Lesbók Morgunblaðsins - 18.05.1985, Blaðsíða 14

Lesbók Morgunblaðsins - 18.05.1985, Blaðsíða 14
anda sem. tákn fyriif landið alft. hans endúrspiejfjla á undraverðan hátt feg- urð landsins og tígulegt yfirbragð þess, um leið og þau birta kviku þess mannlífs sem er eins og margra alda óslitinn þráður, — sá þráður sem rakinn verður til þess lífs sem nú er lifað í landinu. Steinn var brautryðjandi i íslenzkri nútímaljóðlist. Hann braut gegn hefðinni og lét sig ekki muna um að láta rím, stuðla og höfuðstafi lönd og leið þegar honum bauð svo við að horfa. Hann varð fyrstur merkisskálda til að leggja út á þessa braut sem eflaust hefur verið erfiðaðri yfirferðar á íslandi en víðast hvar annars staðar. Það segir sína sögu að m.a.s. W.H. Auden hafði ekk- ert veður af Steini þegar hann var hér á íslandi árið 1937, m.a. í þeim tilgangi að kynna sér ljóðlist og annað menningarlíf. Hann telur sig verða þess áskynja að hér hafi ekkert markvert borið við síðan róm- antíkin hélt innreið sína, með viðkomu í Danmörku og Þýzkalandi, og að hér sé enginn nútímaskáldskapur til að ganga fram af gömlum konum, eins og hann orðar það. Þó höfðu ljóð eftir Stein verið gefin út á þessum tima en þau höfðu ekki hlotið meiri hljómgrunn en þessi ummæli t*p*3fcS»»SJHei LUdens bera yitni uní. Nú er; öldin önnui og að heitl ma hvert mannsbarn á þessu landi er reiðubúið að viðurkenna að Steinn Steinarr sé snilldarskáld. Mér er í mun að aðrir en íslendingar, þessi fámenna þjóð, fái tækifæri til að meta Stein að verðleik- um. — Steinn er í mínum huga tákn lands- ins alls. Síðan kemur Jón úr Vör. Hann kveður um hið íslenzka þorp og er tákn þess í mínum huga. Jón úr Vör er íhugull. Ljóð hans eru einföld en hafa glæsilegt yfirbragð og það er sjaldgæft að þetta tvennt fari saman í ljóðlist. Hann er hljóð- látt skáld, næmur og tær svo af ber, og það er mín skoðun að sum ljóða hans séu á heimsmælikvarða. Þær hugsanir sem hann setur fram eru mjög frumlegar og á margan hátt afar sérstæðar. Það er ætlun mín að þær eigi víða erindi í þessum óró- lega heimi sem við lifum í — fólkið í heim- inum hefur þörf fyrir þá látlausu rósemi hugans sem Jón úr Vör býr yfir og kann að koma til skila. — En landið og þorpið segja ekki alla söguna — ekki söguna sem mig langar til að segja með enskri þýðingu á ljóðum þriggja íslenzkra ljóðskálda. Yngsta skáld- w er .paö ská^daniia sénj etencúir mér qæst — í áldri og hugsunarhætti. Mátthias Jo- hannessen er af þeirri kynslóð sem fyrst leggur land undir fót og horfir ekki ein- ungis á lífið með ísland sem viðmiðun heldur einnig heiminn í kring. Hann er sannkallaður heimsborgari. Hann fylgist með því sem er að gerast í veröldinni af því sem ég vil kalla háum sjónarhóli. Hann er tákn borgarinnar — fulltrúi þéttbýlis borgarinnar í eiginlegri og óeiginlegri merkingu. Á öld hraða og boðskipta sem eiga sér stað um heimsbyggðina alla á svipstundu er borgin umhverfi okkar allra, hvort sem við erum börn fámennrar þjóð- ar í strjálbýlu landi eða börn fjölmennrar þjóðar í þéttbýlu landi. Matthías er tals- Kvöldljóð Mitt hjarta er fullt af mjúku, svörtu myrkri, sem mannlegt auga fær ei gegnum séð. í dimmri ró það dylur vitund þinni, á djúpsins botni allt, sem hefur skeð. Lát storminn æða blint um höll og hreysi og hrinda opnum dyrum ríks og snauðs. IAt heimsins unað hyljast mold og sandi, mitt hjarta er ríkt oggætir vel síns auðs. Mitt hjarta er fullt af heitu, svörtu myrkri, sem hrynji miðrar nætur rökkursjár. Og djúpt í þessu myrkri er mynd þín falin, með munn sem granatepli og sólgyllt hár. Steinn Steinarr Evening Poem My heart is full of darkness, soft and black, which you and I have trouble seeing through. All that took place within your trackless depth in dark eternal peace it hides from you. Let storms rush blindly through both castle and hut, and rattle doors of both the poor and leisured. Let luxury douse itself in soil and sand, my heart is rich and garners all its treasure. My heart is full of darkness, soft and black as northern eye of midnight twilight fair. And in this darkness hides your face concealed with pomegranate mouth and sungold hair. maöur einstakungsins Tsþjóðahafinu um leið og hann horfir yfir þetta haf og segir frá því sem hann sér. Ég held að einmitt sú staðreynd að hann hafi haft tækifæri til að skoða heiminn, bæði með því