Lesbók Morgunblaðsins - 15.11.1986, Síða 6

NEW YOfítK
WA&HIN6T0N, DC
wm
TOM
BfíOKAW
DONALD
fí&QAN
skýjabreiður líða yfir kortið aftur og aftur,
samkvæmt því sem spáð er. Aftur á móti
sá ég hvergi að vindur væri gefinn til kynna
eins og við eigum að venjast og þrátt fyrir
alla tæknina held ég að okkar hefðbundna
aðferð við veðurspár á skjánum sé alveg
eins skiljanleg og góð.
Annars er eftirtektarverður sá mikli mun-
ur á hraða í töluðu máli í bandarísku útvarpi
og sjónvarpi annarsvegar og hjá okkur hins-
vegar. Það væri til dæmis fróðlegt að
rannsaka hvað þessir hraðmæltu Kanar
koma út úr sér mörgum orðum á mínútu
og bera saman við suma hjá ríkisútvarpinu
með sínar „ýtarlegu þagnir". Hitt er svo
annað mál, að sumir bandarískir fréttamenn
tala mjög skýrt og mátulega hratt og það
sama gildir um suma íslenzka starfsbræður
þeirra.
ÍSLAND í SVIÐSLJÓSINU
Það kann að verða nokkur bið á því að
ísland verði í bandarísku sjónvarpi uppá
hvern dag, já, meira að segja margoft á
dag eins og raunin var rétt áður en fundur
Reagans og Gorbasjofs hófst ojg á meðan
hann stóð yfir. Aldrei fyrr hefur Island feng-
ið slíka auglýsingu í Bandaríkjunum og
ugglaust hefur hún náð til alls heimsins,
þótt í minna mæli sé. Allt sem ég sá af því
tagi var mjög jákvætt og aldrei varð ég var
við neinn hroka í þeirri umfjöllun eins og
kannski má búast við þegar útsendarar risa-
veldis fjalla um dvergþjóð.
Það var óneitanlega skemmtilega óvenju-
legt viðtalið við forsætisráðherrann nakinn
og nýkominn uppúr laugunum. Það var tölu-
vert minnst á draugaganginn í Höfða eða
„Hofdi-haus“ eins og það var jafnan kallað
og í því sambandi komið að trú íslendinga
á drauga og huldufólk. Steingrímur var
spurður um huldufólk, sem er víst óþekkt
fyrirbæri í engilsaxneska heiminum, því
þeir tala um „elfs" eða álfa. En eins og
allir íslendingar vita, er
verulegur munur á huldu-
fólki og álfum. Steingrímur
svaraði því til að amma sín
hefði trúað á þessi fyrirbæri
eins og hveija aðra stað-
reynd og bætti síðan við:
„Hvað höfum við svo sem í
höndunum til að neita því
að þetta sé til?“
Tom Brookaw frá NBC
drap skemmtilega á ýmislegt
með sínu góðlátléga gamni.
Hann spurði Halldór Ás-
grímsson um hvalamálið og
Halldór svaraði vel og út-
skýrði í stuttu máli rökin
fyrir hvalveiðum og að það
komi Bandaríkjamönnum
ákaflega lítið við hvað við
gerðum við kjötið af þessum
fáu skepnum. Tom Brookaw
rakti í framhaldi af því sögu
Alþingis og sýndi myndir frá Þingvöllum.
Sagði svo: „íslendingar hafa langa reynslu
og hafa litla þolinmæði við byijendur
(newcomers) í pólitík eins og okkur.“
Hvað eftir annað var Reagan sýndur á
gangi úti með Vigdísi forseta; það voru
sýndar loftmyndir, aðallega af þessu ein-
manalega húsi á ströndinni, þar sem ekki
sést eitt einasta tré. Sjónvarpsmenn höfðu
jafnvel brugðið sér á báti úti á ytri höfn til
að sjá húsið þaðan, svo og borgina. En
Skúlagötustrandlengjan er nú ekki beint það
fallegasta sem hægt er að mynda á íslandi
og því miður gaf það ekki glæsilega mynd
af borginni. Algengast var að þulurinn stæði
með mynd af Tjöminni, gosbmnninum og
Þingholtunum á bak við sig, en eftir að
fundurinn hófst, var næturmynd af Höfða,
böðuðum ljósum, í bakgmnni.
Sennilega er ógjömingur að meta til fjár
þá auglýsingu sem íslandi hlotnaðist þama
og ætti ekki síst að skila sér í beinhörðum
peningum með auknum ferðamanna-
straumi. En það er líka víst að milljónatugir
manna vom að frétta það í fyrsta sinn að
þetta land væri til. Það var alveg sama
hvort maður talaði við leigubílstjóra í
Chicago eða svartan þjón í Atlanta, San
Francisco eða Seattle, þeir vom með á nót-
unum og vissu um landið, þar sem þessi
toppfundur var.
