Lesbók Morgunblaðsins - 20.10.1990, Qupperneq 15

ál-, pappa- eða sellófanumbúðir
utan um mat nauðsynlegar og
plastpoki að auki?
Framleiðsla álumbúða krefst
mikillar orku. Endurvinnsla þeirra
er enn skammt á veg komin.
Forðist því að kaupa drykki í ál-
dósum. Notið glerflöskur heima
og ílát, t.d. hitabrúsa, í ferðalög.
Sérstök ábending
Takið ekki ónauðsynlegar um-
búðir með ykkur heim þegar þið
gerið innkaup. Fáið framleiðendur
til að hugsa sinn gang.
Að kvöldi geta mörg fegurstu
útivistarsvæðin líkst öskuhaugum
á sama tíma og bæði þið og þeir
sem á eftir ykkur koma, vilja njóta
óspilltrar náttúru.
Takið allan úrgang með ykkur.
Gerið ykkar til að halda óbyggð-
unum hreinum.
Gömul Alparegla
í fjallaskálum,
sem aðeins fót-
gangandi kom-
ast að, er sjálf-
sögð regla að
göngufólk taki
allan úrgang
með sér niður í
dal.
Rafhlöður
(t.d. úr mynda-
vélum) eru mjög hættulegar fyrir
umhverfið. Um allt Austurríki (á
ferðamannastöðum og i verslun-
um) eru sérstök ílát fyrir notaðar
rafhlöður.
Takið úrgang með
ykkur heim aftur.
Hávaði
„Að fara á vit
náttúrunnar“
felur í sér að
losna undan
þeim hávaða sem
umlykur okkur
daglega. Við vilj-
um hvíla okkur.
Allir hafa sinn
hátt á að gera Hávaði getur gert
það, en við verð- ^lg veikan-
um að taka tillit til fólks og dýra
í kringum okkur.
Taktu ekki útvarp með þér í
gönguferðir eða niður á strönd.
Nágrannar þínir eiga rétt á friði
og kyrrð. Ef þið getið ekki verið
án tónlistar, takið þá vasaútvarp
með heymartækjum.
Talið ekki hátt til að trufla
fugla á hreiðrum eða villt dýralíf.
Náttúran
Margar plönt-
ur eru friðaðar.
Veggspjöld og
leiðarvísar sýna
ykkur hverjar
þær em. En
margar plöntur
eru líka undir-
staða fæðu fyrir
skordýr og fiðr- Traðkið ekki niður
lldl, þo þær seu viðkvæman gróð-
ekki friðaðar. ur.
aftur, ef hann er troðinn niður
og eyðilagður.
Sérstök ábending
Reynið gönguferð undir leið-
sögn. Þannig lærið þið meira um
villtan gi’óður og dýralíf og heyrið
líka skemmtilegar sögur um hér-
aðið og fólkið sem þar býr.
Leggið ekki bílum ykkar hvar
sem er. Náttúran jafnar sig ekki
auðveldlega af skemmdum frá
hjólförum sem orsakast vegna
leti.
„Akstur utan vega og merktra
vegaslóða“ heitir merkur bækl-
ingur sem Náttúmverndarráð,
Vegagerð ríkisins og 'fleiri gáfu
út í ár. Þar er m.a. varað við
akstri yfir mosabreiður, sem em
sérkennandi fyrir íslenskt gróður-
lendi. Margir útlendir ferðamenn
falla í stafi yfir fegurð og litadýrð
íslenska mosans. En hann er mjög
viðkvæmur og hjólför sjást lengi
í honum jafnvel 50 ámm eftir að
ekið var síðast yfir hann.
Oddný Sv. Björgvins
Njótið náttúrunnar. Horfíð,
hlustið, fínnið ilman og þreifið á.
En leyfið plöntunum að vera kyrr-
um í sínu náttúrulega umhverfi.
Tínið eins mikið af beijum og
sveppum eins og ykkur lystir. En
er
paradís
sumar-
leyfum og
framtíð
okkar.
Ifjólför
sjást
í mosan-
um,
jafnvel
50 árum
síðar.
skerið alltaf sveppina af með hníf
svo að þið eyðileggið ekki rótina.
Haldið ykkur á göngustígum.
Háfjalla- og óbyggðagróður er
viðkvæmur. Það tekur langan
tíma fyrir hann að ná sér á strik
VELKOMIN
í ríki náttúrunnar
VIÐ STÁTUM okkur af því að
búa í einu hreinasta land í
heimi. Vissulega eigum við
margt sem ætti að auðvelda
okkur það; hreint vatn, ómeng-
að loft, stijálbýli og fjarlægð
frá stóriðjuverum meginlands-
ins. En margar Evrópuþjóðir
eru okkur miklu fremri og við
eigum ótrúlega langt í land,
einkum hvað varðar almenna
umgengni á útivistarsvæðum
eins og fram hefur komið áður
í blaðinu og almenna virðingu
gagnvart sjálfum okkur og
umhverfinu.
Iijallgöngu um almenn úti-
vistarsvæði í Austurríki,
komst undirrituð ekki hjá
því að veita eftirtekt, að
hvergi sást pappírssnifsi, sígarett-
ustubbur eða bjórdós. Samt gengu
þar um garða þúsundir unglinga
og fullorðinna, bæði austurrískir
sem og erlendir ferðamenn.
Hvemig fara þeir að því að halda
náttúrunni svona hreinni?
Austurriskt landverndarrit ber
titilinn „Ég er paradís þín í sumar-
leyfum og framtíð okkar.“ í kynn-
ingu er m.a. rætt um þær skyldur
sem hvíli á þjóðinni gagnvart
sínum afkomendum og gestkom-
andi að viðhalda auðlindinni
hreinni og óspilltri náttúru. Síðan
er rakið hvað ferðamenn geti gert
til hjálpar. Nokkrar ábendingar
eiga fullt erindi til okkar.
Úrgangur
Umbúðir eru
um 50% af dag-
legum úrgangi.
Þær kosta okkur
ekki aðeins fjár-
útlát. Þær geta
líka verið heilsu-
spillandi.
Kaupið ekki
fæðu í dýrum
umbúðum. Eru í stað öskuhauga.

