Lesbók Morgunblaðsins - 19.04.1997, Blaðsíða 15

THOMAS KLING
LOSUN
SKIPPERS BREHMS
(MARVERK)
Gauti Kristmannsson þýddi
tilkynna lesa richterskalann
pung frá tak beygjuna köldu-
kúrfuna losaðu hana; sé svefn;
sé skatan titrar áll með augunum
dagurinn dregst í gegnum þangið; sé
svefnsýki; skipper brehm rýkur
upp skelkur úr skógarfenjum
(martröð tse-tse) fluga á
öxlinni; hans marfingur stingur
í: skipper b losar hans vísi
fingur við háhita celsíus losar
sín upplagsorka sitt dýraríkið;
má stöðugt til að merkja við dýrin sín sífellt
verðurogverður brehmið hans þynnra, hans
mergð, hans elbu(göng) með (maga
á) vilsu verður að losa;
FRÉTTIR: á snjóbreiðu stappað
(liane vulgo lawine) landhelgisgæsla
færð á vegum („á hraðbrautinni fáið
þér það“); vega— og veðurathuganarstöð; fylgst
með homunculus stratokumulus og strax;
skipperinn losar sig: loftslags
rofinn lagður til krankandi með sam-
einuðum krönkum.
Höfundurinn er þýzkt skóld. Þýðandinn býr og starfar í Þýzkalandi.
Þýðingin er tileinkuð Óskari Ingimarssyni.
BoU iiilrn |»rirra sem vilja raTzla jfiirttinn sinn
Stóra garðabókin er œtluð öllu dhugafólki utn garðrœkt. Á meistaralegan hátt sameinar hún
frceðilega náhvœmni og einfalda framsetningu efnisins. Hiín hentar vel því fólki sem langar
til að spreyta sig á garðrœkt i þrsla sinn en erjafnframt mikil fróðleiksnáma fyrir þá sem
búa að langri reynslu í garð)rkju. Þetta er sannkallað alfrœðirit sem nýtist árið um kring
og með það í höndum má bœði endurbœta gamlan garð og skapa nýjan frá rótum.
20% afsláttur í tjotatjúðum
Mál s o£ mcnningnr,
Lauéaveéi Síðumúta
1 Nærmyndir af plöntum
sýna liti og lögun blóma
sem velja má lil rcektunar.
í bókinni eru nokkur
hundruð myndslrýringar sem
sýna í smáatriðum hvemig
fbester að vinna verkin. Hver
myndskýring er auðkennd
með greinargóðri fyrirsögn.
Ágúst H. Bjarnason
grasafræðingur ritstýrir
verkinu og hefur hann
fengið til liðs við sig
þrjátíu sérfræðinga sem
leggja bókinni til efni.
Þetta er nútímalegur og
einstæður fróðleikur. Stóra
garðabókin er sannkallað
nútímaverk.
Yfirlitsmyndir gefa góða
hugmynd um hvernig
tilteknar plöntur njóta
sín í görðum.
I sérstaka plöntulista má
scekja ráð um val á heppi-
legum tegundum til
rœktunar.
Texti og Ijósmyndir mynda
eina heild og varpa skýru
Ijósi á þau verkefni og
vinnuaðferðir sem um
rœðir.
-----------------------•
TRÉ - RUNNAR - FJÖLÆRINGAR - SUMARBLÓM
- KLIFURPLÖNTUR - RÓSIR - I.AUKAR OG HNÚDAR - KRYDDJURTIR
- MATJURTIR - TJARNIR OG L/FKIR - GRASFLATIR - RÆKTUN í STEINHÆÐUM - RÆKTUN UNDIR ÞEKJU
- KAKTUSAR OG ADRAR SAFAPLÖNTUR - VERKFÆRI OG TÆKl - MANNVIRKI í GÖRDIIM
- GRÓÐURHÚS OG GRÓÐURREITIR - JARÐVEGUR OG ÁBURÐUR - VEÐRÁtTA
OG RÆKTUN - SJÚKDÓMAR OG MF.INDÝR - FJÖLGUN ____
- ÁGRIP AF GRASAFRÆÐI
"'tss-Abr'”
sem rækla mo o Istomli.