Blaðamenn erlendra stórblaða em ekki
endilega mjög jákvæðir í fréttaskrifum
sínum og vel_ hefði mátt búast við ýmsu
meinlegu um ísland; jafnvel hroka gagnvart
þessu agnarsmáa peði, sem íslenzka þjóðin
er. En það var nú eitthvað annað. Blöð eins
og Time og Newsweek em svo kunn og
mikið lesin á íslandi, að ástæðulaust er að
fara mörgum orðum um greinaskrif þeirra.
En það kom mér að minnsta kosti á óvart,
hvað sú umQöllun sem ísland hlaut þar var
jákvæð; til að mynda ritgerð Rosenbaums
í Time Magazine, þar sem hann lýsti Þing-
völlum og reyndi að finna hliðstæður úr
Njálu, Grettis- og Hrafnkels sögu við friðar-
viðræðumar í Reykjavík. í sjónvarpinu í
Houston í Texas sá ég sjónvarpsþátt nokkr-
um dögum eftir að ósköpin vom gengin
yfir á Islandi, þar sem sjónvarpsmaðurinn
hafði einnig bmgðið sér til Þingvalla. Hann
stóð við Almannagjá með gráhvítt hraunið
að baki og Hrafnabjörgin snævi þakin og
sagði frá því hversu viturlega íslendingar
komust að friðsamlegri niðurstöðu um trúar-
brögð í landinu árið 1000. Allt var það
mjög jákvætt en ósköp vom Þingvellir
kuldalegir og þó var þetta snemma í október.
BaseballOgMór-
ALSKAR SPURNINGAR
Daginn sem Reagan flutti sjónvarpsávarp
sitt til þjóðarinnar eftir Reykjavíkurfundinn,
var ég í Houston í Dallas; nánar tiltekið í
Hyatt-Regency-hótelinu, þar sem em 33
hæðir undir loft í lobbýinu. Þar var risasjón-
varpsskermur, því allt verður að vera stórt
í Texas. Stór ráðstefna stóð yfir í hótelinu
og mikill fjöldi manna var við skerminn.
En ekki til að horfa á eða hlusta á Reagan.
Það stóð nefnilega yfir keppni í baseball
þar sem Houston keppti við New York að
mig minnir — og það var það sem menn
horfðu á þarna. Mér fannst einnig eftirtekt-
arvert, hvað sjónvarpið gerði sér lítinn mat
úr niðurstöðum toppfundarins. Þetta sama
kvöld var Gary Hart, senator frá Colorado,
spurður álits og hann var eindregið á móti
öllum stjömustríðs- eða SDI-vamarkerfum.
Engar umræður vom um málið í sjónvarp-
inu á þessu svæði og fréttaumfjöllun
Houston Chronicle, stærsta blaðsins þar í
borg, var eins og niðurstaðan frá fundinum
skipti ósköp litlu máli.
Mér fannst stundum að það væri fyrst
og fremst ísland sjálft sem athyglina fékk
og víða varð ég að svara spumingum um
álfa, sem sagt var að þessi_ merkilega þjóð
norður í ballarhafi tryði á. Á hótelinu í San
Fransisco fékk ég ekki herbergislykil fyrr
en ég hafði leitt afgreiðslufólkið í allan sann-
leika um álfa og huldufólk.
Að sjálfsögðu hafði ég ekki tíma til að
fylgjast með sjónvarpi nema á morgnana
og stundum á kvöldin. Heimilisvinur allra
Bandaríkjamanna, Johnny Carson, sem bú-
inn er að halda úti sjónvarpsþætti síðan
elztu menn muna, var með á nótunum og
gerði ísland að umtalsefni í einum þátta
sinna. Mér fannst oft miklu bitastæðara
sjónvarpsefni á morgnana en á kvöldin, til
dæmis Good Moming America. Morgunefn-
ið á sunnudögum er aftur á móti afar
sérstakt og oft virðast allar rásir helgaðar
kirkju og kristni.
