Lesbók Morgunblaðsins - 20.09.1997, Page 7

listina í víðara samhengi kemur honum
fyrst í hug að hugmyndin um hinn einmana
listamann sé að hverfa. Ansi margir séu
farnir að iðka myndlist - víða um lönd sé
„hopp og hí“. Á hinn bóginn líst honum vel
á þróunina hér heima. „Það var mikið
menningarsjokk fyrir mig sem ungan mann
að koma frá Grindavík til Reykjavíkur á
sínum tíma og vitaskuld enn meira sjokk
að koma frá Reykjavík til Kaupmannahafn-
ar. Nú er enginn munur á þessum stöðum.
íslenskir myndlistarmenn gefa starfsbræð-
rum sínum erlendis ekkert eftir - eru
margir hveijir betri ef eitthvað er. Hugsan-
lega stafar það af því að þeir eru almennt
bjartsýnni en til að mynda þýskir myndlist-
armenn, sem hlýtur að eiga rætur sínar í
þjóðfélaginu."
Konurnar öflugar
Annað sem Vilhjálmur gleðst yfir er fram-
ganga íslenskra myndlistarkvenna á síðustu
misserum. „Þegar ég gekk í Félag íslenskra
myndlistarmanna var sárafáar konur þar
að fínna enda var ekki gert ráð fyrir að þær
hefðu neitt til málanna að leggja. Þetta er
auðvitað fjarstæða, því ef við skoðum ís-
lenska listasögu komumst við að raun um
að þær hafa lagt heilmikið af mörkum, ofm
teppi eftir íslenskar konur er til að mynda
víða að finna. Það er því ánægjulegt að sjá
hve sterkar konur hafa komið til leiks á
síðustu tíu til fimmtán árum.“
Að áliti Vilhjálms er framtíð íslenskrar
myndlistar björt. Sjálfstæði listamannanna
sé alltaf að aukast og alþjóðahyggjan hafi
rutt sér til rúms. „Fyrir vikið er spurning
hvort hugtakið „séríslenskt" eigi rétt á sér
lengur.“ Þá telur hann að popplistin og naum-
hyggjan séu komin í öngstræti. í það minnsta
bendi slæmir dómar sem listamenn, sem
aðhyllast þær stefnur, hafa verið að fá í
Þýskalandi síðasta kastið til þess. „Einhver
gagnrýnandinn kallaði þessi verk „Laufbild-
er“, það er að segja myndir sem bruna hjá
og skilja ekkert eftir sig. Andheitið myndi
þá vera „Stille Bilder“. Þetta gæti verið til
marks um að breytingar séu í aðsigi en eins
og við vitum er það einkenni á listinni að
breytingar eiga sér stað allt í einu.“
Ánnars er Vilhjálmur þeirra skoðunar að
öll umræða um aðferðir, hvort málverkið sé
í tisku eður ei og þar fram eftir götunum,
sé marklaus enda gangi listin í eðli sínu út
á samspil nýjunga og hefða. „Þetta tvennt
■ verður að haldast í hendur. Upphafsmenn
nútímamálverksins, Matisse og Picasso,
sóttu til að mynda innblástur í fornar hellar-
istur, þótt þeir líktu ekki nákvæmlega eftir
tækninni - og tækist ekki að gera betur!“
fá að spreyta sig á öllum stærstu hlutverkum
heimsbókmenntanna hveiju á fætur öðru
undir handleiðslu góðra kennara. Það góða
við Central að hann er einn allsheijar leiklist-
arháskóli sem skiptist í margar deildir; leik-
mynda- og búningadeild, Ijósahönnun, svið-
stjórn og leikmunagerð, þar er líka fram-
haldsnámskeið fyrir leikara og leikstjóra. Á
lokaárinu reka þessar deildir allar saman
sitt atvinnuleikhús og á því lærir maður
mikið um starfshætti í leikhúsum og að leik-
arinn er bara hluti eða einn þáttur af því
sem gerir góða leiksýningu að því sem hún
er.“
Þegar maður spjallar við Maríu kemst
maður ekki hjá því að taka eftir því að kímni-
gáfan er alltaf í fyrirrúmi, hún sér spaugi-
legu hliðarnar á málunum, ekki síst á sjálfri
sér, það kom því mjög á óvart að flest hlut-
verkin hennar í Central skyldu hafa verið
alvarleg og dramatísk. Hvernig skyldi standa
á þessu?
„Ég er miklu alvörugefnari þegar ég þarf
að tjá mig á ensku, það er mjög erfitt að
vera fyndin á öðru tungumáli en sínu eigin
og þess vegna fékk ég sjaldnast kómedíu-
hlutverkin."
Hvað myndirðu helst vilja fást við?