að kynn- ast lífi annarra þjóða af eigin raun og með þvi að alast upp og lifa á tima breyt- inganna þegar upplýsingarnar flæða heimshorna á milli á svipstundu, hafi átt mikinn þátt í að móta hann sem skáld. Um leið byggir hann á hinni sérstæðu íslenzku ljóðahefð og sameinar þannig fortíðina og nútímann. Hann man þá veröld sem var um leið og hann er virkur þátttakandi í þeirri veröld sem er. Trúin er líka ríkur þáttur í ljóðum hans og þannig spannar hann yfir enn víðara svið mannlífsins. Kannski á hann ekki svör við því sem við erum að spyrja um en hann orðar spurn- ingar okkar með þeim hætti að við skiljum þær. Að kunna að spyrja er kannski enn meira virði en það að veita svör. — Þú talar íslenzku, lest íslenzku og skilur islenzku. Ég hélt að íslenzka væri eitt erfiðasta tungumál sem menn gætu tekið upp á þvi að læra. Svo er líka spurn- ing hvort það er ómaksins vert að læra tungumál sem einungis 240 þúsund hræð- ur tala. — Ég tala islenzku, les hana og skil, en það er alls ekki án erfiðismuna. Ég hef einstakt yndi af tungumálum og á tiltölu- lega auðvelt með að læra þau. Strax eftir að ég kom hingað byrjaði ég að læra hana og hef allan tímann tekið kennslustundir í íslenzku daglega. Stundum hafa fallið úr dagar, en það hefur ekki verið af því að ég hafi ekki ætlað að stunda námið heldur af því að það hefur verið óhjákvæmilegt vegna starfsins. Ég hef átt þvi láni að fagna að hafa frábæra kennara, einkum Sigurð Tómasson, sem hefur veitt mér ómetanlega aðstoð, m.a. við þýðingu þess- ara ljóða. íslenzka er afar flókið tungumál og það er vissulega erfitt að leggja sér hana til en einmitt þess vegna er hún kannski svo blæbrigðarík, rökrétt og fögur sem bókmenntir ykkar íslendinga bera vitni um, og af minni hálfu er það tilgang- urinn með þessu verki að gefa sem flestum tækifæri til að kynnast þeirri vizku sem þær hafa fram að færa, ekki aðeins á ís- landi heldur einnig í heiminum umhverfis. GUNNVOR HOFMO Tré Þau hafa slegið yfir sig grænu sjali sem bylgjast á júnídegi svo að þau virðast sigla gegnum sólarbrim upp að háum hvítum skýjahömrum. Sjá, skipbrot vofir yfir með hvellum flaututónum fuglanna sem villast inn milli seglanna og hrafnarnir bíða óþola eftir ópinu mikla frá öllu sökkvandi. Þetta Ijóð er endurbirt vegna prentvillna. ARNULF ÖVERLAND Hústafla Baldur Pálmason þýddi Það eitt er til heilla í heimi — hverfist ekki né dvínar: að geta glatt einhvern annan, sem glímir við raunir sínar. Og þyngra en tárum taki að taka ekki eftir slíku fyrr en of seint um síðir, — og sorglegast þeli ríku. Sýknt og heilagt að sýta sýnast ei neinar bjargir. Hver dagur er drjúglangur tími, dagar í árinu margir. Baldur Pálmason ísl. Arnulf Överland var norskt skáld, 1889—1968. RAGNAR HALLDÓR BLÖNDAL Anima — eöa ævintýrið um stúlkuna í turninum — Ula þínir gömlu draumar geta ræst, geta munað allt sem týnt er þér. Bergmál svarar. Öllum fjarri er ég læst — Uglan starir, vakir yfir mér — inni. Glærir svipir þeirra sveima að. Sek er þessi kennd sem að mér leggst. Kemur myrkur, frelsi býður, felustað, frið sem — þegar uglan vaknar — bregst. Hvíslar að mér, óttinn, fær mig endurheimt. A tlot hans ég fékk í vöggugjöf. „Manstu, vina ?“ Engu fæ ég alveggleymt; aftur gengur margt úr votri gröf. Ragnar Halldór Blöndal er við nám I Bandarlkjunum I sálarfræði og kvikmyndasögu. VALGERÐUR SIGURÐARDÓTTIR Spor í sandi Stundum fer ég út á ströndina, þar sem brimaldan brotnar við sandinn þegar stormurinn æsist og ég undrast volduga hljómkviðu hafsins. Eg fer þangað líka þegar lognaldan vaggar í kyrrð og ró, það minnir mig á fallegan vals sem unglingar dansa. Éggeng um sandinn og tíni mislita steina eins og barn. Úr þessum steinum mætti búa til listaverk skeljarnar í fjörunni mætti líka nota í myndir, en aldrei bý ég til myndir eða listaverk. Ég horfi á spor mín í sandinum. Næst þegar brimar hverfa þau þetta finnst mér dálítið dapurlegt. Þá er eins og hvíslað sé í eyra mér: „Láttu þér á sama standa þó spor þín hverfi, handan við þetta haf er önnur strönd og þar eru aðrir tindar. Þú færð far með ferjunni sem gengur yfir hafið, ferjumaðurinn heldur um stjórnvölinn styrkum höndum.“ Ég verð afturglöð og geng heim til bæjar í skjóli hárra tinda. Höfundurinn er húsmóöir á Hvalnesi f Lóni, Austur-Skaftafellssýslu. 14

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.