Lesbók Morgunblaðsins - 12.01.1980, Blaðsíða 9
Bryggjuhúsin á austur-
bakka Niöelfunnar. Nú
ayndir þar hvorki
norakur konungur eða
íalenzkur kappi. Hins
vegar gæti vel veriö aö
endur sem ala þar aldur
sóu af íslenzku bergi,
nánar tiltekið úr Þing-
eyjarsýslu, því fyrir
nokkrum áratugum
fannst bóksala í bænum
fuglalíf oröið fátæklegt
við ána og fékk með
töluveröri fyrirhöfn
send íslenzk andaregg
til aö koma upp nýjum
andastofni og tókst.
Bæjarbrúin eða „By-
brua“ eins og Þránd-
heimsbúar segja, er
gömul vindubrú yfir ána
Nið og var byggð árið
1861. Hún er þó ekki
vindubrú lengur en yfir-
bragöið er varðveitt og
þykir hún mikil stað-
arprýði.
Tíl vinstri:
Erkibiskupssetrið f
Þrándheimi — talið eitt
merkasta hús á Norður-
löndum — stendur
vestan við dómkirkjuna
sem sést í baksýn. Elsti
hluti hússins var byggð-
ur á dögum Eysteins
erkibiskups eða á árun-
um 1160—70. Þarna var
erkibiskupssetur fram
að siðaskiptum 1537.
Til hægri:
Um tíma setti vellauöug
kaupmannastétt mjög
svip á bæjarbraginn í
Þrándheimi. Nú er hún
fyrir bí en eftir standa
nokkur vegleg timbur-
hús sem það fólk
byggði yfir sig og fjöl-
skyldur sínar.
„Stiftsgárden“ við
Munkagötu er eitt
þeirra. Það var ekkjufrú
sem að þeirri byggingu
stóö á árunum upp úr
1770. Nú eru opinberar
skrifstofur þar til húsa
og kóngurinn gistir þar
þegar hann er á ferð.
Við ósa árinnar Nið
standa þessi verzlunar-
og kaupmannshús á
vesturbakkanum. Þau
eru flest frá 17. öld.
Þarna hefur allt frá mið-
öldum veriö miöstöö
verzlunar og viöskipta
enda skipulagið gott.
Handan árinnar and-
spænis þessum húsum
heitir Skipakrókur og
fram undan bakkanum
þar segir sagan aö þeir
hafi aft saman kapp sitt
í sundi Ólafur konungur
Tryggvason og Kjartan
Ólafsson. Eins og sjá
má er Niö breið og lygn
elfa og hefur veriö
ákjósanleg til iókunar
sundíþrótta á þeim
tíma.
Ólafur konungur Tryggvason, sá sem
lagði grundvöll að bænum við Niöarós,
trónar hátt á staili sínum á torginu í hjarta
bæjarins þar sem Munkagata og Kon-
ungsgata skerast. Þessar tvær götur eru
steinlagðar og svo breiðar að sexföld
bílaröð gæti hæglega þeyst þar um. Sú
var þó ekki meiningin. Þessar götur voru
ákveðnar í bæjarskipulagi fyrir aldamótin
1700 til þess að hefta útbreiðslu eldsvoða
sem oft hafði herjað í bænum.
órækasti vottur um þá menningu
sem dafnaöi í skjóli kirkjunnar á fyrri
öldum.
í Þrándheimi eru nú mörg lær-
dóms- og menningarsetur. Skömmu
eftir aldamót var tækniháskóla Nor-
egs valinn þar staöur. Hann var
vígður áriö 1910 og eru Þrándheims-
búar stoltir af þeirri stofnun. Stúd-
entar þar eru nú um 5000 talsins og
fer fjölgandi. Þeir setja aö sjálfsögöu
mjög sinn svip á bæjarlífið og eru
börn síns tíma — börn vísinda og
tæknialdar — alveg eins og munkar
og klerkastétt hafa vafalaust sett
sinn svip á bæjarbraginn á sínum
tíma þegar kirkjan bar ægishjálm yfir
allt mannlíf á staönum.