö, sem
bakað var úr fíngerðasta mjöli. Bestu
brauðin, af þeirri tegund, fengu Krókódíl-
arnir — hin helgu dýr — sem fórnargjöf.
Neöst sjáum viö svo brauð sem hefur
hundsform, og var ætlaö til veiðihátíöa.
Á þriðju mynd sést til vinstri hringform-
aö brauð (ósúrt brauö), er var notaö af
Gyöingum á flótta þeirra frá Egyptalandi
fyrir 4000 árum, og er þaö enn búiö til en
í ööru formi. Brauöiö til hægri sem hefur
form fléttu á sér' merkilega sögu. Sú
siðvenja tíökaðist hjá sumum þjóöflokk-
um í Asíu að brenna konur með líki látinna
eiginmanna þeirra. Seinna var það látið
nægja aö konur skæru hár sitt, fléttuöu
það og brenndu með líkinu. Hugmynda-
ríkri konu datt þá eitt sinn í hug að baka
brauð í fléttuformi — og bjargaöi þar meö
eigi aðeins sjálfri sér heldur og einnig
hárþrýöi sinni! — Já, — makalausar geta
konur veriö, — mættu nútímakonur álykta
er þær líta til uppruna slíkra brauöa þegar
þær kaupa þau í næstu þrauöbúö! í miöju
sjáum við tvö brauð frá Grikklandi, sem
voru ætluö almúganum, brauö úr rúgi og
brauö úr byggi. Neöst til vinstri sjáum við
brauö úr höfrum en til hægri er brauð, er
ætlaö var sjúkum og var bakaö úr fínu
mjöli, mjólk, olíu og hunangi — (þannig
var fyrir öllu hugsaö). Á fjóröu mynd
sjáum viö brauö frá Rómarveldi. Efst
getur aö líta tvö brauö úr hveiti frá
Pompei er fundust árið 1748 og höföu
varðveitzt fullkomlega óskemmd undir
hrauni Vesúvíusar frá árinu 79. Fyrir miöju
til vinstri sjáum viö brauö úr mjög fínu
mjoli sem notað var viö heiðran skálda er
í heimsókn komu. Til hægri er fiskformað
brauö ætlaö gestum — jafnt skáldum sem
fiskimönnum. Neöst til hægri sést skjald-
bökuformaö' brauö er notað var sem
heillagripur, — sá er ekki gat keypt sér
lifandi dýr bjargaöi sér með því aö baka
brauö í skjaldbökuformi. Þá getur þar aö
líta slönguformaö brauö.
Slangan taldist verndarandi bakara-
stofunnar — fyrrum héldu allir bakarar
slöngur til eyðingar rottum.
— Af þessu ágripi hér má glöggt ráöa
hve frjó saga brauðsins er, óg hve margt
má lesa úr formi þess. Brauö miöaida,
renaisansins (endurreisnartímabilsins) og
aldanna fram á okkar daga, segja áfram
ríka sögu en hér skal þó látið staöar
numiö að sinni — en því skal hér við bæta
að ísland hefur ekki gleymst meö því aö
gerö er grein fyrir hverabakaða brauöinu
okkar og fylgir þeirri sögu, að enn sé hægt
aö kaupa þaö í Reykjavík — og fylgir svo
mynd af samlokuþrauði...!
Bragi Ásgeirsson.
Brauö frá Gyöingalandi, nánar tiltekiö frá tímum flóttans til Egyptalands og efst
til hægri: austurlenzk brauö, fagurlega skreytt. í miöju og neöst: Fjórar gerðir
brauöa frá Grikklandi hinu forna, sem sýna hvaö mikil alúö hefur veriö lögó í pessa
matargerð. Mynd 3.
I raun
og veru
Þættir eftir
Margaret Haikola
Nýr dagur - nj tækifæri
Við könnumst vió pau tímabil í
ævi okkar, pegar okkur finnst lífiö
tilbreytingarlítíð og tilgangslaust.
Fram undan sjáum vió langa röð
daga, par sem einn er öörum líkur.
Hver morgundagur bíður Þess, aö
á móti honum sé tekið sem
deginum í dag. Hann bokast síðan
burt eins og gærdagurinn, sem
hefur farið veg allrar veraldar.
