Lesbók Morgunblaðsins - 08.05.1993, Blaðsíða 10

KRISTJÁN ÁRNASON
Að kvöldi
dags
Hlýtt og bjart er hérna inni,
höndum mjúkum um mig farið.
Flest er gert svo fara megi,
furðu vel um gamla skarið.
Eitt það man ég alla daga,
öðru fljótt þó vilji gleyma.
Það var ei með glöðu geði,
að gekk ég út úr hænum heima.
Þess ég óskað hafði heitast,
að hýrast þar af gömlum vana.
En það er víst á vorum dögum,
svo vont að þola gamlingjana.
Slíkt á flestra taugar tekur,
að tuða um hin fornu gildi.
Nauðaleiður nöldurseggur,
nútíðina ekkert skildi.
Alla tíð ég hafði í huga,
heill og framtíð niðja að sinna.
Að þræla fyrir þetta býli,
það var inntak drauma minna.
Nú er búið burtu horfið,
býlið sjálfsagt lagt í eyði.
Um sama leyti og sunginn verður,
sálmur yfír mínu leiði.
Ekki trúi ég arfar mínir,
auð í rýru góssi finni
-kannske gyllta göngustafinn,
sem gáfu þau mér einu sinni.
Höfundur er fyrrverandi bóndi og smiöur.
FJÓLA ÓSK BENDER
Lífsleið
mín
Ég fæddist í þennan heim
af ást
þessi ást lýsti leið mína
gegnum æskuárin
ég var sæl, nærð og hamingjusöm
og ég spáði í tilveruna ...
Ég varð ástfangin
og á leið minni voru
ævintýri skemmtun gjafir Guðs
og sál mín var nærð
og ég spáði í tilveruna ...
Ég yfírgaf ástina mína
og upplifði þjáningu og sorg
hryggð og ógæfu
og ég varð að spá í tilveruna . ..
Ég leitaði og ferðaðist
til að fínna svörin
og ég spáði ávallt í tilveruna . ..
Og nú er lífsleið
full undrun sem
ég ég deili með þér,
og ég spyr þig spáir þú í tilveruna?
Höfundur er kennari.
M A l\ N L —a i — F ■ S
P 1 S T 1 L L
Það sem svörtu
augun sáu
Okkur hættir við að van-
meta ástæður hlutanna
og að íhuga lítið hvað í
annars ranni býr. Hugs-
unarlaust kveðum við
upp dóma, eða látum
afskiptalaust allt það í
fari náungans sem ekki
er í samhljómi við hugmyndir okkar um það
sem teljast má eðlilegt. Og þegar við ákveð-
um, meðvitað eða ómeðvitað, — hvað er
eðlilegt, þá miðum við auðvitað við þann
veruleika sem við blasir: Gerð og eiginleika
hins almenna borgara, — einskonar meðal-
talsmanneskju.
En það lifa bara ekki allir í veruleikanum.
Sumir hafa aldrei átt þess kost að lifa
hann. Þeir fæddust inn í aðra veröld, —
veröld óraunveruleikans, ef svo má segja.
Enginn veit með vissu hvað þar er að finna.
Enginn hefur hug á að gista þennan heim.
Aðrir hafa flúið á náðir hins óraunveru-
lega, vegna þess að þessi heimur varð þeim
ofviða. Eitthvað það gerðist sem ofbauð
andlegu þoli manneskjunnar.
Hún bjó í kofaræksni í útgjarði þorpsins
í mestu fátækt. Enginn skipti sér af henni,
enda var það ekki áhættulaust, því hún var
ekki gefin fyrir mannleg samskipti og vís-
aði fólki á bug með aðferðum sem varla
teljast venjulegar. Jafnvel átti hún til að
kasta gijóti í náungann, ef hann hætti sér
of nærri. Og þá sjaldan að gest bar að garði,
átti hún til að færa honum kaffisopann út
fyrir dyr, því henni var meinilla við að nokk-
ur manneskja kæmi inn á heimili sitt.
En það sem hvað mesta athygli vakti,
voru augun, — einkum þegar hún var reið.
Augun voru kolsvört, djúp og dulúðug. Þeg-
ar hún reiddist, skutu þessi augu gneistum
í allar áttir, svo mestu karlmenni lögðu á
flótta undan tillitinu.
„Hún er kolbijáluð," sagði fólk og vand-
ist því smátt og smátt að hafa bijálaða
konu í nágrenninu. Þess vegna var ekkert
við það að athuga, þgar hún kom til kirkju
í eldgömlu peysufötunum sínum og söng
með skerandi armæðurómi, alla gömlu sálm-
ana sem fólk var vant að syngja við messu.
Allir voru löngu hættir að leggja sérstaka
merkingu í þessa sálma. Þeir voru bara
þuldir af gömlum vana, af því það var sunnu-
dagur og allar trillur í landi. Og menn höfðu
borið heyið á garðann snemma um morgun-
inn.
Þess vegna fann enginn hina djúpu
hryggð sem fólgin var í háværum söng bijál-
uðu konunnar. Sagan af reynslu hennar var
löngu tínd í hafsjó minninganna. Vaninn
hafði fyrir löngu lagt sinn þögla hjúp yfir
allt það sem svörtu augun sáu.
Hún var eitt sinn óvenju glæsileg ung
stúlka. Hún ólst upp hjá ástkærum foreldr-
um og tveimur bræðrum, við brimi sorfna
strönd, þar sem Evrópa teygk sig hvað
lengst i átt til sólsetursins. Og vinir og
vandamenn spáðu henni glæstri framtíð, þar
sem allt virtist ganga' henni í hag, bæði
andlega og veraldlega séð.
