Lesbók Morgunblaðsins - 13.08.1988, Blaðsíða 22

Enn leitað
skýringa á fækkun
ferðamanna?
Aðilar í ferðaþjónustu velta
nú þeirri erfiðu spurningu
fyrir sér „hvað næsta framtíð
muni bera í skauti sér“ — eft-
ir samfellda fjölgun ferða-
manna um langt árabil þar til
nú í sumar? Erum við að
stefna inn í kreppu í ferða-
þjónustu þar sem margir sam-
verkandi þættir gera atvinnu-
greininni erfitt fyrir? Er það
verðlagið eftir allar álögurn-
ar, dollaragengið, markaðs-
stefnan eða stefnuleysið - eitt-
hvað af þessu eða allt? Ef tU
vill takmörkuð landkynning
vegna skertra framlaga rikis-
valdsins til ferðamála?
Aðilar í veitinga- og
hótelrekstri í
vaxandi erf iðleikum
Hverjar sem orsakimar eru —
er ekki einkennilegt þó að spurt
sé — þegar fyrir liggur, að fjár-
festing í ýmiskonar ferðaþjón-
ustu hefur verið mjög ör á
skömmum tíma, ekki síst hér á
höfuðborgarsvæðinu og þegar
alkunna er að margir aðilar í
veitinga- og hótelrekstri eiga nú
í vaxandi erfiðleikum hvað hægt
sé að gera til lausnar vandanum
eða til að skilja eðli hans. Fækk-
un ferðamanna gerir þennan
vanda enn alvarlegri, enn frekar
þegar ljóst er að þeir ferðamenn
sem koma virðast ekki nýta sér
þá þjónustu sem í boði er sem
skyldi. Ekki fer á milli mála að
þessi mikla fjárfesting er að
hluta til komin vegna yfirlýstrar
stefnu opinberra forystumanna
í ferðamálum, sem um tvö síðast-
liðin áramót lýstu yfir mikilli
bjartsýni með næstu framtíð —
í ljósi eða glýju nýlokins leið-
togafundar.
Það er athugunarefni að velta
fyrir sér hver hin raunverulega
ástæða fyrir því erfíða árferði
er virðist blasa við. Talsmenn í
ferðamálum hafa marglýst yfír
að fækkun Bandaríkjamanna til
landsins megi rekja til lágs doll-
aragengis gagnvart íslenskri
krónu og Evrópugjaldmiðlum.
Fróðlegt er þá að sjá hvemig
þetta kemur fram samkvæmt
V-Evrópu í heild.
Bandarískar ferða-
skrifstofur með
aukningu til Evrópu
í nýrri skýrslu frá Ferðamála-
ráði Evrópu (18.7.sl.) kemur
fram samkvæmt upplýsingum
frá heildarsamtökum banda-
rískra ferðaskrifstofa — ASTA —
hafa 72,8% af þeim jafngóðar
eða betri bókanir í ár til Evrópu
en í fyrra. 42% bandarískra
ferðaskrifstofa skýra frá hreinni
aukningu — þrátt fyrir „óhag-
stæðan dollar“. Um 30% skýra
frá svipaðri stöðu og 1987, en
aðeins 27,8% sögðu frá sam-
drætti.
Samkvæmt skýrslum banda-
ríska samgönguráðuneytisins
um flug til Evrópu kemur fram,
að í apríl var tæplega 5% aukn-
ing í flugi miðað við sama tíma
1987, en milli 1986 og 1987 var
hvorki meira né minna en 36%
aukning! En ef litið er til fyrstu
fjögurra mánaða ársins er aukn-
ing í flugi 8,2%. í heildartölum
þýðir þetta, að fyrstu fjóra mán-
uði ársins ferðuðust liðjega 1,5
milljónir Bandaríkjamanna flug-
leiðis til Evrópu, en allt árið
1987 voru þeir yfír 6 milljónir.
Samkvæmt sömu heimildum er
gert ráð fyrir aukningu á öðrum
ársfjórðungi 88 til Evrópu miðað
við 1987, ennfremur gerir
bandaríska blaðið „Travel Age
East“ ekki ráð fyrir samdrætti.
Lágt dollaraverð ekki
meginástæðan
Af þessu er ljóst miðað við
reynslu annarra Evrópuríkja að
ekki er hægt að sætta sig við
þá skýringu, að lágt skráður
dollari sé meginástæðan fyrir
fækkun bandarískra ferðamanna
— nema einhver haldbær rök
finnist fyrir því að önnur lögmál
gildi um ferðalög til íslands.
Hinsvegar er ljóst að mjög fáir
bandarískir ferðamenn koma
hingað, miðað við ferðalög þeirra
til stærri -V-Evrópuríkja þannig
að erfítt er að alhæfa hagtölur.
En þrátt fyrir þá staðreynd
stenst það vart að skýra okkar
vandamál með þeim hætti að hér
gildi önnur lögmál en í ná-
Erum við að missa ferðamenn-
ina eða gefa þeir sem koma
ekki nægar telqur?
gjaldmiðlar V-Evrópu hátt
skráðir til dæmis þýska markið.
Ekki virðist það hafa sópað hing-
að þeim fjölda þýskra ferða-
manna, sem ráð var fyrir gert.
Það er umhugsunarefni, að ein-
mitt í þeim tveimur löndum eða
markaðssvæðum, þar sem fækk-
unin er mest áberandi, eru opin-
berar íslenskar landkynningar-
skrifstofur. Fróðlegt væri að
heyra skýringar þeirra — meðal
annars til að taka Ynið af — fyr-
ir 1989. Héðan af er lítið hægt
að gera til að hafa áhrif á út-
komu þessa árs, því miður. En
nú undirbúa menn markaðsstarf-
semi sína fyrir 1989 og þá er
jafngott að hafa upplýsingar sem
hægt er að byggja á.
Eftirmáli
Vika er liðin síðan framan-
greint var ritað. Nú liggur fyrir
að nokkur aukning ferðamanna
hefur orðið í júlí og er það
ánægjuefni. En sú spurning
vaknar enn, hversu mikið gildi
tölumar einar hafa, þegar fátt
liggur fyrir um heildarafkomu
og hvernig tekjuþættir skiptast?
Vissulega segja tölumar nokkra
grannalöndunum.
En það er líka önnur hlið á
þessu máli. Á meðan dollari er
skráður lágt, eru hinir sterkari
22