Lesbók Morgunblaðsins - 16.05.1987, Page 2

A u S T A N
U M
H E 1 Ð 1
DAGRENNIN G
Nýlega sá ég kvikmyndina „Trúboðsstöðina“,
en hún hefur sem kunnugt er farið sigurför
um lönd. Hér verður ekki fjallað um það lista-
verk, sem þama er á ferð, né heldur um
sannsögulegar rætur myndarinnar. Greinar-
höfundi er ofar í huga sá boðskapur, sem
umrædd sýning virðist flytja — ef rétt er
skilið.
í fáum orðum sagt greinir „Trúboðsstöð-
in“ frá skipulegri tilraun öflugrar kristinnar
hreyfingar til að koma á fót þjóðfélagi, er
byggist á nokkrum grundvallarþáttum trúar
og siðgæðis, eins og þeir þættir birtast í
Nýja testamenti. Tilraun þessi var raun-
verulega gerð meðal indíána í Paraguay á
18. öld. Auðvelt var að afflytja viðleitni
kristniboðanna, enda skorti hvorki stór orð
af hálfu andmælenda né hörmuleg endaiok
þessa fyrirtækis. Kvikmyndin gerir ýmsum
hliðum málsins allgóð skil. í leikslok situr
áhorfandinn þá öðru fremur uppi með sáran
tregann einan: Viðskiptahagsmunir, stór-
veldaátök og grímulaust ofbeldi hafa
fótumtroðið skammlífa spegilmynd guðsrík-
is á jörðu — brotið þá mynd í smátt og
tvístrað henni um víðan völl. Skynlaus heift
tortímendanna veldur því, að gamalkunn
spuming læðist fram á varimar: Hvers
vegna reiðast menn alltaf svona skelfilega,
þegar kristið fólk í einfeldni sinni reynir
alvarlega að framkvæma kristindóminn hér
í heimi?
Fleiri spumingar vakna andpænis nefndri
kvikmynd og sigurgöngu hennar. Ein skal
borin fram hér Er það tilviljun, að verk
„Þannig lœtur höfundur
oklcur ekki eftir meÖ
kveinstafinn einan aÖ
styÖjast við. Hann boÖar
nýja öld, handan
þjáninga og ótta.
Dagrenningin erhonum
tákn nýrrar aldar—
dagrenningin, sem cetíÖ
er í nánd, eins og
guÖsríkiÖ í oröum Jesú
Krists. “
EFTIR HEIMI
STEINSSON
þetta verður til og nýtur vinsælda um þær
mundir sem kristnir menn í suðurálfum
heims bera fram kröfur þess efnis, að krist-
in trú og siðgæði verði framvegis tekið
alvarlegar í samskiptum einstaklinga, þjóða
og heimshluta en verið hefur um sinn? Svar-
ið læt ég lesendum eftir, hveijum um sig.
Ljóð Um Óskáldleg Efni
Á borði mínu liggur ljóðabók eftir Mala-
ysíumann að nafni Cecil Rajendra. Hún
hefur verið hér síðan um jól. Eg hef fleygt
henni frá mér í fússi, aftur og aftur. Sjálf
yfirskriftin þótti mér leiðinleg þegar í byij-
un: „Ljóð um óskáldleg efni, svo sem
styijöld, skort og flóttamenn." Hér er á
ferð einn þeirra mörgu, sem krefjast ein-
lægni og hreinskiptinna viðbragða af hálfu
kirkjunnar andspænis hungri, kúgun,
vígbúnaði og mengun. Maðurinn er hrotta-
lega ómyrkur í máli og dregur upp skýrar
myndir í svörtu og hvítu. Draumurinn um
spegilmynd guðsríkisins á jörðu býr að baki
þungum orðum hans. En honum er svo
mikið niðri fyrir, að draumurinn kemst
sjaldnast að. Cecil Rajendra á annríkt við
aið Iýsa afleiðingum þeirra illu verka, sem
nú eru framin á jörðinni. Hann teflir þeim
afleiðingum fram sem eins konar áskorun
til okkar hinna: Vitið ér enn, — eða hvat?
— Sjáið þið ekki, að nú verður að snúa við,
ef eigi á að fara þann veg, sem spáð er í
þessu mínu ljóði?
Ég hef gert tilraun til að snara nokkrum
þessara ljóða. Eitt þeirra birtist hér, — í
injög svo losaralegri þýðingu. Vonandi er
innihaldið óbrenglað, þótt orðanna hljóðan
sé úr skorðum gengin.
Alkirkjuráðið hefur gefið bók Cecils Raj-
endra út. Hún birtist í bókafiokki, sem ráðið
nefnir „The Risk Book Series" eða „röð
áhættubóka". Ugglaust er sú nafngift marg-
ræð. Víst er þó, að þeir alkirkjuráðsmenn
suður í Genf hafa hrokkið upp við þessi ljóð
— á sama hátt og undirritaður — og séð
ástæðu til að koma þeim á framfæri.
