Lesbók Morgunblaðsins - 24.10.1987, Síða 14

Hvemig Pantagrúll hélt inn í borg
Amoróta og hvemig Panúrg fann
konu fyrir Anark konung og lét
hann fara að selja græna sósu
Pantagrúll XXXI. kafli.
Eftir RABELAIS.
ERLINGURE.
HALLDÓRSSON þýddi
Eftir þennan stórkostlega
sigur sendi Pantagrúll
Karpalim inn í borg
Amóróta að tilkynna að
Anark konungur hefði
verið tekinn höndum og
allir óvinir þeirra gersigr-
aðir. Þegar borgarmenn
heyrðu tíðindin komu þeir allir út á móti
honum, með góðri skipan, síðan leiddu þeir
hann með sigurglaðri viðhöfn og himínfeng-
legum fögnuði inn í gegnum hliðið. Þá voru
kveikt geysimikil bál um alla borgina, og
fögur hringborð reist í götunum, hlaðin
gnótt matar. Þetta var öld Satúmusar end-
urborin, svo mikil voru veisluhöldin á
þessum stað.
En Pantagrúll sagði við fullskipað öld-
ungaráðið:
Herrar mínir, það þarf að hamra jámið
meðan það er heitt. Svo það er mín ósk,
áður en við hvflumst frekar, að við förum
og tökum allt ríki Dipsóta með áhlaupi.
Þess vegna skulu þeir sem með mér vilja
fara verða tilbúnir á morgun eftir dryklq'u,
því það er þá sem ég mun hefja gönguna.
Ekki svo að skilja að ég þurfi fleiri menn
til að leggja það undir mig, því svo má
heita að ég hafí náð því nú þegar, heldur
sé ég að þessi borg er svo full af mönnum
að þeir geta vart snúið sér við í götunum.
Ég vil því taka þá sern landnema inn í Dips-
ótíu, og gefa þeim allt landið, sem er betra,
heilsusamlegra, ftjósamara og notalegra en
nokkurt land annað í veröldinni, svo sem
þið vitið margir sem hafið þar verið áður.
Hver ykkar á meðal sem vildi koma þang-
að, skal vera tilbúinn svo sem ég sagði.
Þessi tilmæli og þessi ákvörðun var látin
berast um alla borgina, og næsta dag birt-
ust á torginu fyrir framan höllina nær því
átján hundruð fímmtíu og sex þúsund og
ellefu menn, að ótöldum konum og litlum
bömum. Svo hófu þeir gönguna beint inn í
Dipsótíu, með svo góðri skipan að þeir lfldust
ísraelsbömum á ferð frá Égiftalandi áleiðis
yfír Rauðahaf.
En áður fylgst er með þessu fyrirtæki
vil ég segja ykkur hvemig Panúrg lék fanga
sinn Anark konung. Hann minntist þess sem
Epistemon hafði sagt um það hvemig kon-
ungar og ríkir menn þessa heims vom leiknir
á Odáinsvöllum, og hvemig þeir unnu sér
fyrir brauði með illum störfum og óþrifaleg-
um.
Fyrir því lét hann dag einn konung sinn
klæðast snotri lítilli treyju úr segldúk, sem
var með skomm og fellingum eins og alb-
anskur höfuðbúnaður, og í fínar buxur víðar
eins og sjóliðabrækur, en ekki í neina skó,
því hann sagði þeir myndu spilla sjón hans.
Og hann setti á hann litla húfu bláa, með
stórri geldhana-fíöður — nei, mér skjöplast,
ég held þær hafí verið tvær — og fallegt
belti, blátt og grænt (pers et vert); búning-
ur sem Panúrg sagði að hæfði honum vel,
þar eð hann hefði verið pervert. Þannig á
sig kominn leiddi hann konung fyrir
Pantagrúl, og sagði við hann:
Hvort þekkirðu þennan gaur?
Nei, ekki, sagði Pantagrúll.
Þetta er hans hátign konungurinn eng-
umlíki. Ég ætla að gera úr honum heiðurs-
mann, en þessir skollans kóngar em algjörir
kálfar, sem vita ekki neitt og em ekki til
neins nýtir nema að skaða sína aumu þegna
og trafla alla menn með stríði, sjálfum sér
einum til fyrirlitlegrar ánægju. Ég vil fínna
honum starf og láta hann pranga út grænni
sósu. Parðu þá að hrópa: „Viljið þið græna
sósu?“
Og grey skrattinn fór að hrópa.
Þetta er of lágt, sagði Panúrg, kleip hann
í eyrað og sagði: „Kyijaðu hærra, í G-
skala. Já þannig, skratti; Þú hefur fína rödd.
Það var þitt mikla happaspil að hætta að
vera kóngur.
Og Pantagrúll hafði ánægju af því öliu.
Því ég þori að segja að hann var sá allra
besti náungi sem til var á þessu heims-
homi. Þannig varð Anark góður að pranga
út grænni sósu.
