Lesbók Morgunblaðsins - 17.11.1979, Qupperneq 6

Um margra ára akeiö hafur Ifkt og legiö ( loftinu, aö fyrr eöa síöar mundi Teddy
Kennedy feta í fótapor bróöur síns og veröa forseti Bandaríkjanna.
Sumar skopteikningarnar, sem Kennedy fœr af sér í blööum um þessar mundir, eru
meira en lítiö eitraöar, svo sem þessi. „Haföu ekki áhyggjur af akstrinum Jimmy, — óg
þekki mig hér“. Þaö ar aö sjálfsögöu brúin útá Chappaquiddick- ayju, sem þarna er
teiknuö.
Tíu ár eru liðin frá
harmleiknum á
Chappaquiddick.
Það sem þá gerðist
er geymt en ekki
gleymt og getur
orðið erfiðasta
hindrun Edwards
Kennedys á leið
hans í Hvíta Húsið.
10 ár eru liðin frá harmleiknum á
Chappaquiddick. Það sem þá geröist
er geymt, en ekki gleymt og getur
oröiö erfiöasta hindrun Edwards
Kennedys á leiö hans til Hvíta hússins.
„Þeir sem mestar mætur hafa á Ted
Kennedy," sagði náinn vinur hans
nýlega, „geta aldrei gleymt hinni voða-
legu viku eftir atburðinn á Chappa-
quiddick." Og nú eru vofurnar þaöan
komnar á kreik aftur. Aöalsöguhetjan í
þeim harmleik er um þaö bil aö taka
ákvarðanir, sem geta tengt náið örlög
hans og þjóöar sinnar.
Edward M. Kennedy, öldungadeild-
armaður frá Massachúsetts, er nú 47
ára gamall. Hár hans er snyrtilega
greitt, tennurnar skjannahvítar og
hann er rjóður á hörund. Hann er
hrífandi glæsimenni. Á hann fellur
ævintýraljómi auðs, frægðar, gáfna og
glæsibragðs ættar hans í augum
bandarísku þjóðarinnar. Það er arfur
hans og byrði. Hann er tákn stórfeng-
legs harmleiks: Þrír bræöur hans og
systir hlutu válegan dauödaga — tveir
voru myrtir og tvö fórust í flugslysum
— ein systir hans er vangefin, sonur
hans missti fótinn vegna krabbameins,
kona hans varö áfengissjúklingur og
sjálfur hryggbrotnaöi hann, er flugvél
hans hrapaði til jarðar. Tveir vinir hans
biöu þá bana. En þó hefur hann lifað
það að veröa einn af áhrifamestu
mönnum í stjórnmálalífi Bandaríkj-
anna. Hann er maður, sem margir
Bandaríkjamenn vilja ekki aöeins fela
forsetaembættiö, heldur og tigna og
dýrka.
Nema vegna Chappaquiddick.
Hann fær ekki flúið málsatvik og þaö
mistur efasemda og tortryggni, sem
þau sköpuðu.
Sannanlegar staöreyndir málsins ná
skammt. Kvöldiö 18. júlí 1969 var
Kennedy, öldungadeildarþingmaður, í
veizlu í sumarbústað á Chappa-
quiddick-eyju ásamt nokkrum vinum
sínum og útvöldum starfskröftum úr
liðssveitum þeirra Kennedy-bræðra.
