Lesbók Morgunblaðsins - 27.04.1996, Blaðsíða 5

STOFAN hjá Matthildi og Bjama Þór.
Erum eins
og sjó-
manns-
konur
Gonderange hitti blaðamaður Lesbókar
Matthildi Skúladóttur, sem er heima-
vinnandi og rekur fyrirtækið Spexco
ásamt eiginmanni sínum, Bjarna Þór Guð-
mundssyni, flugvélstjóra hjá Cargolux. Þau
hafa nýlega stækkað einbýlishús sitt svo
húsrýmið er tiltölulega gott fýrir þær vörur
sem Spexco flytur inn og selur. Þar voru
m.a. kertastjakar úr keramik og járni og
fleiri hlutir, sem framleiddir eru á íslandi,
en þar að auki fást þar munir og búsáhöld
frá Ítalíu og húsgögn úr járni og gleri. Auk
þessa flytur Matthildur inn vörur frá Dan-
mörku og Englandi, alls frá 15 framleiðend-
um, en salan er í verzlanir í Lúxemborg og
nágrannalöndunum, jafnframt því sem fyrir-
tækið selur sjálft í smásölu. Vinnutími Matt-
hildar er óreglulegur; hún vinnur þegar á
þarf að halda.
Forsagan er sú að Bjarni eiginmaður
Matthildar og Axel.bróðir hennar stofnuðu
fyrirtækið á samdráttartíma hjá Cargolux
árið 1983 til þess að flytja bflavarahluti og
jafnvel bíla til íslands. Sú starfsemi lagðist
í dvala þegar Cargolux rétti úr kútnum.
Matthildur keypti síðan hlut Axels árið 1990
og í stað bílavarahluta var viðskiptunum
snúið að húsbúnaði og allskyns skrautvarn-
ingi.
Matthildur er fædd í Reykjavík, en foreldrar
hennar, Skúli Axelsson og Vildís Garðars-
dóttir voru meðal íslenzku frumbyggjanna
í Lúxemborg og hafa nú búið þar í 25 ár,
en Skúli er komin yfir aldursmörk flug-
stjóra og hættur að fljúga. Matthildur flutt-
MATTHILDUR Skúladóttir á lager
Spexco þar sem gjafavörur og búsá-
höld eru til sýnis í hillum.
ist með foreldrum sínum til Lúxemborgar
og þar kynntist hún eiginmanni sínum. Þau
eiga þijú börn. Elztur er Skúli Þór, 23 ára
og stundar hann háskólanám í sögu og heim-
speki í Vínarborg. Næstelzt er dóttirin Vild-
ís, 19 ára og er hún í 3. bekk Menntaskól-
ans við Sund. Yngstur er Guðmundur Ingi,
sem er í skóla í Belgíu.
Fyrr á árum var Matthildur flugfreyja
hjá Cargolux, en þó hún sé ein heima leið-
ist henni aldrei. „Við erum eins og sjómanns-
konur“, segir hún um hlutskipti þeirra
kvenna í Lúxemborg sem giftar eru flug-
mönnum hjá Cargolux. Bjarni Þór er oftast
í 7-8 daga ferðum, en það er bót í máli að
yngsti sonurinn kemur alltaf heim um helg-
ar. Það reynir nefnilega fyrst fyrir alvöru
á mann í þessari einveru þegar börnin eru
farin að heiman", sagði Matthildur.
JÓNÍNA Rebekka á saumastofu sinni. Með þrautseigju tókst henni að vinna
slaginn við embættismannakerfið.
RAGNAR G. Kvaran fyrrverandi flugstjóri.
Skáldið í Islendinga-
nýlendunni
samfélagi þar sem búa um 400 íslend-
ingar fer varla hjá því að eitt eða fleiri
skáld kveði sér hljóðs. í íslendinganý-
lendunni í Lúxemborg er Ragnar G. Kvaran
fyrrverandi flugstjóri fremstur meðal jafn-
ingja að þessu leyti og hefur nýlega gefið
út ljóðabókina Kvæði úr Quarantínu. Þar
er m.a. þetta ágæta ljóð um Auguste May-
er og Jónas Hallgn'msson:
Úr landsuðri leit hann til lífshátta
þjakaðrar þjóðar
og þrátafls hjá gnauðandi íshafsins
vindum og sandi,
en stórbrotið landslagið, snillingur
skynjaði óðar
og skefjalaust mótaði myndir af
þjóð vorri og landi.
Hann reið hér með Gaimard í sagnmettuð
héruð og sögur,
úr siglingadvöl, eitt sumar
að sólstöðum björtum.
Um Hekluför, ljóðjöfur, lofkvæðin
orti svo fögur,
að Ijóð þessi tendra enn stoltið
í ísalands hjörtum.
Ragnar G. Kvaran er í móðurætt úr Biskups-
tungum, en föðurafi hans var skáldið og
spíritistinn Einar H. Kvaran. Það var samt
áhugi á flugvélum fremur en skáldskap sem
mótaði Ragnar ungan; aðeins 19 ára keypti
hann flugvél með öðrum og flugáhuginn
kviknaði. Atvinnuflugmaður varð hann
1949, en hér var þá smátt um verkefni.
Eftir 3 ár hjá Flugmálastjórn fór Ragnar
að fljúga hjá Flugfélagi íslands en snemma
árs 1954 var næstum öllum flugmönnum
félagsins sagt upp og þessvegna réðist
Ragnar til Loftleiða; var þar fyrst siglinga-
fræðingur, síðan flugmaður og loks flug-
stjóri, bæði á Fjörkunum, Sexunum og
Monsunum (Rolls Royce 400).
