Lesbók Morgunblaðsins - 08.01.1994, Blaðsíða 6
Minnispunktar frá Snæfellsnesi II
Komið haust-
hljóð í vindinn
Kvöldskugginn er siginn á Búðir og Búðahraun-
ið. Jökullinn aðeins snertuspöl fyrir vestan
að því er virðist og Axlarhyrna nær. Hún
heldur áfram að minna á Björn í Öxl þann
i voðalega mann sem hafði níu mannslíf á
Eftir GISLA SIGURÐSSON
samvizkunni og var að lokum beinbrotinn og
höggvinn. Þá þótti of lítið straff að háls-
höggva morðingja og því kváðu dómar svo
á, að delínkventinn skyldi áður þola hjól og
steglu, ellegar beinbrot svo píslir hans yrðu
sem mestar.
í blíðunni höfðu margir slegið tjöldum sín-
um á valiendisbökkunum við ströndina eða
í aðgengilegum lautum. í þessari náttúru-
perlu er hraunið sér á parti, ekki síst vegna
hraunbollanna. Sumir eru eins og jarðfóll og
ekki mundu nærri allir bjarga sér uppúr
þeim. Ekki gerði Ingunn förukona það; hún
hrapaði í eina gjótuna um vetur og fannst
látin eftir marga sólarhringa.
Niðri í þessum gjám er blágresi og annað
blómgresi svo tekur í hné og þar vaxa flest-
ar íslenzkar burknategundir. Þar vex fer-
laufasmári með eitruðu beri; hann var áður
íyrr kallaður lásagras og hafði þá náttúru
að allir lásar opnuðust, sem hann var borinn
að. Ekki veitti af því að taka með sér einn
slíkan til að líta á Búðakirkju að innan. Hún
er ekki ætluð gestum og gangandi, var
harðlæst eins og raunar flestar íslenzkar
kirkjur.
Sumir vara sig ekki á aðfallinu og tjalda
á hvanngrænum bakka við Búðaósinn. Við
sáum að fólk hafði tjaldað þar og síðan brugð-
ið sér í burtu. Þegar það kom aftur var al-
veg flætt undir tjaldið og aðkoman hefúr
ugglaust verið frekar óyndisleg.
Hótelið á Búðum hefur sinn svip og sinn
Staðarstaður, prestsetrið,
kirkjan og minnisvarðinn
um Ara Þorgilsson hinn
fróða.
sjarma og það hefur farið orð af matseldinni
þar, einkum fiskréttum, síðan Rúnar Mar-
vinsson gerði garðinn frægan. Það var enn
hægt að fá ágæta fiskrétti á Búðum þótt
Rúnar sé farinn, en verðið fannst mér of
hátt og þá ekki síður verðið á afskaplega
frumstæðu hótelherbergi.
VII
Fátt er ánægjulegra en að koma við á
bæjunum, þar sem skemmtilegt fólk er að
hitta. Ég hafði lengi ætlað mér að líta inn
hjá séra Rögnvaldi Finnbogasyni á Staðar-
stað og nú var látið verða af því. Rögnvaldur
var einn heima ásamt yngsta syni sínum.
En konan hans, Kristín R. Thorlacius var
að sinna einhverjum skyldustörfum að heim-
an. Hún er kennari við skólann á Lýsuhóli.
Aður en við var litið var presturinn búinn
að hita forláta gott kaffi og galdra fram
mikið og gott bakkelsi, rétt eins og hann
hefði alla tíð verið í veitingabransanum. Og
eins og venjulega var stórskemmtilegt að
ræða við Rögnvald og heyra hann segja frá
með sinni einstæðu bassarödd. Sú rödd
hljómaði vel í Dómkirkjunni nokkru síðar,
þegar Rögnvaldur jarðsöng aldursforseta ís-
lenzkra listamanna, Finn Jónsson.
Það var raunar ekki tilviljun að náð var í
prestinn á Staðarstað til að jarðsyngja Finn.
Séra Rögnvaldur hefur um langt skeið safn-
að íslenzkri myndlist og þau hjón eiga 60-70
myndverk, sem flest eru höfð uppi á Staðar-
stað. Vegna þess arna hefur hann kynnst
mörgum myndlistarmönnum.
Það elzta í safninu eru líklega krítar- og
vatnslitamyndir eftir Svavar Guðnason frá
1945 og auk þeirra er þar stórt olíumálverk
Svavars frá 1967. Fljótt á litið ber þó einna
mest á Jóhanni Briem, enda eru 5 málverk
eftir hann, þrjú eftir Eirík Smith og af öðrum
má nefna, Benedikt Gunnarsson, Gest og
Rúnu, Ragnar Kjartansson, Kjartan Guð-
jónsson og Jóhannes Jóhannesson.
Þar að auki á Rögnvaldur stórmerkilegt
safn af íkonum, sem eru trúarlegar myndir,
oftast Maríumyndir, sem löng hefð er fyrir
í Austurkirkjunni. Þessir íkonar eru sumir
frá Austur-Evrópu, sumir finnskir, en flestir
rússneskir. Það er sérstök námsgrein að
mála íkona, sem a.m.k. er ennþá kennd á
Ítalíu og íslenzk listakona, Jóhanna Gunn-
laugsdóttir frá Akureyri, hefur lært þessa
list í ítölsku klaustri.
Við vorum góða stund að líta á safnið og
á eftir gekk Rögnvaldur með okkur til kirkju.
Þar er óvenjuleg altaristafla eftir sænska
málarann Lars Hofsjö og þangað komin
vegna kunningsskapar við Rögnvald. Þessi
altaristafla er óhefðbundin í þá veru, að hún
sýnir engan atburð úr Biblíunni, heldur er
hún táknræn. Þar er smábátur á sighngu á
víðáttumiklu, opnu hafi. Mikil birta er öðrum
megin á himninum, en hinum megin dregur
upp ískyggilegan kólgubakka. Ekki voru all-
ir sáttir við þetta ldrkjulistaverk, en höfund-
ur lét fylgja með svofellda skýringu:
„Ég hafði í huga að bregða upp mynd af
aðstæðum sem auðsláldar eru áhorfendum
ogstanda nærri daglegu lífi safnaðarins.... Víð-
attumikið haf, einmana maður á litlum ára-
Kvöld á Búðum, stórstreymt í ósnum og flæddi alveg undir bláa tjaldið á myndinni.
Tignarlegt útsýni til Snæfellsjökuls af hnjúki, vestanvert við veginn yfir Fróðar-
heiði. Upp á hnjúkinn er ökufær vegarslóði.
4-
6