FORLAGIÐ
myndahúsum. Þátttakendur töldu að sjón-
varpsstöðvar hefðu afgerandi áhrif á örlög
heimildarmynda, þar sem þær fjármagna
þær að stærstum hluta. Þetta á ekki síst
við um Norðurlöndin en ástandið virðist svip-
að í Frakklandi. Pirjo Honkasalo sagði að
sjónvarpið væri mikilvægur samstarfsaðili
sem ekki ætti að vanmeta því mynd í sjón-
varpi næði til miklu fleiri áhorfenda en í
kvikmyndahúsi. Það kom fram að ástandið
er tiltölulega gott í Finnlandi þar sem áhug-
inn fyrir heimildarmyndum fer vaxandi.
Piijo gat þó ekki neitað því að sig dreymdi
um opnun kvikmyndahúss í miðbæ Helsinki
er myndi sérhæfa sig í sýningu heimildar-
mynda, þar eð í dag væri afar erfitt að finna
kvikmyndahús sem væri tilbúið að sýna slík-
ar myndir.
Simone Vannier berst fyrir sýningu
heimildarmynda í kvikmyndahúsum í
Frakklandi og hefur frá árinu 1992
staðið fyrir vikulegum sýningum slíkra
mynda í kvikmyndahúsum í París þar sem
boðið er upp á umræður á eftir. Hún var
bjartsýn á framtíðina og gat staðfest að á
síðasta ári hefði aðsókn á þessar sýningar
þrefaldast. „Ég held að fólk sé einfaldlega
komið með leið á síendurteknum klisjum
leikinna mynda. Áhorfendur finna þörf til
að upplifa öðruvísi skynjun ogþyrstir í ann-
ars konar tengsl við náungann. Heimildar-
myndir eru færar um að fullnægja þessari
þörf að ákveðnu marki, og á annan átt en
leiknar myndir. Ég verð ekki síst vör við
þessa þörf hjá ungu fólki.“ Jean-Michel
Carré bendir á að það skipti líka máli við
sýningu heimildarmynda, sérstaklega þegar
þær íjalli um utangarðsfólk eins og hans
eigin myndir, að í kvikmyndahúsum horfi
áhorfendur yfirleitt upp á myndina á tjaldinu
á meðan þeir horfi oftast niður á sjónvarps-
skjáinn sem auk þess er minni en kvik-
myndatjaldið. Hann vill þó ekki gera lítið
úr sýningu heimildarmynda í sjónvarpi og
er þar á sömu skoðun og Honkasalo. Hans
eigin mynd um konur í frönsku fangelsi
fékk 250.000 áhorfendur á einu kvöldi í sjón-
varpi á móti 80.000 áhorfendum í bíói og
hann segist fyllilega kunna að meta þennan
möguleika sjónvarpsins til að ná til stórs
áhorfendahóps. Um leið viðurkennir hann
að þeir áhorfendur sem sjá myndirnar hans
í bíóhúsi skipti hann meira máli, jafnvel
þótt þeir séu færri. Þeir hafi tekið skrefið
út úr húsinu í bíóið og horfi því á myndina
með öðru hugarfari en þeir sem sjá hana í
sjónvarpi.
Frönsku þátttakendurnir vekja máls á.því
að samkeppni sjónvarpsstöðvanna um
áhorfendur í Frakklandi geri heimildar-
myndagerðarmönnum erfitt fyrir því stöðv-
arnar reyna að hafa áhrif á það hvernig
myndir eru gerðar. Þróunin sé í þá átt að
allir virðast sækjast eftir eins myndum á
sama tíma. Nú sé til dæmis mest eftirsókn
eftir „jákvæðum og bjartsýnum myndum“,
krafa sem stangast á við eðli heimildar-
mynda sem oftast fjalla um það sem miður
fer í þjóðfélaginu. Þær eru því óhjákvæmi-
lega pólitískar.
Þegar hér er komið vilja Toril Simonsen,
sölumaður norskra heimildarmynda, og
finnski handritshöfundurinn Outi Nyjajaa,
einu þátttakendurnir sem ekki fást sjálfar
við kvikmyndagerð, minna þátttakendur á
að ekki megi líta á sjónarpið sem óvin, það
sé ómissandi samstarfsaðili. Simonsen getur
þó ekki sleppt að benda á þá staðreynd að
aðeins norskar heimildarmyndir séu sýndar
í norska sjónvarpinu. Hið sama virðist vera
upp á teningnum á hinum Norðurlöndunum.
