Lesbók Morgunblaðsins - 13.11.1982, Blaðsíða 9

Japanskt Ijód frá 1948.
Tímamótamynd: Síðasta abstraktmyndin, 1967—68. Olíulitir.
striga, vatnslitapappír og liti og
er yfirleitt ekki í rónni fyrr en
ég er búinn að koma mér upp
birgðum af þessu öllu, til vonar
og vara.
Samt man ég ekki betur en ég
hafi verið tiltölulega hamingju-
samt barn þarna við Straums-
víkina. Nokkrir atburðir eru enn
ljóslifandi fyrir mér. Jarð-
skjálfta man ég svo mikinn að
við krakkarnir stóðum ekki á
túnskikanum við bæinn. I
Straumi varð ég einnig fyrir
fyrstu listrænu hugljómun
minni. Ég var þá tæplega fimm
ára og amma mín var í heim-
sókn. Það hafði rignt og þegar
upp stytti fórum við amma út að
ganga kringum lónin fram und-
an bænum hjá okkur. Hið
skyndilega skin eftir skúrina
lýsti upp lónin og umhverfi
þeirra og ég varð gagntekinn af
hrifningu sem ég gat engan veg-
inn lýst. Eftir mig liggur mál-
verk frá Straumi sem tengist
þessum viðburði, nú í eigu
Hrafns Johnsen. Seinna varð ég
fyrir svipaðri reynslu andspæn-
is miklum listaverkum og fag-
urri tónlist. Skildi ég þá hvað
hafði komið fyrir mig.
Frá því ég man fyrst eftir
sóttist ég eftir pappír og ritblýi
til að teikna með. Þessi árátta
var látin átölulaus, meira að
segja ýtti móðir mín undir hana
og örvaði mig. Fékk hún á
stundum bágt fyrir hjá öðrum.
En uppreisn fékk hún eitt sinn.
Þá kom í heimsókn Kristján
Arinbjarnar héraðslæknir,
bróðir Snorra listmálara. Móðir
mín bar sig upp við hann út af
þeim kárínum sem hún hafði
fengið fyrir að halda hlífiskildi
yfir mér. Kristján skoðaði teikn-
ingar eftir mig sem héngu uppi
við rúmið mitt, sagði svo við
móður mína að hún skyldi lofa
drengnum að teikna að vild. En
pappír var ekki á hverju strái og
því elti ég á röndum þá karl-
menn sem komu að Straumi eða
unnu þar um tíma. Þeir reyktu
nefnilega Commander sígarett-
ur, hrikalega vondar að því mér
er sagt, en í öskjunni utan um
þær var dýrindis pappír sem
gott var að teikna á. Því var ég
fljótur að hirða hverja öskju
sem tæmdist. Ekki var ég samt
nógu öruggur um sjálfan mig í
teikningunni og reyndi að fá
menn til að leiðbeina mér. Það
tókst misjafnlega vel, en dró þó
aldrei úr mér áhugann.
Seinna komst ég að því að í
móðurætt minni er listræn æð,
henni tilheyra t.d. Ásgrímur
Jónsson, Einar Jónsson, Nína
Tryggvadóttir og Hörður
Ágústsson meðal myndlistar-
fólks og Gísli Halldórsson meðal
leikara. Ég þóttist fá sönnun
fyrir þeim venslum er mér varð
litið á hendur Nínu í fyrsta
sinni, en þær voru alveg eins og
hendur ömmu minnar.
Þótt við flyttum frá Straumi
og inn í hjarta Hafnarfjarðar
þegar ég var á sjötta ári er eins
og landslagið þar sitji enn í mér.
Oftast tek ég hrjóstrugt, eyði-
legt landslag og drungalegt veð-
ur fram yfir sólskin, gróðursæld
og skógi vaxnar lautir. Þeir Ás-
grímur og Kjarval hafa hvort
sem er gert slíku landslagi góð
skil. Einhver þarf að fjalla í
málverki um harðneskjulegri
svipinn á landinu.
Því eldri sem ég verð geri ég
mér oftar ferð út í Straum og
hraunið í kring til að mála.
Annaðhvort er það til að reyna
að hafa hendur á æsku minni
eða greiðá gamla skuld. Margar
myndir frá þessum slóðum voru
á sýningu minni að Kjarvals-
stöðum 1981 og enn er ég að
bagsa þarna í kallfæri við súr-
álsturna stóriðjunnar.