Lesbók Morgunblaðsins - 27.04.1996, Blaðsíða 9

ORDAGAR á því herrans ári 963 í dalverpinu
sem í dag deilir höfuðstað Stórhertogadæmis-
ins Lúxemborg í tvo hluta. Klaki er úr.jörðu;
trén bruma. Gróa laukar, gala gaukar. Apríl-
sól á heiðum himni. Andblær þrunginn höfug-
Stiklað á stóru um sögu
stórhertogadæmisins
Lúxemborgar frá því
fyrir árið 1000 og til
vorra daga og til viðbótar
almennar upplýsingar
um land ogþjóð.
Eftir
JÓHANNES HELGA
um skógarilmi og svartþrastasöngur í lofti.
Húsaraðir beggja vegna árinnar í dalbotnin-
um, og eftirvæntingarfull mannmergð á
stjákli á Rómveijagötu.
Miklum umsvifum er lokið í vertshúsinu
við brúna. Áma af besta Móselvíni komin á
stokka innandyra, veisluföng og bikarar til
reiðu, valdar gengilbeinur í skipulegri röð
og vertinn fyrir húsdyrum í viðhafnarklæð-
um og á gljáskóm með sylgju og búinn að
standa þarna drykklanga stund og skimar
ákaft til beggja átta.
Og hana nú!
Vertinn rekur í fagnaðaróp.
Hófadynur.
Hillir undir fríða fylking.
I fararbroddi höfðingjanna frá Mersch
og Fels ríður hávelborinn Sigfrid greifi
skartbúinn á ljónfjörugum fola úr Ardenna-
fjöllum. Að baki snúðugt riddaralið undir
merkjum og vorsól á brynjum. Og í sömu
mund úr gagnstæðri átt birtist kuflklæddur
á þýðum skeiðhesti háæruverðugur Wiker
ábóti, Drottins smurði til Maximinerklaust-
urs í Trier. Og i för með honum príor og
klausturþjónn.
Vertinn fruktar.
Örtröð á hlaði.
Hnegg; hófaspark.
Ardennafolinn slær hátt nösum hvæstum,
enda búinn silfurstungnu beisli og gullrekn-
um hnakki, en vilji manns og hests er einn
og íjörgammurinn hlýðir og leggur stinna
lend sína að titrandi lend friðleikshryssu
ábótans, þannig að háæruverðugur og há-
velborinn geti smellt friðarkossi hvor á ann-
ars kinn.
Þegar ábótar ríða gleðjast himnarnir!
hrópar Herra Sigfrid gáskafullur og deplar
augum til sólar.
Þegar Sigfrid greifi ríður kætast gestgjaf-
ar! svarar ábóti snjallt að bragði og nikkar
til verts á gljáskóm.
Herrarnir hlæja, stökkva af baki, og lifn-
ar yfir almúga. Hann veit sem er að þegar
hið veraldlega og geistlega vald kaupslaga
falla molar af borðum til smælingjanna.
SVERÐIÐ OG TUNGAN
Eikarborðin í vertshúsinu eru brátt þéttset-
JÓHANN blindi í stórorrustunni við Crécy 1346.
JÓHANNES Helgi.
in og eðalvínið úr gróðursælum ásum Mósel-
ár niðar sem lækur.
Greifinn, herra Sigfrid, rís á fætur og
mælist svo; Herra ábóti, ég öfunda yður. A
tveggja tíma ferð hingað frá Mersch reið ég
Bikurum er klingt og Móselvínið freyðir.
Og enn er skálað og stórstreymt úr ámu
gestgjafans uns blásið er í lúður til brottfarar.
Jódynur.
