Lesbók Morgunblaðsins - 07.11.1987, Blaðsíða 14

mæður og báðar notuðu þær mikið grös til
lækninga; bæði við ljósmóðurstörfin og svo
í öðrum tilvikum. Oft var um einhverskonar
lasleika að ræða á bæjunum, og þá hjálpuðu
þær eins og hægt var með sínum meðulum.
Iðulega voru jurtir til í nágrenninu sem fólk-
inu var bent á og því sagt til um meðferðina
á þeim og notkun.
Og það var ekki nokkur vafi, að fyrir
utan þann lækningamátt sem sumar jurtir
hafa, þá eru þær auðugar af vítamínum sem
hressir fólk og bætir. Eg veit m.a., að ýms-
ar jurtir sem ég nota talsvert af, eru mjög
uppbyggjandi fyrir blóðið. Við vitum að
skyrbjúgur hér áður fyrr stafaði af vítamín-
skorti og hann var hægt að lækna“.
Áttu ljósmæðumar, ömmur þínar, rituð
fræði í fómm sínum?
„Já, þær áttu ævagamlar bækur, og ein-
hversstaðar á ég að eiga eitthvað af þeim,
eða það sem eftir er af þeim. En hvað mér
viðkemur, þá byijaði ég mjög ung að vinna
með föður mínum, og hann útskýrði mjög
vel allt það sem við vomm að gera — hvað
hver og ein tegund jurta gæti gert, þannig
að þessi fræði festust mér afar vel í minni.
annars á ég auðvitað hitt og þetta skrifað,
sem ég get stuðst við. Sjálf er ég nákvæm
með það sem ég er að gera hveiju sinni og
skrifa vandlega allt niður — hvað á við
hvem þann sem til mín kemur o.s.frv.“.
Talið berst að föður Ástu og natni hans
við grasalækningar og þá sagði hún mér
eftirfarandi sögu af honum.
„Hann fór eitt sinn með mig til konu, sem
var afskaplega slæm af liðagigt, öll hnýtt
og afmynduð. Þá var ég fimmtán ára göm-
ul og þjáðist sjálf af liðagigt í hnjánum, en
vildi ekki að neitt væri gert við því — þorði
það víst ekki. En faðir minn útskýrði fyrir
mér, að hefði þessi fyrmefnda kona fengið
meðhöndlun í tíma, þá hefði hún ekki orðið
svona farlama. Ég lét mér segjast, og þeg-
ar heim kom var ég fús til þess að láta
hann um að lækna liðagigtina í mér. En
hann gerði það þannig, að hann lét bakstra
með hreinsaðri steinolíu liggja við hnén, en
við það mynduðust risastórar blöðrur fullar
af einhveijum gulum vökva. Síðan klippti
hann blöðrumar burtu og græddi svo sárin
sem höfðu myndast með græðismyrslum.
Og síðan hef ég aldrei fundið fyrir votti af
liðagigt í hnjánum. Svona var nú það. Sjálf
hef ég aldrei farið út í þess konar lækning-
ar“.
Er þetta ekki geysilega tímafrekt starf,
Ásta, að leita jurtanna, safna þeim og vinna
síðan úr þeim?
„Jú, því er ekki að neita, það er óhemju
tímafrekt. Og vissulega er tímafrekt að
sinna fólki, þó ekki sé nema að tala við það
af alúð. Mér dettur stundum í hug líf föður
míns — við vomm nú tólf systkinin og ell-
efu sem upp komumst, svo það var oft þröng
á þingi og ónæðissamt í gamla bænum
Haukalandi í Vatnsmýrinni við Öskjuhlíðina
og síðan á Grettisgötu 38b, og mér er bara
ómögulegt að skilja hvemig hann komst
yfír allt það sem hann gerði. En einhvem-
veginn tókst honum það“.
Geymirðu þessi fræði sem leyndarmál,
eða viltu segja mér frá einhverri reglulega
„krassandi" jurt?
„Fram að þessu hafa þessar grasalækn-
ingar verið innan fiölskyldunnar og ég vil
alls ekki segja til um neina sérstaka jurt,
því það er ekki sama hvemig þessar jurtir
em notaðar. Það gæti jafnvel orðið hættu-
legt að taka sumt í óhófi rétt eins og það
getur skapað hættuástand að taka inn of
mikið af ákveðnum vítamínum, sem kunn-
ugt er.
Mér hefur orðið vel ágengt hvað viðkem-
ur blóðkvillum ýmiskonar. Það kom t.d. til
mín maður sem hafði ákaflega lága tölu
hvað hvítu blóðkomunum viðkom, og hafði
þá tölu frá sínum lækni. En eftir að hafa
notað seyði sem ég gaf honum í dálítinn
tíma, hafði talan 700 hækkað upp í 11000,
svo það er ekkert rennt blint í sjóinn með
þær jurtir sem ég nota“.
Hafa læknar ekki ýmigust á fræðunum
þínum, Ásta?
„Blessuð vertu, ég held að enginn í fjöl-
Ásta Erlingsdóttir.
GROSIN ERU
GUÐS GJÖF
Ellý Vilhjálmsdóttir
ræðir við ÁSTU
ERLINGSDÓTTUR
grasalækni, sem lærði af
föður sínum, þekktum
grasalækni, og nú lætur
hún þessa kunnáttu
ganga áfram til barna
sinna.
tundum er það svo, að við leitum langt yfir
skammt eftir sumum hlutum. Og er þá hægt
að taka sem dæmi allt heilsufæðið sem fæst í
hinum ýmsu verslunum ásamt styrkjandi „elexír-
um“ allskonar.
Hér áður og fyrr meir þurfti fólk að
bjarga sér sjálft meira og minna ef eitthvað
amaði að, þá var ekki hægt að skreppa í
næstu búð. Sumir leituðu til náttúrunnar í
þessum efnum og söfnuðu grösum og plönt-
um af margvíslegu tagi sem síðan var
þurrkað og soðið og seyðið notað til lækn-
inga. Einnig voru útbúin smyrsl úr sumum
jurtanna. Þessi fræði eru ævagömul og
þekkjast í mismunandi útgáfum um allan
heim — þekkingin varðveist frá manni til
manns.
Margir hafa heyrt Erlings Filipussonar,
grasalæknis getið, og það af góðu einu.
Hann var einn þeirra sem lögðu þessi fomu
fræði fyrir sig og hjálpaði mörgum. Dóttir
hans, Ásta, hélt grasalækningum áfram
þegar hans naut ekki lengur við, og er enn
að. Ásta segir mér reyndar, að faðir hennar
hafi ekki eingöngu verið grasalæknir.
„Hann var lærður búfræðingur og silfur-
smiður að auki. En grasalækningamar vom
býsna tímafrekar, og mikið af tíma hans fór
í þær — og hann var að framundir nírætt".
Nú langar mig að vita upphaf þessara
grasalækninga í fjölskyldu Ástu.
„Það er nú tæpast að ég geti svarað því
og alls ekki nákvæmlega. en það geta allt
eins verið um 300 ár síðan þær byijuðu,
eða svo langt sem augað eygir aftur í
tímann. Þórunn Gísladóttir, amma mín, var
landsfræg og margar sagnir til af lækning-
um hennar. Móðir hennar var Þórunn
Sigurðardóttir, en þær mæðgur voru ljós-
14