Susanna Bier vill hins vegar svara Frökkun-
um, og þá sérstaklega René Vauthier sem
virðist sérstaklega uppsigað við sjónvarps-
stöðvar. Hún ásakar hann um að lifa í fortíð-
inni: „Þið verðið að átta ykkur á því að það
er ekki hægt að líta framhjá sjónvarpinu
og öðrum margmiðlum. Þeir eru staðreynd.
Ykkur væri því nær að læra að lifa með
þeim í stað þess að vilja stöðva flóðið með
annarri hendi. Við verðum einfaldlega að
berjast fyrir þeim verkefnum sem okkur
finnst skipta máli og sannfæra menn um
að þau séu þess virði að vera framkvæmd. “
Vauthier fer hjá sér enda Susanna bæði
fögur og ákveðin í háskalega flegnum þröng-
um bol. Flegið hálsmál virðist reyndar vera
eitthvað sein Frakkarnir vita ekki alveg
hvernig þeir eiga að taka og það berst í tal
í hádeginu daginn eftir. Þá kemur í ljós að
Marianne Ahrne hafði við komuna til Rouen
verið í svipuðum klæðnaði en við hringborð-
ið var hún rauðri skyrtu sem hún hafði
hneppt upp í háls. Einhver mun hafa spurt
hana að þv> hvort henni væri ekki kait.
Þetta segir Claire Clouzot og bætir því við
að Frakkar séu ekki vanir konum, sem
greinilega er í mun að sýna að þær geti
bæði verið kynæsandi og klárar. Clouzot
virðist hins vegar líka þetta vel en mótsögn-
in er eflaust ennþá sterkari þar sem hún
var aðeins nokkrum vikum áður á kvik-
myndahátíð í Teheran þar sem allir þátttak-
endur voru með slæður.
Cabrera sem er ekki síður klár en
danskar og sænskar kynsystur henn-
ar, er að vísu i stuttu pilsi en
rúllukragapeysu, og bendi Susönnu á að það
geti vel verið hægt að vinna eina og eina
orrustu, en að stríðið sé löngu tapað. Vanni-
er getur ekki látið hana hafa síðasta orðið
og minnir á að hluti baráttunnar felist í því
að halda áfram að sýna heimildarmyndir í
kvikmyndahúsum, því það vekur umtal sem
kveikt getur áhuga sjónvarpsstöðvanna jafn-
vel þótt það geti stundum kostað styttingu
á kostnað gæða. Athugasemdin vekur við-
brögð Carré sem vekur máls á ritskoðun
sjónvarpsstöðvanna: „ Við höfum það á til-
finningunni að sjónvarpið sýni okkur allt,
en það er ekki satt. Sjónvarpið er staður
ritskoðunar." Það ætlar að verða erfitt að
komast að niðurstöðu sem loks kemur í hlut
Honkasalo: „Allt sem þið segið um sjónvarp-
ið er satt og rétt, en á Norðurlöndunum á
sér stað endurfæðing ígerð góðra heimildar-
mynda. Ég sé allavega ekki mikið eftir átt-
unda áratugnum. En það má líka bæta því
við að ef ykkur finnst vera skortur á góðum
heimildarmyndum er ástæðan sú að við skilj-
um illa heiminn íkringum okkur. Þess vegna
er erfitt að búa til góðar heimildarmyndir. “
X
leiðinni út mæti ég íslensku þátttak-
endunum Guðnýju Halldórsdóttur og
Kristínu Pálsdóttur. Þær létu lítið
fyrir sér fara við borðið og lögðu ekkert til
málanna, enda víst seint hægt að segja að
gerð heimildarmynda sé í blóma á íslandi.
„Það er engin heimildarmyndagerð á ís-
landi,“ getur Kristín ekki annað en stað-
fest. Þeim þóttu umræðurnar hins vegar
áhugaverðar, ekki síst þar sem fjallað var
um ritskoðun. „Áveðna hluti er ekki hægt
að sýna í sjónvarpi,“ segir Guðný og vill
meina að heimildarmyndir sé ekki hægt að
sýna án umræðu á eftir. Ég spyr hvort hún
vantreysti ekki áhorfendum, en henni finnst .
það ekki. Það gefst ekki tækifæri til að
ræða það nánar, því þær stöllur hverfa inn
á veitingastað í miðbænum en hinir í hópn-
um skunda upp á Pascaline, stefnumótastað
hátíðarinnar.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 19. APRÍU997 15 '