Lesbók Morgunblaðsins - 19.07.1980, Blaðsíða 8

Svipmyndir úr hinni fjölskrúöugu nóttúru Zambíu.
tsá
Víktoríufossarnir draga til sín fjölda ferðamanna, en á sumum árstímum Á bökkum Zambezi. Hér er Edda hjá kof.
þýðir ekki að koma þangað, því þá sést ekki í fossana fyrir úða. félagsskap nokkurra apakatta, en frá þeim se

Viktoríufossarnir í Zambesi-fljótinu eru einhverjir mestu fossar heimsins og gljúfrið, sem veröur neðan við fossana og sést á
Zimbabve, sem áöur hét Rhodesia, en Zambia er hægra megin.

Fyrstu mánuðina okkar hér í Mosi
Oa Tunya-þjóögarðinum í Zambíu,
bjuggum viö í indælu litlu húsi í hverfi
tækni- og verkfræðinga við virkjunina
hjá Viktoríufossunum. í hverfinu því
arna eru aðeins tvær nafnlausar götur
og þegar ég sá, aö okkar hús var
númer 10, kallaði ég götuna óðar
Downingstreet. Zömbunum í götunni
þótti hugmyndin góð og nefndu hina
götuna Abbey Road, því nöfn tveggja
verkfræðinga, sem þar bjuggu, byrjuðu
á Abbey.
í þessu hverfi eru aðeins 14 hús og
þar búa jafnmargar fjölskyldur, en mun
fleiri bavíanar, því skóglendið umhverf-
is göturnar morar af bavíönum, og það
var mín bezta skemmtun að fylgjast
meö háttalagi þeirra, þann tíma sem
ég bjó á þessum staö.
Viö sólarupprás flykkjast þessir
frændur okkar í stórum hópum inní
garða hverfisins og éta allt sem að
kjafti kemur, svo framarlega sem það
er ekki rautt á litinn. Zambar segja
mér, að aparnir forðist alla rauða
ávexti, því þeir hafi brennt sig á
Píri-píri, sem kallað er chillie á norður-
slóöum. Um leið og mennskir rísa úr
rekkjum, forða bavíanar sér til skógar
og dvelja þar unz líöur að sólsetri; þá
koma þeir aftur í kvöldmat.
Um uppskeruna hér stendur þess-
vegna eilíf barátta milli mennskra
annarsvegar og apanna hinsvegar. Þó
þarf ekki aö gæta garðanna um nætur,
því bavíanar eru myrkfælnir. Skemmti-
legt er aö fylgjast með vel skipulögöum
ránsferðum þeirra; hvernig foringinn
læðist meðfram giröingunni í skjóli
skrautjurta og trjáa og þegar hann
hefur fullvissað sig um að hvorki séu
mennskir né hundar á veröi, gefur
hann hinum merki. Þeir stökkva þá
fimlega yfir girðingar og hremma það,
sem þeim þykir girnilegast. Oft óskaöi
ég þess að ég heföi kvikmyndavél til
þess að mynda þessa „sjarmerandi"
þjófa aö verki.
Meöan við bjuggum enn við Down-
ingstreet 10, kom kunningi okkar úr
borginni eitt sinn í heimsókn. Hann
hafði komið við í verzlunum og keypt
ýmsar matvörur, en bíl sínum lagðl
hann framan við húsið. Við sátum á
veröndinni og sáum hvar bavíani lædd-
ist aö bílnum. Ég brá við skjótt, en var
of sein, því þegar ég kom út á^ötuna,
stökk bavíaninn til skógar með heilt
franskbrauö. Þegar hann þóttist kom-
inn nógu langt frá mér, lagði hann
brauðiö til hliöar, klappaöi saman
lófunum og sýndi allar tennurnar, —
rétt eins og hann væri að gera grín aö
mér.
Því miður fluttumst við seinna úr
Downingstræti og innfyrir giröingu
virkjunarinnar, svo nú verður minna
um heimsóknir vina minna, bavían-
anna. Umhverfis húsiö okkar er síki
eöa kanall, sem enginn hættir sér yfir
nema fuglinn fljúgandi, af ótta viö
krókódíla og fleira varasamt. Við hliöin
eru öryggisverðir og er engum hleypt
innfyrir nema hann útfylli þar til gert
eyðublað. En þótt bavíanar geti ekki
lengur heimsótt mig, sleppa aörar
skepnur mun ófrýnilegri framhjá öllum
öryggisvörðum.
Þetta eru einhverskonar risaeölur,
tvær tegundir og er sú stærri rúmir
tveir metrar á lengd; þær eru dökk-
brúnar á litinn meö ógnarlega gadda
eöa ugga eftir endilöngum hrygg og
hala. Þegar ég sá þessar ófreskjur
fyrst, hélt ég aö éitthvað væri bogiö við
andlega heilsu mína; slíkar ófreskjur
hélt ég aö væru aðeins til í ævintýrum
og hryllingsmyndum.
Zambar segja, aö þessar meö gadd-
ana séu baneitraöar, en hin tegundin
er mun viðkunnalegri, — þær líta út
eins og trölivaxnar eölur, liturinn er sá
sami og lögunin einnig, en lengdin er
hálfur annar til tveir metrar. Tungan er
geysilega löng, dökkgrá og klofin
fremst, lappirnar minna á krókódíla, en
halinn er mjög sterklegur og er hann
þeirra einasta vopn, ef á þær er ráöist.
innfæddir segja, aö kjötiö af þessum
skepnum sé hiö mesta lostæti, enda
munu þær vera veiddar í talsveröum
mæli í frumstæöum þorpum þessa
lands.
Báðar tegundirnar svamla í síkinu
umhverfis húsið okkar og þær styttu
mér stundir fyrstu vikurnar hér; komu í
staö bavíananna og mér fannst gaman
að fylgjasl með ferðum þeirra uppúr
síkinu og inn í garðinn í leit aö froskum
og öðru lostæti.
Einn daginn komst ég í talsamband
viö eina maddömuna; mér sýndist hún
jafn áfjáö í að skoöa mig og ég hana.
Ég sat viö glugga og hún hlussaöist
alla leiö þangaö og ég ávarpaði hana
með mínum blíöasta rómi. Hún svaraði
með því að lygna aftur augunum, halla
undir flatt og reka út úr sér langa og
klofna tunguna. Mér kom í hug aö taka
mynd af gestinum, en þegar til átti aö
taka var auövitaö engin filma í vélinni.
Nú heyrir þetta nábýli viö eölurnar til
liðinni tíð, því fóstursonur minn, hund-
urinn Rover, sem er sonur tíkar af
Great Dane-kyni og hunds af Als-
ation-kyni, sagöi ölium skrímslum stríö
á hendur. Rover var aðeins þriggja
mánaöa gamall, en mjög stór eftir
aldri, þegar hann hóf sinn skæruhern-
aö gegn risaeðlum. Ég var dauöhrædd
um líf hans, því báöar tegundirnar
heföu hæglega getað klippt af honum
hausinn meö flugbeittum hölunum.
Sem betur fór var Rover öllu fimari svo
skrímslin slógu vindhögg; og þó, —
þær slógu gras, þvf halarnir eru beittir
sem Ijár. Nú er Rover farinn úr vistinni,
en síðan hann var hér, sjást engar
©