Lesbók Morgunblaðsins - 13.11.1982, Blaðsíða 14

Sigurjón Ari Sigurjónsson
FRELSI
Skarpleitum augunum skimar um dalinn,
skellir frá hófunum bergmála um salinn,
ígrundunum dynur frá grannvöxnum fótum,
í grjótinu syngur, í urð og í gjótum.
Með granirnar þandar, þykkur á makka,
þýtur um móann, og árinnar bakka,
stendur á hólnum, og horfir til fjalla,
og hugurinn leitar, um lautir og hjalla.
Hann stansar við Spáná, á grundinni grænu,
grösin hann þekkir, þar kjarngóðu, vænu,
nýtur þess friðar, við niðandi ána,
sem nautnum hans svalar, og uppfyllir þrána.
Með flipanum titrandi, bergvatnið teigar,
tærar og heilnæmar fjallanna veigar
seður sitt sárasta hungur, við bakkann,
sendist á stað með hringaðann makkann.
Rennur upp Selhóla, reistur og glaður,
við réttina verður hans hjartsláttur hraður.
Hann lítur um öxl sér og út fyrir salinn,
áður en leggur hann áfram inn dalinn.
í gilinu svelgurinn svellur á grjóti,
hin svartleitu Hrafnabjörg ansa á móti,
hann finnur í brjóstinu brennandi funa,
og bregður á sprett fram í dalinn Una.
Það neistar í urðinni, eldingu hraðar,
efst upp á hólunum nemur hann staðar,
framundan dalurinn, friður og engi
og fjálsræði það sem þráði ’ann svo lengi.
Nóttin er liðin, og logar frá degi,
leiftra um himinsins ókunnu vegi,
og spóinn og lóan þau lofsyngja bæði,
lífgjafann eina í hugljúfu kvæði.
Nú ríkir glaðværð og gleði hjá hrossum,
glataður bróðir er umvafinn kossum,
í hópinn í dalnum er nýkominn hestur,
hamingjusamur og velkominn gestur.
í Unadal efst þar sem áin niðar
án efa má leita þess kyrrláta friðar
sem sálina þyrstir og þarfnast að njóta
í þunga þess heims sem vill mölva og brjóta.
SAS
í svefnherbergið
í l»ESSUM kynningarþætti var
hugmyndin aö líta inn í nokkrar hús-
gagnaverslanir sem hafa svefnher-
bergishúsgögn á boðstólum. Leiðin
lá fyrst til Ingvars og Gylfa sf.,
Grensásvegi 3.
Þar sem fyrirtækið hefur
stærstu sérverslun landsins með
rúm og framleiðslan er auk þess
innlend, er varla við því að búast
að fleira rúmist á einni blaðsíðu.
Starfsemin hófst fyrir 25 árum og
var aðaláherslan strax lögð á
framleiðslu á rúmum, en síðustu
árin hafa þeir sérhæft sig ein-
göngu í svefnherbergishúsgögnum
með það fyrir augum að geta veitt
þar víðtæka þjónustu.
Enda er það ekkert smámál að
velja sér rúm, að sögn verslunar-
stjórans, Einars Á. Kristinssonar.
Þetta hefur breyst mjög á sein-
ustu árum, segir hann; fólk vandar
nú betur val á rúmum og þó eink-
um rúmdýnum, en þar getur rétt
val haft mikið að segja fyrir dag-
Iega vellíðan. Dýnan er í rauninni
aðalatriðið. Fólk hefur vissar
óskir í huga um sjálft rúmið en
það getur tekið langan tíma að
finna réttu dýnuna. Um 15 gerðir
af dýnum er að velja og fólk hefur
5 daga reynslutíma. Ef dýnan
hentar ekki er henni breytt. Það
nýjasta er tvöfalt dýnukerfi þ.e.
springdýna með undirdýnu. Einn-
ig eru til tveggja laga svampdýn-
ur, mýkri öðru megin en stífari
hinu megin og má snúa þeim við
eftir því hvað betur hentar. Þá eru
svonefndar Latex-dýnur úr gata-
svampi að ofan og veldur það
Gott lag á kodda er hægt
aö fá meö því aö taka úr
venjulegum kodda eins
og punktalínan sýnir.
Rúmdýnur mega hvorki vera of harðar né linar, held-
ur er best fyrir bakiö aö dýnan sjálf sé nokkuö þétt,
en gott er aö hafa mjúkt svamplag efst, því þá er
hryggurinn í eðlilegri stellingu.
n ■ ■ ■ ■ ■ <*£ W W ■ ■ no. túss né so. tússa í íslensku, en b
Nokkur aoskotaoro i islensku si,2Þau"aimá"okkaraM,um
Sigurður Skúlason magister tók saman
TÚLKUR, maöur sem þýöir (tal) af einu
tungumáli á annaö (OM). Af stofni orösins
túlkur eru til nafnorösmyndirnar: túlkari og
túlkun og so. túlka (OM). Allar finnast þær
ásamt orðinu túlkur í ísl. fornmáli (Fr.).
