Lesbók Morgunblaðsins - 13.06.1981, Blaðsíða 10

Nú eru um 75.000 Eskimóar kringum noröurpólinn. Flestir búa (Alaska, Kanada og Grœnlandi, en um 800 í
Síberíu. Þeir tala allir mállýzkur sama máls. Fyrir 10.000 árum héldu forfeöur Eskimóa frá Noröaustur-Asíu
yfir ísilagt Beringssund til Alaska. Meginhlutlnn hélt áfram suöur eftir álfunni, og frá þeim eru Indíánar komnir.
Hinir fóru yfir Labrador til Grænlands. Cree-lndíánar, sem bjuggu í Noröur-Kanada, gáfu þelm nafniö „Eskimo“
— „Sá sem boröar hrátt kjöt“. Sjálfir kalla Eskimóar sig „Inuit" — „mennina".
Þar til fyrir 30 árum liföu þeir lausir viö áhrif siöm'enningarinnar og ástunduöu sína fornu siöi: Sjúkir Eskimóar
voru ofurseldir noröurheimskautskuldanum til aö flýta fyrir dauöa þeirra. Vansköpuöum börnum var drekkt. Ef
of margar stúlkur voru í fjölskyldunni, var heilbrigöum meybörnum einnig drekkt.
Enn á vorum dögum bjóöa margir Eskimóar vestrænum gestum konur sínar, og einnig iöka þelr stundum
makaskipti. Einnig byggja þeir enn „iglu“ sín úr snjó, þar sem notalegur 10 stiga hiti er inni frá lýsislömpum og
líkömum, þó aö úti sé 50 stiga frost. En innan tíu daga er þó snjóhúsiö bráönaö. Flesta Eskimóa hefur þó
siömenningin sótt heim. Þeir búa nú f bárujárnshúsum í staö snjóhúsanna. Og í staö „husky“-hundanna spenna
þeir nú véisleöa fyrir sleöana sína.
En siömenningin færöi þeim einnig ógæfu. í Grænlandi eyddi hver karlmaöur meöal Eskimóa aö meöaltall
30% af launum sínum í áfengi fyrir tveimur árum. í ölæöi voru framin fleiri morö á stærstu eyju heimsins þar sem
íbúarnir eru þó aöeins 40 þúsund en í Danmörku þar sem 5 milljónir búa. Þaö segir sína sögu um áhrif
svokallaörar siömenningar á þetta náttúrufólk.
Pessi Eskimóa-
kona heldur
selshúö fastri meö
tönnunum. Hún skef-
ur spikiö burt meö
„ulu“, eldhúshnrf
kvennanna. Úr spikinu
er unniö lýsi fyrir
lampana. Selskinn-
iö er notaö á sleöa-
sætl.