Tíminn - 22.02.1967, Blaðsíða 5

MIÐVIKUDAGUR 22. febrúar 1967
Otgefandi: FRAMSOKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjórl' Kristján Benediktsson Ritstjórar: Pórarlnn
Þórarinsson (áb), Andrés Krtstjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Aug-
lýsingastj.: Steingrímur Gislason RitstJ.skrifstofur < Eddu-
húsinu, simar 18300—18305 Skrifstofur Bankastræt) 1 Al-
greiðslusimi 12323. Auglýsingasiml 19523 Aðrar skrifstofur,
simi 18300 Askriftargjald kr 105.00 á mán tnnanlands — 1
lausasölu kr. 7.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA n. f.
Hagnýting fiskimiðanna
Jón Skaftason og sex Framsóknarmenn aðrir hafa
nýlega lagt fram á Alþingi tiilögu um undirbúning heild-
arlöggjafar um hagnýtingu fiskimiðanna umhverfis
landið. Samkv. tillögunni skal Alþingi skipa 9 manna
nefnd til þess að undirbúa setningu heildarlöggjafar um
hagnýtingu fiskimiðanna umhverfis tandið. Skulu 5
nefndarmanna kosnir hlutbundinni kosningu í samein-
uðu Alþingi, en Hafrannsóknarstofnunin tilnefna 2
nefndarmenn, Landssamband íslenzkra útvegsmanna 1
nefndarmann og heildarsamtök sjómanna 1 nefndar-
mann.
Rökin fyrir þessari tillögu eru augljós. Fiskimiðin um-
hverfis landið eru með dýrmætustu auðlindum lands-
manna. Afkcma þjóðarinnar að undanförnu hefur
byggzt rneira á sjávarafla en nokkurri annarri fram-
leiðslu. Mun svo vafalaust verða enn þá um ófyrirsjáan-
lega framtíð.
En fiskimiðin umhverfis ísland eru ekki ótæmandi
frekar en annars staðar og hraðvaxandi floti erlendra
og innlendra fiskiskipa með fullkomnari veiðiútbúnað
ár frá ári gerir þörfina fyrir lagasetningu um skipulegar
veiðar á hafsvæðinu umhverfis landið æ nauðsynlegri.
Þessar reglur þurfa að miða að því að nýta fiskimiðin
eins heppilega fyrir landsmenn og kostur er og þá að
sjálfsögðu að gæta þess um leið að ganga ekki of nærri
stofnum helztu nytjafiska.
Þetta verður að dómi flutningsmanna bezt gert á þann
hátt að ákveða veiðisvæði fyrir vissar tegundir veiðar-
færa og skipuleggja þannig sjálfar veiðarnar og hins
vegar með því að ákveða viss friðunarsvæði, þar sem
uppeldisstöðvar nytjafiska eru. Er það verkefni þeirrar
nefndar,_ sem tillaga þessi gerir ráð fyrir, að kosin verði,
að kanna þetta mál ýtarlega í því skyni að finna sem
hagkvæmast fyrirkomulag í þessum efnum.
Flutningsmenn segja 1 greinargerðinni, að þeim séu
ljósir ýmsir vankantar við þá skipan, sem hér er lagt
til, að upp verði tekin. Bæði er, að fiskigöngur haga
ferðum sínum ólíkt einstök ár og kynnu því fastar
reglur að tálma nokkuð því valfrelsi sem nú tíðkast
við veiðarnar. En þrátt fyrir það eru þeir hagsmunir
miklu stærri, sem bundnir eru við skipulegar veiðar og
verndun uppeldisstöðva, sem tillöguflutningur þessi
miðar að. Reynsla erlendra fiskveiðiþjóða bendir líka
eindregið í þá áttina, og má t. d. nefna fordæmi Norð-
manna, sem hafa sett ýtarlegar reglur œn nýtingu
sinna heimamiða. Mætti nokkuð styðjast við reynslu
þeirra í þeim efnum.