„Ég myndi gjarnan vilja prófa að vinna
við kvikmyndagerð, það held ég að sé
skemmtileg vinna, maður hefur tíma til að
vinna að persónusköpuninni og getur náð
til miklu fleiri áhorfenda. Kannski dreymir
mig um kvikmyndahlutverk af því að ég hef
minnst gert að því.“
Eftir útskriftina fékk María strax tilboð
frá umboðsmanni og er komin á skrá hjá
virtri umboðsmannaskrifstofu. Það hlýtur
að hafa mikla þýðingu fyrir leikara sem
stefnir á breskan markað að hafa umboðs-
mann?
„Jú, en það skiptir kannski meira máli
að maður fái réttan umboðsmann, einhvern
sem hentar manni. Ég var mjög heppin því
ég fékk umboðsmann sem hentar mér mjög
vel. Ég geri mér alveg grein fyrir því að það
er ekkert auðvelt og gæti tekið dálítinn tíma
fyrir mig að fá hlutverk, en ég er alveg viss
um að það er eitthvað fyrir mig að gera
þarna úti þó að ég sé útlendingur með
hreim.“
Hún er á fullu þessa dagana í prufum,
leiksmiðjum og viðtölum, ég veit svarið fyrir-
fram, en spyr samt:
Ertu þá ekkert á leiðinni heim?
„Hún elsku mamma mín yrði náttúrlega
ofboðslega glöð ef ég flyttist heim aftur, en
minni ævintýraþrá virðist ekki vera alveg
svalað í bráð.“
BORGIN ER MITT LANDSLAG
LISTMÁLARINN Ásgeir Smári Einarsson
opnar sýningu í Þýskalandi í lok mánaðar-
ins. Stílfærðar borgarlífsmyndir sínar seg-
ir hann hafa vakið athygli víða og að út-
lendingar hrífist gjarnan af tærleika birt-
unnar og heilbrigðum svip fólksins í mynd-
unum auk bláma himinsins sem sé svo sér-
kennandi fyrir íslenskt landslag.
Það er Kreissparbanken í Rtihr-héraði
í Þýskalandi sem hefur boðið Ásgeiri
Smára að setja upp verk sín í sýningarsöl-
um bankans í þremur borgum. Forráða-
menn bankans settu sig i samband við lista-
manninn eftir að hafa séð verk eftir hann
sem er í einkaeign í Þýskalandi. „Reykja-
vík er mjög vinsæl í útlöndum og verkum
mínum hefur verið afskaplega vel tekið
erlendis," segir Ásgeir Smári. „Ég held
að ástæðan sé sú að myndirnar eru jákvæð-
ar og manneskjuvænar.“
Ásgeir bjó um tíma í Danmörku og flyst
þangað aftur í haust, til þess sem hann
kallar listræna útlegð. „Eg hef búið í
Reykjavík sl. 3 ár, aðallega vegna þess að
ég hef ekki viljað fara úr fínu vinnustof-
unni minni,“ segir Ásgeir. „Ég hef verið í
herbergi fyrir ofan skemmtistað í borginni
þar sem jafnan ríkir mikil gleði og glaum-
ur að kvöldlagi. Þá er tónlistarskóli í sama
húsi svo ég heyri aríur í bland viðjgítartón-
list frá því snemma á morgnana. A svölun-
um blasir svo við mér sjálf Esjan." Ásgeir
segir að það sé eina fjallið í sínu lífi og
því skýtur oft upp í bakgrunn verka hans.
Borgarlífið er hans landslag og Ásgeir
segist ekki gera greinarmun á húsum og
fjöllum. „Ég er svo mikið borgarbarn að
fyrir mér er Breiðholtið eins og álfahól-
ar,“ segir Ásgeir. „Reykjavík er mín borg
og fólk gleymir því oft hvað hún getur
verið falleg. En ég hætti mér ekki upp í
Grafarvog því bersvæðin þar hræða mig.
í fyrstu voru borgarmyndir mínar
raunsæjar en eftir því sem verkin þróast
hef leyft mér meira. Ég nota birtu og
skugga til að tjá ákveðið hugarástand.
Málverkin eru eins og Ijóðrænar stemm-
ur,“ segir Ásgeir. Aðspurður að því hvort
hann eigi eftir að mála reykvískar borgar-
lífsmyndir í Danmörku segist Ásgeir ein-
göngu mála eftir minni og eftir því sem
tíminn líði fari staðreyndirnar að skolast
til svo úr verði sambland stemmninga frá
ýmsum stöðum. „Blái og guli liturinn eru
komnir frá íslandi en meðför græna litar-
ins hefur Danmörk kennt mér,“ segir lista-
maðurinn að lokum.
Ásgeir Smári Efnarsson
BLÓÐ-
RAUTT
sólarlag er
eitt af
verkum
Ásgeirs
Smára frá
þessu ári.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 20. SEPTEMBER 1997 7