Lesbók Morgunblaðsins - 07.11.1987, Qupperneq 9

árínu í skólanum. Síðan hef ég haldið þessu
striki, nema hvað ég hef alltaf öðru hvetju
málað landslag og teiknað. Raunar sýndi
ég hreinræktaðar landslagsmyndir á fyrstu
sýningu minni í Norræna Húsinu 1977“.
„Og það sem þú gerir undir merki ab-
straktlistar, sýnist þegar vel er að gáð vera
ættað úr landslagi. Er það rétt?“
Ég held að maður hafí formskyn sitt og
fegurðartilfínningu frá landslaginu og birt-
unni; ég veit ekki hvaðan úr veröldinni það
ætti annars að vera?“
„Kannski úr tímaritunum?"
„Nei, þau hafa ekki haft áhrif á mig, en
eru annars ágæt til þess að fylgjast með
því sem er að gerast og geijast í veröld-
inni. Það er svo annað mál, að sumir úr
röðum hinna yngri virðast mála beint uppúr
þeim. Þegar ég var á mótunarskeiði, voru
svona útlend tímarit um myndlist nánast
ekki til; að minnsta kosti man ég ekki eftir
þeim. Menn fylgdust með því nýjasta að
utan með því að fara þangað og sjá sýning-
ar. Ég minnist þess, að Valtýr var duglegur
við slíkt; hann fór þá til Parísar og kynnti
okkur með ljósmyndum það nýjasta af nál-
inni.“
„Það var mikið horft til Parísar á þessum
árum?“
„Já, allir voru sammála um, að nafli
myndlistarheimsins væri einmitt þar. Það
átti þó ekki fyrir mér að liggja að komast
þangað. Að skólanum loknum gerðist ég
bamakall og fyrirvinna og málaði lítið sem
ekki neitt í mörg ár, en kenndi og var á
togurum. Þessi millikafli í lífí mínu stóð frá
1952 og framundir 1970. En á þeim árum
fór ég raunar til Danmerkur og lærði þar
skiltaskrift og skreytingar."
„Og þegar þú byijaðir á nýjan leik um
1970, var París ekki lengur nafli myndlistar-
heimsins."
„Nei, þá kom mér ekki til hugar lengur
að fara þangað. Popplistarskeiðið var í þann
veginn á enda runnið um þær mundir og
þar höfðu Kanamir náð frumkvæðinu í
fyrsta sinni og þegar þama var komið sögu,
var miklu meira horft til Ameríku en París-
ar eða annarra Evrópuborga."
Rætt við RÚNU
GÍSLADÓTTUR,
málara, kennara,
rithöfund og húsmóður,
sem opnar í dag
málverkasýningu á
Kjarvalsstöðum.
Eftir KRISTÍNU MARJU
BALDURSDÓTTUR
Ein stærsta myndin á sýningu Rúnu er nánast alveg abstrakt.
BLÁV
NNER
„En þú komst aldrei við í poppinu?"
„Ég get ekki sagt það. Það var ekki popp-
bylgjan, sem rak mig vestur. Um þetta leyti
var einnig nýja raunsæismálverkið í tízku,
en ekki hreyfði það við mér heldur. Ab-
straktmálverkið var farið að dala þá, eða
að minnsta kosti alls ekki í tízku, en ég
sneri mér samt að því, jafnframt því sem
ég málaði landslag. Ég held, að einhver
landslagsminni séu á bak við allt sem ég
geri, þótt áhorfandinn sjái ekki annað en það
sé abstrakt. Á þetta hafa gagmýnendur
raunar minnst, bæði hér heima og erlendis,
svo það virðist augljóst. Hvað er eðlilegra;
við erum alltaf að góna á þetta fallega land
okkar. Að minnsta kosti hrífur það mig
mjög, einkum víðáttur og sléttlendi svo sem
sunnanlands. Það lyftist mjög á mér brúnin,
þegar ég kem austur á Kambabrún og sé
austur yfír Ölfusið og Flóann. Og að koma
suður Kjalveg og sjá suður af Bláfellshálsi
og þar fyrir framan, þegar sléttlendið opn-
ast; það er stórfenglegt. Ég mála stundum
víðáttumyndir að gamni mínu, eða til til-
breytingar og hygg að það geri mér svipað
gagn og skáldsagnahöfundi, sem grípur í
annað skáldskaparform, til dæmis smásögu.