Það er nú nokkuð almennt viðurkennt, að setja þurfi
reglur um hagnýtingu auðæfa hafsins. Má í því sambandi
vitna til þeirra umræðna, sem um það mál urðu á þingi
hinna sameinuðu þjóða í byrjun þessa vetrar.
íslendingar eiga þjóða mest undir því komið, að vel
takist til í þessum efnum. Þeim ber því skylda til þess að
ganga á undan með skipulagningu veiðanna í eigin fisk-
veiðilandhelgi. Reglur, sem miðuðust við hámarksarðsemi
veiðanna án þess að ganga of nærri fiskistofninum og þá
að sjálfsögðu ungfiskinum fyrst og fremst_ mundu einn-
ig duga okkur vel 1 baráttunni fyrir rýmri fiskveiðiland-
helgi, sem okkur er lífsnauðsyn að fá fram sem fyrst.
Reynslan af fyrri útfærslum t'iskveiðilandhelginnar, sem
allar byggðust á lögunum um vísindalega verndun fiski-
miða landgrunnsins frá árinu 1948, sannar það vel.
TÍMINN
Walter Lippmann ritar um alþjóðamál:
Tökum Kosygin á orðinu og hætt
um loftárásum á N-Vietnam
Það mundi mjög styrkja aðstöðu Bandaríkjanna
Harold Wilson tekur á móti Alexel Kosygin á tröppum Downing
Street 10 í Lundúnum.
legan gagnskiptileika virðist
ÞEGAR Harold Wilson for-
0 sætisráðlherra Breta var að
skýra frá viðræðum sínum við
Kosygin lét hann svo um
mælt, að minnstu hefði mun
að, að tök væru á friði í Viet
nam og „ . . smávægilegur
vottur um traust hefði getað
komið honum í kring“. Um
hvers konar vott „um traust“
gat þarna verið að ræða?
Sennilega er átt við yfirlýs-
ingu eða athöfn af hálfu Hanoi-
manna, eittihvað, sem gæfi til
kynna, að þeir ætluðu að
hætta að senda liðsafla og
gögn suður á bóginn. í kjöl
far þessa hefði síðan fylgt
bandanisk fyririskipun um
stöðvun loftárása á Norður-
Vietnam.
Þetta hefði uppfyllt nma
opinberu kröfu Bandaríkja-
stjórnar um samsvörun í hern
flðarathöfnum, kaup kaups.
lEnda þótt að svo virðist sem
Kosygin hafi mælzt til að
Hanoi-menn gerðu eitthvað
ætt við það, sem drepið er á
hér að framan, þá hafa þeir
ekki orðið við þeim tilmæi-
um. Það táknar, að Ha.uoi-
menn hafi neitað að hlíta þeirri
forskrift Rusks utanríkisrað-
herra, að þeir yrðu að draga
úr hernaðarathöfnum á landi
til endurgjalds fyrir hvers kon
ar linun á hernaði Bandarikja
manna í lofti yfir Vietnam.
GAGNSKIPTILEIKI í hern
aðarathöfnum eða jafnkeypi
kemur ekki eins og er að
haldi til þess að koma á samn
ingaviðræðum, en forsetinn er
búinn að lýsa yfir, að þær
séu markmið okkar með hern
aðarathöfnunum. Þá vaknar sú
spurning, hvort hernaðarlegur
gagnskiptileiki sé eina, bezta
eða jafnvel heppileg og raun
hæf leið til undirbúnings við
ræðum.
Eg held að svo sé ekki. Eg
er þeirrar skoðunar, að sönn-
um gagnskiptileika í hemaði
sé þvi aðeins unnt að ná, að
um sé að ræða almennt vopna
hlé, ekki aðeins í lofti yfir
Norður-Vietnam, heldur og
Suður-Vietnam, svo og á landi
og sjó. Stjórnmálasamningar
til að ákvarða framtíð Viet-
nam væru svo hin hlið jöfnunn
ar, — samsvörun vopnahlésins.