Tveim dögum síðar fékk Panúrg til gamla
götudrós að giftast honum, og sjálfur hélt
hann brúðkaupsveisluna með fínum kinda-
sviðum, vænum sneiðum af steiktu svíni
með sinnepi og góðum vömbum með lauk
— en af því sendi hann fimm klyfjar til
Pantagrúls, sem át það allt, svo þótti honum
það lystugt; — til drykkjar höfðu þau pem-
mjöð og eplavín. Og til að leika fyrir dansi
réði Panúrg blindan karl, sem tók lagið á
kellu sína.
Eftir máltíðina fór hann með þau til
Pantagrúls, og hann benti á brúðurina og
sagði:
Engin hætta á hún pmmpi.
Af hverju? segir Pantagrúll.
Af því hún er svo útslitin, sagði Panúrg.
Hvaða tal er þetta? segir Pantagrúll.
Sjáið þér það ekki? sagði Panúrg. Nú,
ef maður grillar heilar kastaníuhnetur þá
brakar í þeim alveg villt; og til að koma í
veg fyrir að braki í þeim sker maður í þær.
í þessa nýju brúður hefur líka verið rist að
neðan, svo að hún prúttar ekki.
Pantagrúll gaf þeim lítið afdrep við neðri
götuna, og steinmortél til að flippa sósuna.
Þannig stofnuðu þau sitt litla heimili, og
hann varð sá ljúfasti sósusali sem um getur
í Útópíu; en mér hefur verið sagt að konan
beiji hann eins og gifs; og veslings bjáninn
þorir ekki að veija sig, svo einfaldur er hann.
E R L E N D A R
B Æ K U R
Bartholomew Gill:
Mcgarr and the P.M. of Belgrave Square
and the method of descartes
Penguin Books 1986.
Bartholomew Gill hefiir skrifað einar fímm
bækur um Peter McGarr lögreglufulltrúa í
Dublin á írlandi. Undirritaður hefur lesið tvær
þeirra. McGarr er svolítill Sherlock Holmes í
sér enda þótt hann fáist við skeinuhættari
reyfara en húsbóndinn í Bakaragötu glímdi
við.
Það á að myrða Ian Paisley í McGarr and
the Method of Descartes. Auðvitað hefði það
alvarlegar afleiðingar í för með sér. Lögreglu-
fuiltrúinn kemst á sporið og leysir gátuna í
tíma.
í hinni sögunni fínnst fomsali myrtur
skammt frá heimili sínu. Verðmætu málverki
er stolið. Eiginkona hans, geðveik, keðjur-
eykir og þegir. Samstarfsmaður hans er
dularfullur. Sonurinn í kröggum. Garðyrkju-
maðurinn gmnsamlegur og ráðskonan tvöföld
í roðinu. McGarr dulbýr sig til að fá einhvem
botn í hluta þessarar miklu gátu og eiginkona
hans sem er listfræðingur hjálpar manni sínum
við að koma þráðum saman.
Þetta em svona miðlungsreyfarar sem ekki
er hægt að segja neitt illt um.
Bob Geldof og Paul VaUey: Is that it?
Penguin Books 1986.
Það er ekki langt á milli Dyflinnar og
Rómar. Undan pönkarabúningnum gægist
allajafna hom af vömmerktum rykfrakka og
milli mánudaganna gerast mörg undur.
Bob Geldof þekkir sig í höfuðstað írlands
og er eitthvað kunnugur Rómaborg. Hann
hefur skrýðst margskonar gervi, haldið eyr-
um, augum og munni opnum og furðað
mannskepnuna á sjálfri sér. Það er allt gott
um Geldof að segja, það verður enginn til
þess að fullyrða að hann hafí verið eða sé
vondur strákur. Hann ólst upp eins og böm
gera og kaus ungur það frelsi sem þá var
boðið upp á og lá í hippamennsku, var á
fíakki, braut af sér og gerðist pönkari með
ámnum. Þau árin mnnu svo hægt og bítandi
af honum og núorðið er hann oftséður gestur
í speglum tímanna með frægu fólki. Hann
var fánaberi í fylkingunni gegn hungri í heim-
inum og það vita allir. Hvað bókina varðar
er efni hennar svo sem nokkurt en öll er hún
yfírborðsleg og tmflandi á stundum.
mihii miurcmsici j
F O C U S
©
Arthur Miller:
Pocus.
Penguin Books.
Arthur Miller er einkum frægur fyrir leik-
rit sín. Hann hefur einungis gefíð út eina
skáldsögu, Pocus, sem fjallar um gyðingahat-
ur í Bandaríkjunum á ámnum um og eftir
stríð. Sagan er hnitmiðuð og góð. Þegar skrif-
stofumaðurinn Newman tekur eftir því að
sjóninni er farið að hraka fær hann sér gler-
augu en þau koma upp um þjóðemi hans og
stendur hann frammi fyrir ýmsum ógnum.
Nágrannar hans snúa baki við honum og
hann er færður til í starfí.
Fyrirlitning manna á gyðingum er ekki ný
af nálinni og segir Miller í formála að þess-
ari rúmlega fertugu skáldsögu að hann hafí
tekið eftir því að henni (fyrirlitningunni) vaxi
fískur um hrygg nú til dags. Það er erfítt
að viðurkenna það nú eins og svo oft áður.
Mætti þessi bók því opna augu fólks fyrir
þörfínni á því að vaka.
i^SSSSSSSSSSSSSSmSá