Milli kl. 11 og 12 á miðnætti — um
11.15 samkvæmt eigin framburði —
hvarf hann burt frá sumarbústaðnum
og sagöist ætla aö ná síöustu ferjunni
til Marthas Vineyard. En í stað þess að
halda í áttina aö ferjustaðnum sneri
hann sem leiö lá til strandar. Bíllinn fór
út af brú og lenti á hvolfi og sökk á
tveggja og hálfs metra dýpi. Kennedy,
þingmanni, tókst að komast út úr
bílnum og á land. Hann yfirgaf slys-
staöinn og síðan eyna án þess aö
tilkynna yfirvöldum um slysiö. 28 ára
gömul stúlka, sem var í bílnum, Mary
Jo Kopechne, lokaðist þar inni og
drukknaöi. Lögreglan fann bílinn og
líkið næsta morgun, rétt áður en
Kennedy þingmaður, gerði aðvart um
slysiö. Þingmaöurinn var ákærður fyrir
aö hafa brotið lög, þar sem hann hefði
yfirgefið slysstáð. Hann játaöi sekt sína
og var dæmdur í tveggja mánaða
fangelsi. Refsingu var þegar í staö
frestaö, þannig aö hann tók aldrei út
neina hegningu. Hann kallaði saman
nokkra ráðgjafa sína, en sumir þeirra
höföu unnið fyrir bróöur hans, forset-
ann sáluga, og þeir tóku saman
skýringar á slysinu, þær sem hann svo
flutti í sjónvarp. Þeir reyndust vera
mjög margir, sem ekki létu sér nægja
skýringar hans og eru ekki sáttir við
þær ennþá. Þar sem ekki er um annan
vitnisburð aö ræða, telja margir, aö
eina ástæöan til þess, aö hann hafi
ekki gefið fulla og hreinskilnislega
skýringu á því, sem gerðist á Chappa-
quiddick, sé sú, aö sannleikurinn
myndi stórlega skaða hann persónu-
lega og pólitískt.
Þannig hefur Chappaquiddick-máliö
orðiö honum byröi, sem er jafnstór-
vægileg og sá stuðningur, sem hann
hefur hlotið af fjölskyldu sinni. Kenne-
dyarnir hafa löngum haft sterk áhrif á
fólk, vakiö bæöi aðdáun og andúð, en
þaö hefur greinilega orðið vart sér-
stakrar óvildar í garö Ted Kennedys,
óvildar, sem Chappaquiddick-máliö
hefur skapaö og magnaö, og haturs,
sem er svo beiskt og heiftúðugt, að
þaö er til vansæmdar amerískri þjóð-
arsál. Þaö varö til þess að koma í veg
fyrir framboö hans til forsetaembættis-
ins 1972 og aftur 1976, eftir aö hann
hafði gert talsvert til þess að styrkja
stöðu sína í keppninni. Fjórum dögum
áður en fimm ár voru liðin frá slysinu á
Chappaquiddick birtist í New York
Times Magazine ítarleg og rótarleg
Mary Jo Kopechna, 28 ára gömul,
Ijóshærö og laglag, þagar hún lór f
afdrifaríka ökuför meö öldungadeild-
arþingmanninum og endaöi aú för meö
því aö bíllinn sfakksf útaf hættulegri
tróbrú, oem tengir Chappaquiddick-
eyju viö land. Kennedy gat synt til
lands, en unga stúlkan fórst. Þetta slys
er ekki gleymt og heldur ekki þaö,
hvernig Kennedy reyndi aö bjarga sór
frá óþægindunum í sambandi viö það.
grein, sem bar heitiö „Chappaquiddick
+ 5“. Hún var samin af smásmugulega
nákvæmum blaðamanni, Robert
Sherrill, sem ekki telst til hatursfullra
hægrimanna, heldur til efagjarnra
vinstrimanna, og í greininni eru tíund-
aöar allar þær spurningar, sem ósvar-
aö er í sambandi við Chappaquiddick-
slysið. Times tímaritið, sem er á engan
hátt hægri sinnaö blaö, fékk fleiri
lesendur út á þessa grein en á nokkra
aðra grein í sögu sinni, og spurn-
ingarnar, sem brátt voru á allra vörum,
gerðu allt annað en aö auka trúa
manna á hreinskilni hans og einlægni.
Nokkrum vikum eftir birtingu greinar-
innar dró Kennedy sig ákveðið og
endanlega í hlé frá kosningabaráttunni
1976. Seinna hafa skoöanakannanir
gefiö í skyn, að bandaríska þjóðin væri
að gleyma Chappaquiddick-málinu. En
þær hafa þó ekki snert þær spurn-
ingar, sem ofar öllum staðreyndum í