Lesbók Morgunblaðsins - 31.05.1980, Qupperneq 11

MORGUNKYRRÐARINNAR
Nútíma
arkitektúr
í Kóreu.
suöaustri Silla-ríki, þar sem þróaöist
menning í tengslum við Suðurkína.
Meö stuðningi T’ang-þjóöhöfðingj-
anna tryggöi Silla-konungsríki sér yfir-
ráö yfir öllu landinu áriö 668, og Kórea
varö aö léni í Kína. Kínversk áhrif uröu
þarmeö yfirgnæfandi á öllum sviðum
og stóð svo fram til ársins 935, er
konungsríkið leið undir lok. Elstu
minjar kóreanskrar myndlistar koma
fram í grafhýsaskreytingum frá Kog-
uryö-ríki frá 5.-6. öld. Veggmálverk,
er sækja áhrif frá Kína, skreyta veggi
þessara grafhýsa. í gröf hinna fjögurra
anda koma fram myndtákn í líki
skjaldböku, er slanga umvefur, sem
mun eiga aö vísa til sköpunar heimsins
og er mikilvæg heimild um goöafræöi
Kóreumanna. Síöan koma lýsingar frá
veiöiferöum með dönsurum, söngvur-
um, riddurum á þeysireiö, hjörtum,
tígrisdýrum og fjöllum í bakgrunni, og
er öllu þessu lýst í svörtum, rauðum og
gulum litum. — Dýr og menn eru
rissuö upp meö Ijósum, rauösvörtum
og gulsvörtum útlínum, en fjöll og
klettar meö dökkum bylgjuformuöum
línum. Á þessu tímabili haföi kóreönsk
list veigamikil áhrif á japanska list og
um leið á útbreiöslu Búddhatrúarinnar
í Japan. Á tímum Koryö-ríkisins, er
fylgdi í kjölfar Silla-ríkisins, blómstr-
uðu listir, en fyrir utan nokkur málverk
trúarlegs eölis og veggmálverk, er
sýna Ijóslega tengingu T’ang-stílsins
viö kóreönsk viöhorf og smekk, hefur
fátt varðveitzt. Áriö 1392 leysti Yi-ríkiö
Koryö-ríkiö af og viöurkenndi lénsyfir-
ráö Ming-konungsríkisins í Kína.
Búddhatrúin missti gildi sitt til hags
fyrir Nýkonfúsíismann. Hinir fyrstu
Yi-konungar studdu listir af ráö og
dáð, stofnuðu akademíu, sem meö
miklum árangri örvaöi listamenn og
geröi hina færustu að meölimum. Nú
gátu menn fariö aö greina kóreanska
list í þrjá skóla: Noröur-, suöur og
bókmenntastílinn. í Noröur-Kóreu
réöu kínversk áhrif, hefðbundin og
akademísk, en í suöri var stíllinn
persónulegri og umbúöalausari, þar
var fariö meira eftir hugrænni innlifun
en beinni lýsingu á myndefninu, og á
þetta einnig viö skóla þann, er kennd-
Þetta kóreanska hof er
frá árinu 700 og stendur
enn þann dag í dag.
ur er viö bókmenntir. Á næstu öldum
og fram á vora daga komu fram margir
nafnkenndir meistarar og áhrifin
víxluðust á ýmsa vegu, voru staðbund-
in eöa komu frá Japan eöa Kína.
Erföavenjan hefur svo sett svip sinn á
list tuttugustu aldarinnar ásamt vest-
rænum áhrifum í bland.
— Þetta er í stuttu máli yfirlit yfir
þróun kóreanskrar myndlistar, en sýnir
þó Ijóslega, aö hér er af auðugri
erföavenju aö ausa og aö Kóreumenn
eru ríkir af uppruna sínum, landi og
þjóö.
— Það er ekki liðið langt á kvöldið,
er hinir góöu gestir veröa aö kveðja,
dagskráin er ströng hjá þeim, — Han
Chang Hyop hefur tekiö aö sér aö
selflytja mannskapinn til síns heima í
bílaleigubíl sínum og er horfinn meö
smáfólkið. Eftir sitjum viö Kolbrún og
sendiráðherrann Chon Gi Gap, sem
veröur tíörætt um elixírinn Insam og
kosti hans, — ætlar aö koma meö
meira af honum næst, segist spenntur
aö vita, hvaöa áhrif vökvinn hafi á
okkur, — vonast eftir aö viö heim-
sækjum sig, ef viö eigum leiö um
Stokkhólm, lofar okkur góöum mót-
tökum. Maðurinn er ekkert annaö en
háttvísin, kurteisin og vinsemdin, og
frá honum streymir austurlenzk orka
og styrkur, vísast mjög í ætt við land
morgunkyrröarinnar...