Þaö er ekki furöa, pó aö viss ytri
atvik valdi okkur leiöa. Einn dagur
af öörum hefur í för meö sér sama
verkiö, sömu áhyggju, sama ein-
manaleika. Það verkar sem eins
konar háð, ef einhver kemur til
okkar og segir, aö viö eigum aö
heröa okkur upp og líta björtum
augum á framtíöina. Og ef sami
maóur segir, að hver dagur hafi ný
tækifæri í sér fólgin, hlustum við á
paó sem hreint orðaprjál.
Ég ætla aö segja ykkur smásögu
úr heimi raunveruleikans. Maður,
sem lengi haföi verið veikur, fékk
hjálp annars vió erfiðustu störfin á
heimilinu. Sá, sem hjálpina veitti,
komst aö raun um, aö sjúklíngur-
inn purfti fyrst og fremst að sigrast
á punglyndi sínu. Eitt sinn pegar
hann kom í heimsókn, reif sjúkl-
ingurinn gærdaginn af
veggalmanakinu og bætti viö fullur
beiskju: „Þá er peim degi varpað
fyrir borö, og ekki átti hann betra
skiliöl"
Nú datt hjálparhellunni dálítið í
hug. Án efa hafói dagurinn í gær
haft eitthvað að geyma, sem var
öðruvísi en hina dagana. „Fleygóu
ekki blöðunum,“ sagöi hann, „en
skrifaðu heldur aftan á hvert blaó
eitthvert atvik, sem geröist, eöa
einhverja hugsun, sem vaknaði hjá
pér einmitt pann daginn.“ Meó
pessu móti varö til heill bunki af
dagbókarblööum.
A peim voru upplýsingar um
sjúkdóminn, sem virtist svipaður
frá einum degi til annars. En á einu
blaðinu stóö: „í dag voru verkirnir
minni — eöa ég gleymdi aö hugsa
um paö, af pví aó ég var að lesa
svo skemmtilega bók.“ Á öóru
blaði mátti lesa eftirfarandi: „N.N.
hringdi til mín, sagöist ætla að
heilsa upp á mig.“ Á næsta blaö
var skrifaó: „Skyldi nú N.N. koma
í dag?“ Og nokkrum dögum seinna
voru oröin á pessa leiö: „Höfum um
svo margt aó tala, að við verðum
að hittast aftur.“
Aö mánuði liðnum var komið
nýtt ívaf í fáoröu skýrsluna: „Þrír
hafa hringt í dag. Allir vildu ræöa
um vandamál sín. Ætla að skrifa A.
á morgun. Hef sofiö vel í nótt. Skil
nú betur sjónarmið B.“ Á einu af
síöustu blööunum, sem geymzt
höföu, stóö: „Ég er ef til vill veikari
í dag, en mér finnst ég styrkari.“
Þessar stuttorðu dagbókar-
klausur sýna okkur ótvírætt, að
hver dagur gefur okkur ný tæki-
færi. Ýmist fáum viö pau í félags-
skap viö aöra menn, eöa við
öðlumst pau innra meö okkur
sjálfum.
Hver dagsreynslan veröur, er
ekki undir pví einu komið, hvaóa
viöburði dagurinn færir okkur,
heldur einnig hvernig við tökum
peim. Þegar atvikin sýnast vera
endurtekning á öörum fyrri, getum
við brugöizt við peim á nýjan hátt.
Viö byrjum aö nýju meó hverjum
degi, meö pví aö dagurinn í gær
gaf okkur einhverja nýja reynslu.
Fyrst við vorum menn til aö bera
byröi dagsins í gær, erum við
styrkari í dag. Vió getum mætt
áhyggjunum af minni sjálfsum-
hyggju og gleðinni af meira pakk-
læti.
Aö taka á móti deginum í dag
með slíku nýju hugarfari felur í sér
vöxt, próun. Viö finnum til gleðinn-
ar viö paó aö vaxa, en um leið
verða okkur Ijós hin ströngu
skilyrói fyrir pví, aö svo megi
veröa. Þaó heimtar, aó við hljótum
að sleppa ekki svo litlu af okkar
gamla sjálfi og leita einhvers nýs,
sem hefur meira gildi. Vöxtur
okkar er árangur af mörgum minni
háttar breytingum frá degi til dags
viö stöóuga baráttu og sjálfsafneit-
un.
Vió tökum á móti hverjum nýjum
degi sem nýir menn.
Morgundagurinn á rætur sínar
deginum í gær.
Maöur, sem práir eitthvað er
ekki óhamingjusamur meö öllu.