Lesbók Morgunblaðsins - 17.01.1981, Blaðsíða 16
Að tjaldabaki
=rh. af bls. 14.
>eldur lifandi fiskur úr saltvatnsþróm. Hér
x sjórinn vanur að æða á land í háflæði og
íorðvestan stormi. En búið er að reisa skýli
rfir fisksöluborðin.
Við vestri hafnargarðinn liggur stórt
cranaskip, og úti á Búey hillir undir 4—5
íæða yfirbyggingu borpalls. Á eystri hafn-
irgarðinum er verið aö losa flutningaskip.
Jjóbúðirnar fram með Voginum eru farnar
ið tína tölunni. Þær snúa hvössum burst-
jm að sjónum og minna á sköröóttan
:anngarö. Sumar hafa veriö dubbaðar upp
og gegna ýmsum hlutverkum, m.a. sem
/eitingastaöir og diskótek, eins og t.d.
=tauöu sjóbúöirnar á austurbakkanum. Þar
;r hátt undir loft og gólfið stráð sandi.
<úfaöur diskur af rækjum er innifalinn í
aögangseyrinum.
Kóngsgarðsbrekkan hefur sýnilega verið
oreikkuö á kostnaö gamalla húsa í Neðri-
Strandgötu sem áttu sér merka sögu,
arðýtan látiö greipar sópa. Andspænis
torginu eru háhýsi. En Fiskhöllin, þar sem
oreyttar húsmæöur stóöu í löngum biöröö-
s jm á hernámsárunum, er enn viö lýði.
Fram að aldamótum var hverfið við vestri
oafnargarðinn eins konar Westend borgar-
nnar. Hér bjuggu ríkir kaupmenn, útgerð-
armenn og skipstjórar sem ræktuöu garða
í stöllum upp eftir brekkunni, þar sem hét
Qrímsakur áður. Þá var Neöri-Strandgata
aðalverzlunargatan og þar gekk fólk sér til
skemmtunar.
Skömmu fyrir aldamótin, þegar brisl-
ingsveiðar hófust eftir aö síldin brást, fóru
menn að breyta heldrimannabústöðunum í
verksmiðjur, og nýjar verksmiðjur risu á
garölóðunum. Þurfti ekki nema mannsald-
ur til að hverfið skipti um svip. Seinna varð
þarna of þröngt um verksmiðjurnar, og
voru þær þá fluttar yfir í austurhluta
borgarinnar. En Bjellandsverksmiðjan:
Stavanger Preserving Co. stendur enn og
er í eyöi.
Já, heppnin hefur fylgt Stafangri í
tímanna rás, þrátt fyrir kreppuástand
annaö veifiö. Eitt hefur tekið við af ööru
borginni til framdráttar: fyrst síldin, síðan
brislingurinn og aö lokum olían. Merki um
hernámiö sjást ekki lengur, svo sem
Þjóöverjabraggarnir í úthverfum borgar-
innar, a.m.k. engin ytri merki þótt margur
eigi um sárt aö binda á einn eða annan
hátt. Draumurinn um Suöuriandsbrautina
, rættist fyrr en ætlað var, en draumurinn
um alþjóðaflugvöll á Sóla rættlst ekki. Þar
er aðeins um innanlandsflug að ræða fyrir
utan þyrluþjónustu viö borpallana á Norð
ursjónum og herflugstöð. Sams kona
þyrluþjónustu gegnir flugvöllurinn á Fórus,
sem er aftur kominn í gagnið.
Konan togar í hundinn og hraðar ferð
sinni eftir vestri hafnarbakkanum. Bliku
hefur dregiö á loft svo búast má við
regnskúr. Hér hefur hafnargarðurinn verið
breikkaðúr til muna með því að rífa gömul
hús og sjóbúðir, og hér leggst Ameríkufar-
ið Sagafjord aö. Stavangerfjord er fyrir
löngu úr sögunni. Skammt frá gömlu
tollstöðinni, fölrauðu húsi með ítölsku sniði
sem fengið hefur að halda velli, liggja
hrörlegar tröppur upp aö húsunum á
Ströndinni. Þær eru brattar, en stutt á milli
þrepanna og handrið til aö styöja sig viö.
þangaö leggur konan leið sína.