Sé orðum yfirleitt treyst-
andi virðist yfirlýsingin, sem
Kosygin forsætisráðherra birti
í London, einmitt gefa til
kynna slíka samsvörun. Hann
sagði, frammi' fyrir mannkyn-
inu öllu, að ef friður kæmist á
n loíti yfir Norður-Vietnam,
„væri leiðin að samningaborð-
inu greið . . . til þess að
leita að stjórnmálalau.sn á vand
anum í Vietnam."
í ÓROFA tengslum við
þessa yfirlýsingu er sú stað
hæfing, að leiðin að samninga
borðinu lykist aftur, ef ráð
stefna fylgdi ekki í kjölfar ioft
árásahlés, heldur efld og auk
in innrás í Suður-Vietnam eða
stóraukin hryðjuverk þar í
landi. Ekki er unnt að gera
ráð fyrir að Kosygin haldi að
unnt sé að koma á ráðsfefnu
til að ákveða pólitíska fram-
tíð Vietnam nenja tir slíku al-
mennu vopnahléi verði.
Af þessum söktrn sýnist mér
einsætt að taka beri Kosygin
á orðinu og svara, aö vrð
hættum loftárásunum í peixri
trú, að Sovétmenn æt!i að
koma á ráðstefnu.
Þetta fæli ekki einungis í
sér góð fyrirheit, hsldur væri
það einnig mjög aðgengilegt,
bæði heima fyrir og erlendis.
Með því móti yrði staða ríkis
stjórnar Bandaríkjanna mjóg
sterk. Hún byggðist á bví að
trúa, — unz afsannast kynm,
— að Kosygin sé ekki að
blekkja okkur, þegar hann iof
ar í raun og veru ráðstefnu ef
loftárásunum á Norður-Viet-
nam verði hætt. Jafnvel þó
að Hanoi-menn neituðu að
taka þátt í ráðstefnu og öll
ráðagerðin færi út um þúfur,
þá hefði tilraunin eigi að síður
stáðfest og sannað þau loforð
og heit, sem forsetinn hefir
gefið síðan að hann flutti ræðu
sína í Baltimore 7. apríl 1965.
Ræðan var flutt skömmu eft-
ir að loftárásirnar á Norður-
Vietnam hófust og hana verður
því að túlka sem opinbera yf-
irlýsingu um markmið okkar
með loftárásunum.
KENNINGIN um hernaðar-
við fyrstu heyrn eða sýn miklu |
traustari og harðari en hún |
er i raun og veru. Heita má |
að ómögulegt sé að henda
reiður á hernaðarlegum gagn-
skiptileika þegar bera verður
saman skæruliða annars veg
ar og þrautskipulagðar sveitir
latvinnuhermanna hins vegai.
iSegja má, að sterkuscu ein-
ikenni ófriðarins séu í því fólg
in, að mikill meirihhm marn-
aflans, sem gegn okkur berst.
geti ýmist horfið eða komið
aftur í ljós án þess að hersveit
ir okkar geti haft auga með
honum. En við sjáum sprengju
varp og skothríð og getum
fylgzt með því. Þess vegna
væri ekki unnt að leyaa þvi,
ef vopnahlé yrði rofið meðan
á ráðstefnu stæði.
Ég er þess vitaskuld ekki um
kominn að vita fyrir víst, hvort
stefna, sem hæfist á því að
taka Kosygin á orðinu, leiddi
í raun og veru til vopnahiés
og friðarráðstefnu. Veruleik-
inn getur reynzt ærið ómerki-
legur. En eigi að síður væri
skynsamlegast fyrir okkur að
taka Kosygin á orðinu, þar.
sem það samræmdi stefnu
okkar þeim loforðum og skuld
bindingum, sem við höfum
gefið.