Sumar rásir virðast vera seldar trúarfé-
lögum og prédikurum, sem kunna vel sitt
fag og eru álíka sannfærandi og jafnvel enn
ákafari en Einar Gíslason í Fíladelfíusöfnuð-
inum. Mér er minnisstæður þáttur af þessu
tagi, sem ég sá í Atlanta. Ég man ekki leng-
ur hvað prédikarinn heitir, enda skiptir það
ekki máli. Hann hefur fastan þátt á sunnu-
dagsmorgnum og þama var sjónvarpað frá
troðfullu húsi. í hvert skipti er fjallað um
einhveija móralska spumingu (Key quest-
ion) og í þetta sinn var spumingin um
framhjáhald og hvemig væri hægt að forð-
ast þann voða að sofa hjá kvenmanni, sem
ekki er konan manns. Þessu var sumsé beint
til karla rétt eins og konur væm almennt
sem hver önnur fómarlömb karlpeningsins
og gætu ekkert gert í málinu.
Prédikarinn, maður á bezta aldri; fljúg-
andi mælskur baptisti, var ekki í vandræðum
með þessa mórölsku spumingu. Hann leit
yfír söfnuðinn eins og sá sem valdið hefur
og sagði síðan með gífurlegum sannfæring-
arkrafti: „Kæru bræður. Ef þið lendið í því
að fara í rúmið með einhverri konu, sem
gift er öðmm eða kannski ógift, þá er þetta
Tom Broakaw /yá NBC var daglega með fréttasending-
arfrá íslandi.
Sjónvarpstæki þykir víst sjálfsagður hlutur á
hverju hótelherbergi, nema komið sé neðarlega
í verðflokkinn. Það er fyrst og fremst forvitni
sem rekur mann til þess að opna fyrir sjón-
varpið hvenær sem komið er inn á hótelherbergi;
Fáeinar athuganir á
fólki, lífi og Qölmiðlum
í sjö borgum vítt og
breitt um Bandaríkin
EFTIR GÍSLA
SIGURÐSSON
Fyrstu vikuna íoktóber varðhitinn í
höfuðborginni sá mesti sem mælst hefur
á öldinni á þessum árstíma, yfir 30 stig
á celcius.
samt er það sífellt undmnarefni hvað sjón-
varpið almennt er lélegt og óskaplega erfítt
að fínna eitthvað bitastætt þótt sífellt sé
verið að stökkva á milli stöðva og leita fyr-
ir sér. Þó er þetta misjafnt eftir ríkjum. I
Washington var það svona þokkalegt á köfl-
um, slakara í Chicago og ennþá verra í
Atlanta og suður í Houston í Texas.
Auglýsingar tröllríða þessu alls staðar;
þannig eru tryppin rekin og ekkert við því
að segja. Ég gat samt ekki séð að banda-
rískar sjónvarpsauglýsingar væm á neinn
hátt fremri þeim sem íslenzka sjónvarpið
flytur, hvorki tæknilega né á annan hátt.
Það er þó einn reginmunur, bæði á aug-
lýsingum og öðm efni: Kanar tala svo hratt
að þeir koma áreiðanlega helmingi fleiri
orðum út úr sér á mínútu en fslenzka sjón-
varpsfólkið. íþróttafréttamenn em alls
staðar óðamála, en það er svolítið fyndið
þegar veðurfræðingamir fara að keppa við
þá eins og þeir geta heyrt sem opna sjón-
varpið nánast hvar sem er, austan Kletta-
Qalla eða vestan. Venjulega sitja þrír saman
við borð: fréttaþulurinn, íþróttafréttamaður-
inn og veðurfræðingurinn. Það er auðvitað
afskaplega mikill munur á því hvað þetta
er allt saman óþvingaðra og léttara en hér
hjá oss. Þeir koma með fyndnar athuga-
semdir hver um annan og skellihlægja.
Sportfréttimar em yfírleitt allar af þessum
slagsmálum sem þeir kalla American Foot-
ball, þar sem jötnar með hjálma og jám-
grindur fyrir andlitinu hlaupa hver á annan
og kútveltast. í annan stað er sagt frá gangi
mála í baseball, sem er undarlegur boltaleik-
ur og ekki mikið varið í að horfa á hann
þegar maður þekkir ekki reglumar. Það er
sumsé svipað og hjá oss þar sem Bjami
Fel. einokar þennan miðil fyrir knattspymu
og svo er handboltinn frekar en ekki neitt
jrfír veturinn.
Það stóð yfír meistaramót í amerískum
fótbolta þegar ég var í Washington og
fréttamaðurinn stóð á öndinni af æsingi.
Það var þó skiljanlegt. En þegar veðurfræð-
ingurinn tók við og fór að lýsa meinlausu
ágætisveðri svo hann saup hveljur af æs-
ingi, þá fannst mér það einungis broslegt.
Þeir hafa geysilega margslungna rafeinda-
tækni við veðurlýsingar; til dæmis láta þeir
um
risaveldið