Grímsakurinn, svæðið upp af vestri
hafnarbakkanum sem gengur undir nafn-
inu Ströndin, var að mestu beitiland og
engjar fram á 19. öld þegar smáíbúða-
húsunum þar tók aö fjölga: heimili sjó-
manna og handiönaðarmanna, er flutzt
höfðu úr nálægum sveitum með aukinni
velmegun borgarinnar. Húsin voru yfirleitt
úr timbri og vegna húsnæðiseklu, sem fór
sívaxandi, var gripiö til viðbygginga. Þann-
ig varð Stafangur-kvisturinn til, ásamt
útbyggingum og skúrum af ótrúlegustu
gerð. Hér hefur ekki verið stuözt við
mælitæki: húsin eru hornskökk og snúa
ýmist burst eða hlið aö götunni.
í þessum borgarhluta er engum vand-
ASTRIKUR 06 GULLSIGÐIN
Eftir Gosdnny og Uderzo. Birt i samráði við Fjölvaútgáfuna
ÞU ERT RltNINGl OG GfíST EK/C!
KOMIÐ fí UNDfíN ULFUNUM.
Þfí HíTÐ! É6 UNNIÐ VEUMÁUÐ.
T INNJ SKÓCtNi
iima uAju/írr/VCJL
h(,/FTT! vkfíÐU
OKKUR LBIÐINfí
SEGDU MER RfcN
IN&I, ER NOKKUR
Jó'jUNSTEINA Dys
I SKCG/NUM ?
*jh, ÞfíÐ ER E/N
RÉTT HJÁ STÓRU
E/K/NNI / M/OJUM
SKÓG/NUM...
SLEPPI'
PM HANOTTfKBMUl
EKKt TU MÁLA /
^ ÞAÐ &ETUR VER1Ð.A&
EG SÉ R/ENING/, 5NE&
ER ENG/NN BJ'fíN! '
A E& fíP Nfí T NE/,ALVE&
AFTUR í HfíNN 7 I OÞfíRFI, V/Ð F/NN
Á UM ÞETTA SJfíLF-
/R> ,
VIV SJfíUM EKKI
GLÓRU 06 VERÐUM
^HUNDBLAUT/R! m
r jfí, STEINRIKUR, E&
ER RfíMMVIUTUR.EN
HÉR ER ÞÓ EITTHVAÐ
AFDREP... ,
kvæðum bundið að hverfa 150—200 ár
aftur í tímann. Göturnar eru krókóttar og
þröngar, lagöar brústeinum. Gamaldags
Ijósker úr smíðajárni gera sitt til aö fyrna
umhverfið. Húsin eru hvítmáluö og blóm í
gluggum á bak viö gljáfægöar rúöur og
blúndutjöld. Við innganginn gefur aö líta
skrúöjurtír í kössum og hengipottum, og á
útidyrunum nafnplötur úr skínandi mess-
ing. Allt er sem áöur — að undanskildum
sjónvarpsloftnetunum. Þó rekst maður á
verksmiðjurústir hér og þar, sem á eftir aö
ryðja burt.
Félagiö „Gamle Stavanger“, stofnað
1947, hefur barizt fyrir endurnýjun og
varðveizlu gamla bæjarins. Hvað viövíkur
Ströndinni var friöunin samþykkt í borgar-
stjórn meö eins atkvæðis meirihluta. Og þá
var hafizt handa. Veittar eru leiöbeiningar
og fjárstuöningur til viöhalds húsunum. Sé
um breytingar að ræða fæst ókeypis
aöstoð fagmanna. Illa farnar útbyggingar
og skúrar víkja fyrir blómareitum í umsjá
garöyrkjustjóra borgarinnar. Gömlu sjó-
mannahúsin eru komin til vegs og virð-
ingar, og innan við litlu rúöurnar býr fólk
sem ekki gæti hugsaö sér aö skipta um
verustaö.
Inn í eitt þessara húsa hverfur konan
meö hundinn. Það stendur í mjórri þver-
götu og sker sig úr vegna þess að rúðurnar
eru óhreinar og engin blóm í gluggum.
Gardínudruslur dregnar fyrir. Hún hefur
tekið upp fööurnafn sitt aftur. í eirgrænt
nafnskiltiö á útidyrahurðinni er greypt:
Irma Jacobsen.
Fyrir 45 árum stóö hún ung stúlka við
stofugluggann á þessu sama húsi og
skyggndist niður á Voginn.