Lesbók Morgunblaðsins - 20.01.1996, Blaðsíða 9

Smasaga
Skömmin
eftir JÓRUNNITÓMASDÓTTUR
NÁTTÚRAN var stirðnuð og hvít.
Það marraði í snjónum undan
þungu fótatakinu. Óskammfeilið
hljóð í froststilltri kvöldkyrrð-
inni. Hjarnið breiddi úr sér, óendanlegt,
hvítt og ósnortið. Það sindraði á það í gul-
blárri tunglskímunni. Trén stóðu nakin,
hrímuð og beinfrosin. Þau voru álút og
kræklóttar greinarnar teygðu sig fram,
afskræmdar og ógnandi. Það var enginn á
ferli nema hún. Frostkaldur andvarinn beit
hana í kinnarnar og þrengdi sér leið inn í
nasir hennar og munn. Þó var hún sjóðheit
í framan, eins og hún væri með sótthita.
Og svitataumar runnu hægt niður eftir síð-
unum á ísköldu hörundinu. Hún var sveitt
í lófunum. Það fóru um hana skjálftakippir.
Bláar, þurrar varirnar titruðu og tár runnu
úr augum hennar. Hún leit upp í stjörnu-
bjartan, fjólubiáan vetrarhimininn og hélt
áfram göngu sinni, þungum, hægum skref-
um. — Þegar hún rauk á dyr í ofboði hafði
hún ætlað til Hildar vinkonu sinnar og ræða
þetta við hana, gráta við öxl hennar, fá
útrás fyrir reiðina, skömmina. Henni fannst
hún ekki geta borið þetta ein. En hún hafði
gengið framhjá upplýstu, grænmáluðu hús-
inu hennar Hildar og áður en hún vissi af
var hún komin í skemmtigarðinn. Hún gekk
meðfram ísilögðu vatninu. Svanirnir og end-
urnar voru hvergi sjáanleg. Þau höfðu lík-
lega leitað sér hlýlegri bólstaðar. Það var
enginn úti á ísnum. Bara að hún gæti lægt
öldurnar sem risu hið innar með henni. Það
var eins og öll innyfli líkamans væru í upp-
námi. Blóðið rann svo hratt og straumþungt
um æðarnar að þær voru að því komnar
að bresta. Hver hugsun sem reyndi að skjót-
ast fram í huga hennar var andvana fædd.
Hún hefði átt að fara inn til Hildar. Það
hefði verið betra að ræða þetta við einhvern
sem maður treystir og þekkir vel. Hún
reyndi að anda djúpt ofan í rauðan ullartref-
ilinn sinn til að koma örlítilli ró á líkams-
starfsemina. En um leið og hún tók að nálg-
ast hugsanir sínar spratt út á henni svitinn,
kinnarnar urðu funheitar, maginn herptist
saman og varð að þungum hnullungi og
slátturinn í höfðinu varð óbærilegur. — Hún
settist á hrímaðan trébekk við ísilagt vatn-
ið. í ijarska sá hún ljósin í gluggum hús-
anna í lilíðinni. Henni fannst að frá þeim
streymdi öryggi, hamingja og hlýja. Það jók
enn á einsemd hennar og eymd. Hún greindi
einnig ljós í stofuglugganum þeirra. Skyldi
hann vera að gefa krökkunum að borða? —
Allt í einu sá hún hann fyrir sér, ljóslif-
andi, þar sem hann stökk í takmarkalausri
bræði. Hælarnir námu við rassinn, hnefarn-
ir krepptir, hnúarnir náhvítir, andlitið af-
skræmt af illsku. Myndin af honum í lausu
lofti varð að kyrralífsmynd fyrir hugskots-
sjónum hennar. Þrátt fyrir undrunina hafði
henni fundist hann hlægilegur í þessum
stellingum fyrir framan eldhúsvaskinn.
Jafnvel afkáralegur. Hún hafði verið að því
komin að skella upp úr. Hugsýnin læddi
brosi fram á varir hennar þar sem hún sat
á hvítflosuðum bekknum við vatnið. Hann
hafði komið svo þungt niður að skjálfti hafði
farið um gólfið undir fótum þeirra og bollar
og diskar tekið að glamra í skápunum.
Hann hafði gengið að henni hatursfullur á
svip og með náhvítum hnúum hafði hann
danglað í vinstri upphandlegg hennar, sveifl-
að fimlega hægra fæti og slengt honum í
afturendann á henni. Hún hafði staðið fyrir
framan ísskápinn, opinmynnt og stóreyg.