Þetta er heldur ekki alveg bundið við Is-
land. Sléttumar miklu í Mið-Ameríku höfðu
á mig sömu áhrif, en auk þess er gott að
vera þama í Ameríku miðri; oftast háþrýst-
ingur og maður vaknar alltaf vel upplagður
á morgnana."
„Ertu mikilvirkur málari?"
„Nei, síður en svo. Ég er ekki afkastamik-
ill og dútla mikið við smáatriði. Og ég lifí
ekki af listinni. Til þess að eiga fyrir efni
og fyrir salti í grautinn vinn ég sem kenn-
ari við Myndlista-og handíðaskólann; kenni
þar í málaradeild."
„Á hvað leggurðu áherzlu í þinni
kennslu?"
„Að menn læri sitt fag og sigli síðan sinn
sjó. Til þess þarf nokkum kjark. Skóli er
alltaf tvíátta; Hann vill ráða ferðinni, en
um leið gera alla fijálsa. Þá fjóra mánuði
sem ég kenni, mála ég lítið. Kennslan þurrk-
ar mann dálítið upp, en hefur aftur á móti
þann kost í för með sér, að sumarið hefur
maður til eigin afnota og sumarið er minn
tími. Bezt fínnst mér að vera inni í góðu
veðri og mála. En ég kvfði fyrir vetrinum
og mála þá meira til að þrauka til næsta
vors en af því ég sé upplagður til þess.“
Gfsu SIGURÐSSON
AIJILMKRING
Var það blámi Tjamarinn-
ar á köldum vetrardög-
um sem hreif hana þegar
hún sem bam sat uppí
risi í húsi við Lækjargöt-
una og horfði gegnum
rúðuna? Eða kannski
kaldur litur Keilis þegar
hún bjó í nálægð hans á Vatnsleysuströnd-
inni?
En listakonan sjálf hristir bara höfuðið
hálfundrandi yfír þessum bollaleggingum
um bláa litinn í myndum hennar og svarar
blátt áfram og næstum hæversklega: „Mér
þykir liturinn bara fallegur."
Rúna Gísladóttir myndlistarkona opnar
núna sína fyrstu einkasýningu á Kjarvals-
stöðum. Áður hefur hún tekið þátt í mörgum
samsýningum, eða allt frá því hún útskrifað-
ist úr málaradeild Myndlista- og handíða-
skólans 1982.
Rúna fæddist í Kaupmannahöfn árið
1940, en fluttist með foreldmm sínum,
Thom Kristjánsson hjúkmnarfræðingi og
Gísla Krisljánssyni ritstjóra, til íslands sex
ára gömul. Var hún þá sett í leikskóla til
Biyndfsar Zoéga til að læra íslenskuna bet-
ur. Bryndís var fyrsta útlærða fóstran á
íslandi, og hjá henni lærði hún að gera
klippimyndir, sem hún reyndar síðar á
ævinni átti eftir að fást við.
En myndlistarkonan er fyrrverandi kenn-
ari og rithöfundur. í tíu ár stundaði hún
kennslu bæði í Reykjavík og á Vatnsleysu-
strönd, og þýddi og skrifaði margar
bamabækur, meðal annars bókaflokkinn um
Önnu Heiðu.
Rúna Gísladóttir og ein af myndunum, sem verða á sýningunni, þar sem saman
tvinnast lífræn og geómetrísk form.
„Það er algengt að þeir sem geti skrifað
geti einnig unnið við myndlist," segir Rúna,
„en mér dettur oft í hug viðta) sem haft
var við rithöfund nokkum fyrir fáeinum
ámm. Hann sagði að myndlistarmaðurinn
þyrfti alltaf að opinbera sjálfan sig, væri
berskjaldaður, en rithöfundurinn gæti falið
sig bak við persónur sínar. Eftir að hafa
reynt hvort tveggja þá er ég sammála hon-
um.“
En hvað varð til þess að kennarinn og
rithöfundurinn sneri við blaðinu og gerðist
myndlistarmaður?
„Ég hef alltaf teiknað frá því ég man
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 7. NÓVEMBER 1987 9