TÚNDRA, freömýri, mýri með frosti í jöröu
áriö um kring (OM). Orðið heitir tunturi á
rússnesku, en er ættaö úr finnsku og merkir
þar: skóglaust land. Þ. Tundra (=Moos-
steppe), d. og e. tundra.
TUNFISKUR, ættkvísl makrílaættar; sér-
stök tegund, stærsti beinfiskur í sjó (OM).
Fyrri hluti orðsins er kominn af thynnos í
grísku sem varö thunnus í latínu. Fr. thon, e.
tunny, þ. Thunfisch, tí. túnfisk. Finnst í ísl.
ritmáli frá árinu 1869 (OH).
TÚRBAN, uppmjótt höfuöfat, tyrkneskt aö
uppruna (OM). Hin tyrkneska mynd orösins
er túlbend. Þ. Turban, d. og e. turban. Finnst
í ísl. ritmáli frá árinu 1779 (OH).
TÚRBÍNA, hverfill (OM). Oröiö er komið af
no. turbo ef. turbinis í latínu og merkir þar
m.a.: snarkringla. Þ. Turbine, d. og e.
turbine. Finnst í ísl. ritmáli frá árinu 1898
(OH).
TÚRISMI, feröamál, feröamannastraumur.
Oröiö er komiö af tourisme í frönsku, en þaö
er komiö af tour sem merkir: ferö. Þaö varö
tourism í ensku og tourisme í dönsku. Þetta
orö heyrist hér stundum í talmáli, en ekki er
mér kunnugt um aldur þess í íslensku.
TÚRISTI, (skemmti)feröamaöur; maöur
sem drekkur í túrum (OM). Ég verð aö játa
aö túristi i merkingunni drykkjumaöur er
mér lítt kunnugt. Hins vegar hef ég vanist því
aö sá, sem þannig drekkur, sé nefndur túra-
maöur. Þegar ég var barn hevrði ég vissa
létta erlenda skótegund kallaöa túrista. Mig
minnir aö þetta væri þaö sem kallaðir eru
strigaskór í OM. Túristi í merkingunni ferða-
maöur heitir touriste á frönsku, e. tourist, d.
turist. Finnst í ísl. ritmáli frá árinu 1890 (OH).
TÚRMALÍN, hörö steintegund, breytileg
aö lit, fagurlit afbrigöi notuö sem skraut-
steinar (OM). Þetta orö mun vera komið úr
ítölsku. Það heitir turmalin á dönsku og
merkir þar: rafmagnaöur steinn. I gamalli
heimild hef ég lesiö aö sé hann lagöur í heita
ösku dragi hann hana aö sér öörum megin,
en hrindi henni frá sér hinum megin. Finnst í
ísl. ritmáli frá árinu 1852 (OH).
TURNERA, taka þátt í burtreiö (OM). Orö-
iö er komið af so. tornare í latínu sem varö
tourner í frönsku. E. turn, þ. turnieren, d.
turnere. Finnst í ísl. fornmáli (Fr.).
TÚSS, teikniblek (OM). Oröið er komiö af
touche í frönsku. Þ. Tusche, d. tusch. Af
þessum nafnoröum eru mynduö eftirfarandi
sagnorð: Fr. toucher, þ. tusdhen, d. tusch-
ere, ísl. tússa. Ekki er mér kunnugt um aldur
Leiðrétting
i greinaflokki Siguröar Skúlasonar,
magisters, Nokkur aðskotaorö í íslensku,
sem birtist í Lesbókinni 23. þ.m., vitnar
Siguröur í undirritaðan varöandi heiti á
tekkviöi (Tectona grandis).
Mér þykir rétt aö taka þaö fram, aö í
þau 32 ár sem ég hefi kennt viöarfræöi
viö lönskólann í Reykjavík hef ég aldrei
notaö oröiö valeik um tekkviö, enda er
oröiö mér lítt kunnugt. Þessi ummæli Sig-
urðar hljóta því aö vera byggö á misskiln-
ingi.
í bók Björns H. Jónssonar „Viöarfræöi"
segir hann aö tekk sé stundum kallaö
indversk eik. Þaö heiti kannast ég viö úr
öörum bókum.
Með vinsemd.
Haraldur Ágústsson
14-