Var þetta virkilega að henda hana? Var
hann að leggja á hana hendur? Hún hafði
ekki fundið til líkamlegs sársauka. Hann
hafði hvorki slegið né sparkað fast. Bara
slegið og sparkað. En orðin sem hann lét
fylgja barsmíðunum skildu eftir blæðandi
sár og áður óþekktan sársauka. Hún vissi
ekki hvernig hún átti að bregðast við þess-
um nýja sársauka. — Aftur fann hún hvern-
ig svitinn spratt fram undan handakrikunum
og blóðið þau fram í kinnarnar. Hún leit
órólega í kringum sig og faldi andlitið í
köldum höndunum. Hún mundi hvert orð,
tónfallið, svipbrigðin. Voðalega gat Kann
verið svipljótur. Það hafði komið henni á
óvart. Og hatrið sem skein úr augunum.
Hún þrýsti ísköldum, dofnum fmgrunum að
sjóðheitum kinnunum og starði út,á ísinn á
vatninu. Hann var helblár í tunglskininu.
„Hypjaðu þig burtu frá augum mér. Ég hef
viðbjóð á þér!“ hafði hann öskrað ankanna-
lega. „Ég hef viðbjóð á þér!“ Orðin glumdu
í höfðinu á henni. Hún var farin að skjálfa
og nötra á hrímköldum bekknum. Andlitið
var eins og vígahnöttur. „Ég hef viðbjóð á
þér!“ Hvílík fyrirlitning hafði ekki falist í
þessum orðum. — Hún leit í kringum sig
yfir glitrandi hjarðbreiðuna sem teygði úr
sér svo langt sem augað eygði. Það var
enginn á ferli. Bara hún. Hún horfði á upp-
lýsta glugga húsanna í fjarska. Hún greindi
ljós í stofuglugganum þeirra. Ætli hann sé
búinn að hátta krakkana? Hún reis þung-
lamalega á fætur. Líkami hennar var stirð-
ur, beinfrosinn eins og trén. Allt í einu skynj-
aði hún að hún fann ekki fyrir tánum í
skónum og að fingurnir voru loppnir. Hún
leit snöggt upp í fjólubláan himininn þar
sem stjömurnar glóðu og blikuðu. Síðan
hélt hún af stað. Það marraði í snjónum
undan þungu fótataki hennar. Hljóðið hafði
róandi áhrif á hana í froststilltri kvöldkyrrð-
inni.
Höfundur býr í Svárdsjö í Svíþjóð.
TED HUGHES
Þrjú kvædi
Hallberg Hallmundsson þýddi
Þistlar
Til varnar gegn togleðurstungum kúa
og lúandi höndum manna
reka þistlarnir brodda út í sumarloftið
eða bresta opnir undan svarbláum þrýstingi,
hver og einn hefndþrungin tilraun
til upprisu, hrifsuð handfylli
af hjörvabrotum og íslenskum gaddi gróin upp
úr neðanjarðardillu af úldnum víkingi.
Þeir eru eins og bleikt hár og kokhljóð í mállýskum.
Hver og einn veldur skúfi blóðs.
Síðan grána þeir eins og menn.
Slegnir valda þeir gagnvígum. Synir þeirra spretta upp
stjarfir af alvæpni og berjast um sama blettinn.
Guðfræði
Nei, höggormurinn tældi Evu
aldrei til að bíta í eplið.
Það er ekki annað en
afbökun á staðreyndum.
Adam át eplið.
Eva át Adam.
Höggormurinn át Evu.
Sá er nú dapur sannleikurinn.
Höggormurinn liggur nú
á meltunni í Paradís
og brosir þegar hann heyrir
nöldrið í guði.
Fyrsta lexía Kráku
Guð var að reyna að kenna Kráku að tala.
„Ást,“ sagði hann. „Segðu ást.“
Kráka gapti, og hvítur hákarl hlussaðist út í sjó,
veltist áfram niður á við og fann sína eigin dýpt.
„Nei nei,“ sagði guð. „Segðu ást. Reyndu nú: ÁST.“
Kráka gapti, og bláfluga, tsetse og moskító
þeyttust út og niður
í sína margháttuðu kjötkatla.
„LokatiIraun,“ sagði guð. „Svona: ÁST.“
Kráka fékk flog, gapti, kúgaðist
og gríðarstórt mannshöfuð, líkamslaust,
eins og laukur spratt út á jörðina, ranghvolfdi augum
og rövlaði mótmæli sín -
Og Kráka kúgaðist enn á ný áður en guð fékk varnað því.
Og yfrum háls mannsins herptist kvenmannsfuð.
Það tókust með þeim stympingar í grasinu meðan guð
grátandi og bölvandi streittist við að skilja þau að.
En Kráka flaug skömmustuleg á brott.
Höfundur er lárviöarskáld hennar. hátignar, Bretadrottningar.
Þýðandinn býr í New York.
i.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS . 20. JANÚAR 1996 9