Lesbók Morgunblaðsins - 13.11.1982, Blaðsíða 11

byggingarnar mjúklega út í
landslagiö og tengjast þannig
vel hinu náttúruiega umhverfi
sínu.
Árið 1965 gerðu þeir Lasdun
skipulag fyrir Lundúnaháskóla í
Bloomsbury og teiknuðu jafn-
framt tvær gríðarstórar skóla-
byggingar fyrir nokkrar deildir
skólans. Eru byggingarnar að
mestu leyti úr forsteyptum ein-
ingum. Ári síðar teiknuðu þeir
stúdentagarð fyrir krists-
háskólann í Cambridge, og hef-
ur þessi bygging víða vakið
mikla athygli. Norðurhlið henn-
ar snýr út að umferðargötu, og á
jarðhæð hennar eru verzlanir,
en bílgeymslur þar fyrir ofan og
gluggalausar vistarverur á efstu
hæðunum. Suðurhliðin snýr að
eidri byggingum skólans, og er
hún stölluð. Þarna er öllum
herbergjum stúdentanna komið
fyrir, og á stærstu stöllunum
eru grasflatir. Byggingin er
reist úr mjög vönduðum for-
steyptum einingum. Hún var þó
ekki reist öll í einum áfanga,
heldur verður hún lengd síðar.
Brezka Þjóðleik-
húsið — Verk sem
lofar meistarann
Denys Lasdun var falið árið
1965 að teikna þjóðleikhús og
óperubyggingu við Thamesá,
milli County Hall og Hunger-
I ford-brúarinnar, og átti hvort
tveggja að vera undir sama
þaki. Síðar var ákveðið að
hverfa frá byggingu óperunnar
og beina kröftunum eingöngu að
þjóðleikhússbyggingunni. Var
henni jafnframt fundinn annar
staður við Thamesá, nærri Wat-
erloo-brúnni. Bretar áttu ekkert
þjóðleikhús fyrir, þrátt fyrir
aldalanga frægð í leikhúsmál-
um, og fylgdust menn með því af
mikilli eftirvæntingu, hvernig
til tækist. Teiknivinna hófst ár-
ið 1967, og síðla árs 1969 var
hafizt handa við framkvæmd-
irnar. I byggingunni eru þrír
leiksalir, hver ólíkir öðrum. Sá
stærsti ber nafn leikarans
heimskunna Laurence Oliviers,
sem var ötull formaður bygg-
ingarnefndar hússins. Tekur
Olivier-salurinn um 1.150
manns í sæti, og er þeim komið
fyrir umhverfis opið svið, þann-
ig að áhorfendur horfa ekki á
sviðið aðeins úr einni átt, heldur
ná sætin að nokkru leyti um-
hverfis leiksviðið. Annar
stærsti salurinn. Lyttelton, er
skipulagður á hefðbundinn hátt,
þar sem áhorfendur snúa allir
beint fram að sviðinu. Tekur
Lyttelton-salurinn um 900
manns í sæti. Cottesloe-salurinn
er langminnstur, og er hann
eins konar tilraunasalur með al-
veg óbundnu fyrirkomulagi.
Hann er aðeins gerður fyrir um
400 áhorfendur, sem koma má
fyrir á ýmsan hátt, til dæmis
allt umhverfis leikarana, sem þá
leika á miðju gólfinu. Fjöldi ým-
iss konar salarkynna eru einnig
í húsinu. Má þar til dæmis nefna
bari og matsölustaði auk æf-
ingasala, verkstæða og skrif-
stofa.
Olivier-salurinn rís hæst
allra hluta byggingarinnar, og
ber þar hæst leiktjaldaturninn,
sem er í beinni línu við aðal-
inngang byggingarinnar.
Nokkru lægri er leiktjaldaturn
Lyttelton-salarins, og myndar
hann góða tengingu milli hins
turnsins og lægri hluta bygg-
ingarinnar. Undir turnunum,
sem veita húsforminu lóðrétta
áherzlu, eru lárétt svalabönd, og
breikkar byggingin er neðar
dregur. Hún lækkar í reglu-
legum áföngum niður að ánni og
tengist umhverfinu á einkar
snotran hátt. Svalaböndin
ganga einnig inn í forsal leik-
hússins, og svalirnar tengjast að
Framhald á bls. 16.
Brezka Þjóðleikhúsið á bökkum Thamesár, 1967—76.
Útlit brezka Þjóöleik-
hússins er mjög breyti-
legt eftir því hvaðan horft
er á þaö.
steini, og þar eru meðal annars
fyrirlestrasalirnir. Bygging
þessi fellur mjög vel að við-
kvæmu umhverfinu.
Minnir á fylkingu
orrustuskipa
Eitt meiriháttar verkefni
þeirra Lasduns var skipulag og
teikning Austur-Anglíu-háskóla
við Norwich (1962—68). Skipu-
lagið er byggt á þeirri hugmynd
að skólahverfi skuli vera sam-
þjöppuð og mynda órjúfanlega
heild. Lóðin fyrir byggingarnar
er á mjög fallegu, opnu land-
svæði utan borgarinnar. Skóla-
byggingar og stúdentagarðar
eru samtengd með göngubrúm,
einum átta metrum ofanjarðar,
og er þannig skýr aðskilnaður
milli gangandi og akandi veg-
farendur. Skólabyggingarnar
eru reistar úr stórum, for-
steyptum einingum, og er til-
tölulega auðvelt að koma við
breytingum og viðbótum á þeim.
Stúdentagarðarnir vekja þó
mesta athygli. Þetta eru tíu
samtengdar byggingar í tveimur
hópum, sem minna óneitanlega
á fylkingu orrustuskipa. Hæðir
bygginganna eru kröftuglega
stallaðar, og myndast þannig
svalir framan við hvert
stúdentsherbergi. Regnvatnið er
látið falla niður af framhorni
hverrar hæðar niður á næstu
hæð fyrir neðan og loks til jarð-
ar. Á bakhlið hverrar byggingar
eru ýmis þjónustuherbergi og
göngubrýr, sem tengjast gang-
stéttakerfi alls svæðisins, en á
jarðhæð eru einkum hjóla- og
bílgeymslur. Að framan renna
Austur-Anglíu hóskólinn
í Norwich, 1962—68. ,
Fjölbýlishús í St. James’s Place í London, 1958.