■
Hreinir fjallstindar
Fjörlegt spænskunám á Spáni
í gamla háskólabænum Salamanca
Frá Palza Mayor í Salamanca.
Spánn er trúlega það land
sem dregið hefur til sín flesta
íslenska ferðamenn. Sumir fara
þangað ár eftir ár. En hve
margir þeirra tala spænsku eða
hafa kynnt sér spænska menn-
ingu? Spænska er annað mest
talaða tungumál í heiminum og
það getur verið leikur einn að
læra hana á Spáni. Málaskólinn
don Quijote gefur öllum aldurs-
hópum kost á líflegu spænsku-
námi og veitir um leið innsýn
í daglegt líf Spánverja í gömlu
háskólaborginni Salamanca.
Don Quijote-skólinn var
opnaður í júní 1989 og
síðan hafa yfir 700
manns af 20 þjóðernum stundað
nám þar. Og þar mætast jafnt
sextugir sem tvítugir frá Japan,
Rússlandi, Nýja Sjálandi sem og
Bandaríkjunum. Skólinn leggur
áherslu á að kenna spænsku í
hjarta Spánar, þar sem spænskar
hefðir ríkja og nemendur geta
reikað innan um sögulegar bygg-
ingar og drukkið í sig andrúms-
loft háskólahverfis, en 3 háskólar
eru í bænum, að meðtöldum þeim
elsta á Spáni, frá 1218. Þrjár
dómkirkjur, kastalar og róm-
verskar brýr prýða bæinn, enda
er Salamanca gamalt rómverskt
virki, „borg turnanna" handan
Tormes-árinnar — eða La Dorada,
„gullna borgin“, en gylltur bjarmi
er yfir skrautlegum byggingum
sem eru reistar úr gulum sand-
steini.
Salamanca, með sína 170 þús-
und íbúa, geymir borgarmenn-
ingu, en líka andrúmsloft þorps-
ins. Allir hittast á aðaltorginu,
sem þykir eitt hið fegursta á
Spáni, og Don Quijote er í nokk-
urra mínútna göngu þaðan. „Sam-
komustaður fyrir nemendur, frek-
ar en skóli með hefðbundnu bekkj-
arsniði," segja forsvarsmenn
skólans. Nemendur horfa á mynd-
bönd og rabba saman „á
spænsku" um efni þeirra. Syngja
saman í tímum, fara á þjóðlaga-
kvöld, á krána eða dansa saman
með kennurunum, sem skipu-
leggja líka og fara með nemendur
í skoðunarferðir um hveija helgi.
í Salamanca er töluð kastilíska,
sem er opinber mállýska á Spáni,
svo nemendur geta gengið beint
út á götuna og æft sig. Og það
má ýmist búa hjá spænskum f öl-
skyldum, í íbúðum með öðrum
nemendum eða vera í eigin her-
bergi. Dvöl er allt frá 1 viku upp
í 9 mánuði. Hægt að velja um
einkakennslu, fáa í bekk eða hóp-
kennslu. Don Quijote er opjnn allt
árið. Nemendur eru sóttir til
Madrid á sunnudögum í upphafí
hverrar skólaviku. Don Quijote er
líka með skóla á Malaga.
Verðdæmi: Skóladvöl í 4 vikur
með hálfu fæði kostar tæpar
26.000 krónur. Nánari upplýsing-
ar fást hjá:
Don Quijote Instituto Int-
ernacional de Idiomas, Plaza de
la Libertad, Apartad de Correos
333, 37080 Salamanca, Espana.
O.Sv.B.
Nemendur í öllum gluggum á Don Quijote í Salamanca.

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 20. OKTÓBER 1990 15