Það var í fríi frá áætlunarfluginu að
Ragnar fór að fljúga með Þorsteini Jóns-
syni í hjálparfluginu til Biafra o_g „við það
losnaði um mig“, segir hann. I tengslum
við leiðindi innan félagsins, sagði hann upp
hjá Loftleiðum og fór í flug á vegum Rauða
krossins til Biafra. Til Lúxemborgar kom
hann 1974 eftir þriggja ára viðkomu í Belg-
íu, þar sem hann var þotuflugmaður og flaug
með fólk. Síðan tók við langur og farsæll
ferill í þjónustu Cargolux, þar sem Ragnar
var yfirflugmaður í átta ár. En nú er hann
kominn yfir aldursmörkin fyrir þremur
árum; var þá á þeirri undanþágu að hann
fékk að fljúga til 65 ára aldurs.
Kona Ragnars er Hrefna Lárusdóttir úr
Reykjavík, dóttir Lárusar G. Jónssonar skó-
kaupmanns og Önnu Sveinbjörnsdóttur.
Hrefna er listmálari og hefur haldið margar
sýningar, bæði á íslandi og í Þýzkalandi;
þá stærstu í Bitburg. Sonum þeirra tveim-
ur, Ragnari og Lárusi Hrafni, kippir í kynið
og eru báðir flugmenn hjá Cargolux. Ragn-
ar yngri er kvæntur íslenzkri konu, en Lár-
us Hrafn íranskri. Yngst barna þeirra Ragn-
ars og Hrefnu er dóttirin Anna Ragnhildur,
sem gift er Lúxara. Barnabörnin eru 11.
Þau Ragnar og Hrefna eiga íbúð í Reykja-
vík og búa gjarnan í henni á sumrin. Aðra
íbúð eiga þau í Lúxemborg.
Ragnar hefur lengi fengizt við yrkingar,
oft í gamansömum tón, en ljóðabókin Kvæði
úr quarantínu er fyrst bók hans. Quarantína
er orðaleikur; þýðir sóttkví, en líka samtín-
ingur Kvarans. í henni eru eingöngu rímuð
kvæði; Ragnar hefur gaman af að spreyta
sig á rími og yrkir stundum dýrt. En þetta
er engin naflaskoðun, segir hann; meira
gert til gamans. Það skal tekið fram að ljóða-
bókin fæst í bókabúðum á íslandi.
Hannar, sniður
og saumar föt
* _
IÚTHVERFABÆNUM Gonderange býr
Jónína Hjörleifsdóttir ásamt eigin-
manni sínum, Ásmundi Garðarssyni,
tæknifræðingi og yfirmanni verkfræði- og
skoðanadeildar Cargolux. Jónína Rebekka
eins og hún heitir fullu nafni, er fædd á
Djúpavogi, en átti svo síðar heima í Vest-
mannaeyjum og í Reykjavík. Þau Jónína og
Ásmundur bjuggu um tíma í Danmörku, en
hafa búið í Lúxemborg síðan 1975. Sonur
þeirra, Heimir er 25 ára og vinnur í banka
í Lúxemborg, en dóttirin Margrét er 16 ára
menntaskólanemi í foreldrahúsum.
Jónína vann á sínum tíma í Belgjagerð-
inni og á saumastofu Geijunar; hún hefur
alltaf verið að sníða og sauma, segir hún.
Og fremur en að fá sér vinnu einhversstað-
ar við saumaskap, hefur hún ráðizt í að
setja á laggirnar og reka eigin saumastofu
á neðri hæðinni í íbúðarhúsi þeirra hjóna.
Saumastofan heitir J. Rebekka. Þar fæst
hún við módelsaum á fatnaði; einnig breyt-
ingar. Hún vinnur ein og segir eins og
margir í þeim sporum, að það geti verið
dálítið einmanalegt; það vanti einfaldlega
félagsskap og þessvegna hefur hún hug á
að gera einhveija breytingu. Húsrýminu eru
slík takmörk sett, að jafnvel með eina að-
stoðarkonu yrði hún að flytja á annan stað.
En hvernig lætur hún vita um tilvist sína
og starfsemi? Til dæmis með auglýs-
ingabæklingi, sem pósturinn dreifir í hús í
mörgum þorpum. Uppá síðkastið hefur Jón-
ína sótt sníðanámskeið í Frankfurt, sem hún
telur mjög gagnlegt; nýr heimur hafi opnast.
Til þess að opna formlega saumastofu
þurfti Jónína tilskilin réttindi. Það stóð hins-
vegar í Lúxurum að láta hana hafa sína
pappíra og mátti Jónína taka á sig verulega
þrautagöngu vegna þess. Hún varð til að
mynda að setjast á skólabekk, þá orðin 38
ára og þá með nemendum sem voru yngri
en sonur hennar. Vegna þessa varð hún að
læra Lúxemborgsku og þýzku og það hefur
vitaskuld reynst ávinningur síðar. Eftir
langvarandi stapp við embættismannakerfið
fékk hún loks sín réttindi 1992, fyrst sveins-
próf og síðan meistararéttindi. Og nú er hún
farin að spá í stærra húsnæði og þá að
auka saumaskapinn til muna.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 27.APRÍL 1996 5