Orð Eru Til Alls Fyrst
Sigfrid greifi og Wiker ábóti ríða. Að baki
þeim príor, klausturþjónn og riddarar undir
merkjum og reiðgötur hlymja. Allan daginn
ríða þeir, frá austri til vesturs og úr suðri
til norðurs og ákvarða lengd og breidd Kast-
alaborgarinnar fyrirhuguðu, Sigfridsburg, og
kveðjast ekki fyrr en undir kvöld. Handsöl
og ástúðlegir kossar og ekki að efa að engi-
ar hafi þá sungið þeim sætt við eyru. En
menn ganga fyrir ætternisstapa og handsöl
og orð, þótt með heilindum séu, falla í gleyms-
kunnar dá nema fest séu á skrá. Og það var
gert rækilega á dragfínni latínu í Maximin-
erklaustri í Trier á Pálmasunnudag 963: „In
nomine unigeniti Filii Dei. Notum sit omni-
bus þopulis in Christum credentibus tam pres-
entibus quam venturis, clericis atque laicis,
quod Sigefridus comes de nobili genere natus
castellum quod dicitur Lucilinburhuc..
o.s.frv. og útleggst efnislega, með lítilsháttar
viðauka: 1 nafni eingetins sonar Guðs er öll-
um kristnum mönnum, bornum og óbornum,
um grösugar engjar og um brumandi skóga
og öll falla þessi lönd undir Maximinerklaust-
ur: Steinsel, Weimerskirch og einnig þessi
fagri dalur.
Yfir þessu getið þér einhverntíma orðið
landstjóri og verndari, Sigfrid greifi, svarar
ábóti léttur á brún.
Já, herra ábóti. Ég vil vernda yður, klaust-
ur yðar og þetta land. En ég þarfnast einnig
hjálpar yðar og stuðnings. Ríkið er á tíma-
mótum og skipan mála þarf að komast í
fastari skorður. Hjá okkur í vestri eru viðsjár
og ískyggilegar blikur á lofti. Ég sé í anda
uppvekjast nýjan drottnara og komu nýrrar
þjóðar, sem er ung og sterk og skirrist einsk-
is. Við þörfnumst víggirtra svæða með sterk-
um múrum og traustum mönnum sem sam-
eina krafta sína gegn lævísi og illvirkjum sem
á okkur heija.1 Nýlega var ég hjá Otto keis-
ara2 og bróður hans, Herra Bruno, erkibis-
kupi í Köln. Höfðu þeir þungar áhyggjur af
viðgangi ríkisins. Ef hin stóru og ríku kiaust-
ur leggjast ekki á eitt með ríkinu, þá sundr-
ast ríkið. Tvínónum ekki, herra ábóti. Felið
mér umráð yfir Lucilinburhuc5 og Felsen.
Tvær góðar jarðeignir skulu falla í yðar hlut.
En virki mun ég byggja á klettaborginni
hér, stórt og sterkt, klaustri, landi og lýð til
góðs.
Sigfrid greifí sest og er andþungt, enda
að hætti síns tíma því vanari að sannfæra
menn með sverði en tungunni.
Viðstaddir bíða málþola svars Maximinerá-
bóta.
Og þá stendur upp Herra ábótinn og
mælir svo:
Herra greifi. Heill ríkisins er einnig okkar
heill. Lucilinburhuc tilheyrir yður frá og með
deginum í dag. Virki skuluð þér reisa og
grundvalla það á ást þjóðar yðar og megi
það verða við lýði um aldir alda. Það gefi
Guð að þér reynist landinu góður leiðtogi,
verndari réttar, faðir ekkna og munaðarleys-
ingja og skjöldur kirkjunnar.
Abóti og greifi fallast bróðurlega í faðma.
Príor og klausturþjónn eru sprottnir á
fætur ásamt riddurunum sem láta hringla í
vopnum og kórinn hrópar svo drynur í veggj-
um og allur lýður utan dyra tekur undir:
Vivat! Vivat! Vivat!
GEGNUM höfuðborgina gengur djúpt gil og niðri í því er ævagamalt hverfi.
Lúxemborg
í aldanna rás
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 27. APRÍL 1996 9