Lesbók Morgunblaðsins - 02.03.1996, Síða 4
LE MAIRE-sund í Suðurskautsálfu.
Á heimsenda II
Til Suður-
skautslandsins
að var komið fram í desember 1993. Ég var
stödd á þilfarinu á Professor Molchanov, fleyt-
unni sem bar mig kringum Svalbarða forðum.
Ég hafði meira að segja fengið gamla klefann
minn aftur. Nú lá Prófessorinn við bryggju í
Á Suðurskautslandinu er
auð jörð í miklum
metum. Fuglar geta til
dæmis ekki gert sér
hreiður nema snjó taki
upp og hreiðurstæði eru
sjaldhitt, enda þyrpast
fuglarnir saman þar sem
þau fmnast. Þar viða
mörgæsirnar að sér
steinum í hreiður sín.
Eftir TERRY
G. LACY
bænum Ushuaia sem er öllu sunnar á hnett
inum. Við höfðum komið fiugleiðina og
lent fyrst í Rio Grande norðarlega á eyj-
unni þar sem flatlent er og hrjóstrugt en
síðan flogið yfir hrikaleg og snæviþakin
fjöll og vorum sem sagt komin til Ushua-
ia. Þennan bæ stofnaði Englendingur nokk-
ur og var hér fyrst trúboðsstöð en síðar
fangelsi, tilvalið vegna þess hve afskekkt
þetta er og lítil hætta á stroki. Nú búa 30
þúsund manns í bænum og hann fer vax-
andi enda er risinn þar rafeindaiðnaður og
stórfyrirtæki á borð við Grundig hafa stofn-
að útibú. Við sáum vel yfir bæinn þegar
við sigldum út Beagle-sund. Tilsýndar virð-
ist hann bandarískur fremur en suðuramer-
ískur. Nýlegar timburhúsabyggðir teygjast
upp skógivaxnar, sígrænar hlíðarnar. Us-
huaia er aðsetur héraðsstjórnar. Það hérað
telja Argentíumenn ná allt til Las Malvinas
(Falklandseyja). Þeir halda því líka fram,
þvert gegn alþjóðasamningum, að það nái
yfir sneið af Suðurskautslandinu, sneið sem
skorin væri frá suðurpól til sjávar. Við
ætluðum að kanna Suðurskautsskagann
svonefnda — og hann er einmitt í þessari
„sneið af Argentínu".
Það tók okkur tvo daga að komast yfír
Drake-beltið, sem sagt er vera illskeyttasta
siglingaleið á jörðunni. Þar er ekki lengur
land til hlífðar, vindarnir æða viðstöðulaust
hringinn í kringum hnöttinn. Albatrosar,
mávar og sæsvölur steyptu sér í sífellu allt
umhverfis skipið. Einn daginn skein sól eft-
ir hádegi og endaði með því að setjast undur-
fallega en þetta var jafnframt fyrsta og
eina sólarlagið er við sáum í þessari ferð.
Nýr skipstjóri var tekinn við en stýrimað-
urinn og margir hinna í áhöfninni höfðu
verið með í Svalbarðaferðinni. Gæfan hafði
brosað við þeim, þeir höfðu orðið fastar
tekjur og voru betur staddir en fjölmargir
landar þeirra. Þeir höfðu líka tekið stórstíg-
um framförum í ensku á því hálfu öðru
ári sem liðið var. Reyndar hafði enskukunn-
áttan engin verið, en nú gátu þeir látið
ýmis orð falla og tóku á móti mér með
miklum fagnaðarlátum. Ein kvennanna
talaði þó aðeins grísku og rússnesku. Eitt
sinn kom ég að henni einni og notaði tæki-
færið, benti á hana og sagði „þú“ en því
næst á mig sjálfa og sagði „ég - Sval-
barði“. Það glaðnaði yfir henni, hún faðm-
aði mig og kyssti og sagði einhver reiðinn-
ar firn á rússnesku. Ekki skildi ég orðin
en merkingin fór ekki á milli mála.
Snemma morguns hinn 20. desember
komum við inn í heimskautssjóinn og það
sást óðar á mælinum í brúnni. Eftir tvo,
þrjá tíma var sjávarhiti orðinn nokkrum
stigum lægri en hann hafði verið. Það skipti
líka um fuglategundir þegar við nálguð-
umst ísinn. Lofthitinn var ýmist rétt undir
frostmarki eða féil niður í 6-8 gráður. Svo
kalt hafði aldrei orðið í Svalbarðaferðinni.
EINMANA PÓLVERJAR
Við sigldum fyrir King Georgs-eyju
sunnanverða og vörpuðum akkeri í Admir-
alty-flóa. Við fórum í land hjá Arktowski-
stöðinni. Þar voru Pólveijar fyrir og fögn-
uðu okkur vel. Trúlega hafa Sovétmenn
lagt sinn skerf til stöðvarinnar hér áður
fyrr en nú reka Pólveijar hana einir. Stöðv-
arbúar lögðu kapp á að selja okkur minja-
gripi, buðust m.a. til að stimpla í vegabréf-
in okkar fyrir hæfilega þóknun. Þessir
menn dveljast þarna allan ársins hring.
Þeir hafa lítinn vélbát til umráða og geta
því róið til fiskjar. Þeir búa í timburskála
sem stendur á stólpum. Hann er ekki til-
komumikill utan að sjá en innan er hann
þiljaður og allur hinn notalegasti. Þeim var
greinilega eftirsjá að okkur. Einn þeirra
reyndi einkum að fá mig til að dvelja um
nætursakir. Á veturna heimsækja þeir
Argentínumenn sem hafa setu þarna á fjór-
um stöðum, en mér fannst þeir ósköp ein-
mana.
Um kvöldið gerði þykka þoku. Stýrimað-
urinn varð tekinn til augnanna enda mátti
hann ekki líta af ratsjánni. Við hefðum
getað siglt á ísjaka. En morguninn eftir
skein sól í heiði og Suðurskautslandið blasti
4