Eftir að Malaysíumaðurinn hefur lokið
dómsdagsstefjum sfnum vindur hann ofan
af bókinni með „Vonarljóði" er hann nefnir
svo. í síðasta erindi þess ljóðs kveðst hann
vilja minna lesendur á að örvænta ekki.
Þrátt fyrir hörmungar aldarinnar sé hins
nefnilega að minnast, að á hverri andrá
renni dagur yfír jörðina í einhveijum stað,
nýr dagur, dýrðlegur og bjartur morgunn.
Þannig lætur höfundur okkur ekki eftir
með kveinstafinn einan að styðjast við.
Hann boðar nýja öld, handan þjáninga og
ótta. Dagrenningin er honum tákn nýrrar
aldar — dagrenningin, sem ætíð er í nánd,
eins og guðsríkið í orðum Jesú Krists.
Hvert Stefnum Við?
Líklega mun mörgum þykja þau efni, er
hér hafa verið orðfærð, framandi við íslenzk-
ar aðstæður. Tilraunir í anda „Trúboðs-
stöðvarinnar" séu tæpast á dagskrá okkar
á meðal. Draumórar þeldökkra manna í
suðurheimi um frelsun úr sýnilegum eða
ósýnilegum viðjum komi okkur næsta lítið
við. Sízt séum við nokkru bættari, þótt við
hengjum haus yfir harmatölum þeim og
angistarýlfri, sem Alkirkjuráðið lætur sér
sæma að hafa eftir einhveijum dúðadurtum
hinum megin á hnettinum. Okkur sé nær
að hyggja að eigin arfleifð og ágætum bún-
aði, enda gæti hver maður unað glaður við
sitt á íslandi og innan kirkju íslands, ef
ekki ráði ferðinni annarlegar aðsóknir og
sendingar úr fjarskyldum afkimum veraldar.
Svo er þó engan veginn að skilja — og
það vitum við öll, ef við ekki lokum augum
og eyrum. Vábrestir vígbúnaðar eru ekki
fjær okkur en öðrum. Mengunin sveimar
umhverfís íslands haf, eins og vofa, þótt
ekki læsi hún klónum um hjartarætur okkar
enn. Hungur, kúgun og misrétti koma okk-
ur við, þótt ekki séu þær hrellingar innan
seilingar. Við höfum reyndar sýnt það þrá-
sinnis á liðnum árum, íslendingar, að við
látum okkur slík ósköp skipta — einnig er
við höfum af þeim spumir í fjarlægum
heimshlutum.
Við fáum ekki fremur en aðrir vikizt
undan kalli nýs tíma. Það berst okkur þetta
kall — sem hversdagsgæfum íslenzkum
borgurum — og einnig sem kristnum mönn-
um. Þó aldrei nema við unum vel amstri
okkar og ánægjustundum á eyjunni hvítu í
yzta hafi erum við meðlimir í samfélagi
þjóða, höfum enda ekki gert okkur líkleg
til að skerast úr þeim leik.
Allt bendir til, að senn þarfnist veröldin
nýrra úrræða í svo til ölium efnum. Hefð-
bundnar lausnir hrökkva ekki í þeim vanda,
sem 20. öldin hefur yfir sig leitt. Við hljót-
um að biðja um dagrenningu, þar sem
sveppamyndað ský kjamorkusprengjunnar
ekki breiðir út sér við sjónarrönd, misréttið
er afiiumið, kúgunin og skorturinn eru úr
sögunni.
Vel má vera, að lyklar þeirra dyra, sem
þá verður lokið upp, liggi í hendi manna
er taka alvarlega hinn einfalda boðskap
Jesú Krists um réttlætið og miskunnsemina,
trúfestina og kærleikann. Vel má vera, að
kirkju hans sé ætlað það hlutverk að kasta
ellibelg og hrista af sér Ijötra mikillar arf-
leifðar, margslunginna hagsmuna og
ókristilegrar tillitssemi við höfðingja þessa
heims. Þrautalaus verður sú endurfæðing
ekki. En ýmsir telja hana einu von mann-
kynsins. Ekki má minna vera en menn leggi
við hlustir, þegar þeirri von er flíkað. Tæp-
ast er um svo auðugan garð að gresja í
vonarlandi nútímans, að nokkur hafi efni á
að vfsa dagrenningunni á bug að óreyndu.
Höfundurinn er prestur og þjóðgarðsvörður á
Þingvöllum. Hann hefur einnig þýtt Ijóðið sem
hér fer á eftir.
Að lokum
Að loknu orðasukki
á allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna
að loknum fyrírlestrum
fjögurra stjömu hershöfðingja
að Ioknum einræðum
eldvörpu og fallstykkis
að lokinni álitsgjörð napalms
og nifteindasprengju
ganga hrægammar og rándýr öll
á rökstóla.
Að lokinni svallveizlu
sveppanna
birtist sveimur flugna.
Þær munu landið erfa.
Cecil Rajendra
Vitið ér enn - eða hvat?
2