Þá var það einn dag, að faðir hennar og
bræður reru til fiskjar út frá hinni klettóttu
strönd. Voldugt hafið lá við klettana, eins
og ægilegt tröll sem sefur værum blundi.
Þó var líkt og þessi ógnvaldur rumskaði
annað veifið, því af og til heyrðu glögg
eyru djúpar stunur og soghljóð, sem barst
upp úr þröngum sprungunum í klettaveggn-
um. •<-
Hún var vön að eiga ástvini sína á sjón-
um. Þó var einhver óhugnaður í henni þenn-
an dag, — beygur innst inni í sálinni. Þess
vegna gekk hún oft niður að lítilli lending-
unni og gáði til veðurs. Einnig hugði hún
að öldufarinu við flösina, því lending gat
orðið varasöm á þessum stað með stuttum
fyrirvara.
Er líða tók á daginn fór að hvessa. Tröll-
ið ægilega opnaði augun og teygði úr ferleg-
um skönkum. Það fór að bijóta við klett-
ana. Þarinn safnaðist í straumiðuköstin í
þröngum skorum, í bland við hvíta saltfroðu
úr sjónum.
Það var komið rok, þegar hún sá bátinn
nálgast. Líkur bamagulli í höndum trölls-
ins, sem nú var alvaknað, barst hann nær
og nær landi. Stormurinn reif í pils hennar
og svipti hárinu til og frá. Svörtu augun
skimuðu af öldu til öldu og heit bæn steig
til himins. Bæn til hins alvalda sem lægir
vind og sjó. En það kom að litlu haldi þenn-
an dag. Úti fyrir lendingunni var nú orðið
ófært að kalla, utan fáein augnablik að lag
myndaðist milli ólaganna.
Hún sá þá taka lagið. Bræðurnir ungu
og hraustu reru lífróður sem aldrei fyrr.
Og svörtu augun sáu líka ólagið sem reis
að baki þeim. Stutta stund gnæfði það yfir
bátskelina, - lyfti henni síðan upp að aftan.
Skuturinn reis hærra og hærra og báturinn
snerist á bakborða. Þeir stukku frá borði
með hendurnar teygðar til himins, líkt og
þeir vildu grípa í grá óveðursskýin á himnin-
um. Það voru einmitt þessar hendur sem
hún sá síðast alls þess sem hún sá með
„eðlilegum" augum í þessum heimi. Hendur
drukknandi manna í hvítu sælöðri við kol-
svarta strönd.
Eftir þetta voru svörtu augun önnur. Nú
var þeim ekki lengur spáð velgengni og
hamingju, heldur vöktu þau vorkunn í bland
við afneitun. Og skræk rödd bijáluðu konun-
ar lét undarlega í eyrum þar sem hún alla
tíð síðan hljómaði í kirkjunni:
Af hverju Guð?
GRÍMUR S. NORÐDAHL
Farfuglar
/ litlum fuglaheila
logar eins og glóð,
minningin um vordaga
og vornæturslóð.
Minningin þessi
er meira en spaug.
Himneskt land í hafinu
við heimskautsbaug.
Fórna vilja öllu
að finna þetta land,
ógnavíddir úthafsins
óttast ei grand.
Leggja Atlantshafið
undir lítinn fuglavæng.
í hljóðum draumi um hamingju
og hreiðursæng.
Fagna unnum sigri,
því ferðin var ströng.
Fylla loft með ástar
og fagnaðarsöng.
Astarkórinn ómar
yfir þetta land.
Úr fögrum fjalladölum,
um fjörur og sand.
Að hugsa sér í alvöru
hvað hann er stór.
Frá Homströndum til Hornafjarðar
hljómar þessi kór.
Arangur af öllu þessu
alls staðar hlýst.
I haganum má heyra
víða hlýlegt ungatíst.
Þeir vaxa fljótt af reynslu,
þeir vaxa fljótt af dug.
Um hásumarleytið hugum stórir
hefja sig á fíug.
Islendingar þakka
ætíð þeirra rausn,
og kveðja með söknuði
þá komið er haust.
Höfundur er bóndi á Úlfarsfelli t Mos-
fellssveit.
GEIR G. GUNNLAUGS-
SON
Að fagna
vori
Égfagna dagsins fagra árdags-
boða
sem fóðrarskýin gylltum morg-
unroða
ogþerrar dögg á landsins blóma-
breiðum
á beitilyngi ogmosavöxnum
heiðum.
Ég fagna því er ís af landi leysir
og Ijóssins faðir sólarhallir reisir.
Égfagna þvíer bjartar vonir
vakna
í veröld þar sem margirgráta
ogsakna.
Égfagna vorsins björtu ogblíðu
dögum
og beitinni í grænum sumar-
högum
ogfagna bjarma af aftanroðans
eldi
á ævi minnar hinsta vinnukveldi.
Höfundur er bóndi í Lundi í Fossvogi.
ÓSKAR ÞÓR ÓSKARSSON
I verinu
Það er bræla. Mennirnir í verinu
þeir bíða. Sjóföt úr skinni hanga
til þerris á bita í loftinu
Rúnum rist andlit, lífsreyndra
manna með samanbitnar varir,
vekja hina ungu úr dvala.
Fátt er sagt en róið í gráðið
og raulað. Fiskur er rifinn úr
roði og hann barinn í klessu með
steyttum hnefa.
Fyrir utan verið, á sjávarkambin um
stendur gamall maður og segir:
„Það er ládautt. “
Höfundur er ungur maður á Neskaupstað.
10