Tíminn - 07.03.1967, Blaðsíða 9

M5IÐJTDAGUR 7. marz 1967
ÞINGFRETTIR
TÍMINN
ÞINGFRETTIR
Bráðabirgðaráðstafanir
Niðurskurður framkvæmda
Frh. af bls. 1
lokun og niðurrif frystihúsa.
Þrátt fyrir miklar umfram tekj
ur ríkissjóðs á s.l. ári er nú
til þess að afla fjár til stuðn-
ings bátaútgerðinni — hoggið
enn í sama knérunn og áður
og enn dregið stórlega úr fjár
veitingum til skóla og hafna og
annarra ríkisframkvæmda,
sem greiða skal eða styrkja af
ríkisfé. Klípnar eru 20 millj.
kr. af því sem sveitarfélögin
eiga samkvæmt lögum að fá
af innflutningstollum og sölu-
skatti seinasta árs með þeim
rökum að þau fái nóg samt. Þó
að þessir tekjustofnar hafi far
ið ca. 400 millj. króna fram
úr áætlun á s.L ári. Þetta er
gert þrátt fyrir það að þessir
tekjustofnar einir gáfu ríkis-
sjóði hátt á 4. liundrað mill
jónir umfram áætlun á sA ári.
Það sem þarf í þessum mál
um eru ný vinnubrögð, mark
viss vinnubrögð og markviss
stefna.
1. Gera verður ákveðnar ráð-
stafanir til eflingar bátaútgerð
ar á þorskveiðar, jafnframt
skipulegum aðgerðum til nýt-
ingar miðanna og vemdar
stofnunum. Heildarskipulag
sóknarinnar á miðin ásamt
bættum tæknibúnaði við þorsk
veiðar er brýn nauðsyn.
2. Halda verður áfram sókn á
djúpmið og fjarlæg mið og í
því skyni verður að vinda bráð
an bug að undirbúningi að
endurnýjun togaraflotans.
3. Auka verður hagræðinffu í
r'iskiðnaðinum m.a. með til-
liti til þess að bæta móttöku-
og geymsluskilyrði hráefnis-
ins til að jafna vinnu milli
daga og komast hjá nætur-
vinnu og til þess þarf að
tryggja þessari atvinnugrein
næg og hagkvæm lán.
4. Hætta verður óeðtilegum
álögum á þessar atvinnugrein
ar, lækka vextina, lækka út
flutningsgjöldin, rafmagns-
verðið, hafnargjöld o.fl. \eita
skattaívilnanir, hætta að skatt
leggja tapið og auka afurðalán
in til þess að gera íyrirtækjnm
kleift að stunda starfsemi sína
með eðlilegum hætti.
5. Endurskoða reglur um afla
tryggingasjóð í því skyni að
vélbátaflotinn á þorskveiðum
lialdi sínu og iðgjaldasjóð með
aukna hagkvæmni í trygging-
um fyrir augum.
Það verður að kryfja canda'
mál þessa atvinnuvegar til |
mergjar eins og raunar ann-i
arra marka stefnu framtíðar-
innar og hefja markvissar að-
gerðir. Sífelldir árlegir ..við-
reisnaraukar“ leysa engon
vanda þó þeir kunni að geta
komið í veg fyrir algjöra stoðv
un í bili.
!
Frumvarp ríkisstjórnarinnar um
ráðstafanir vegna sjávarút-
vegsins var til 1. umræðu í efri
deild Alþingis í gær. Hafði Eggert
G. Þorsteinsson, sjávarútvegs-1
málaráðlherra, framsögu fyrir
frumvarpinu.
Sjávarútvegsmálaráðherra sagði
að alvarleg viðhorf væru að skap
ast í sjávarútveginum og þar með
öllu efnahagsiífi landsins, er í
stað sífeUdra verðhækkana á út-
flutningsvörum kom verðfall. Gaf
ráðiherrann yfirlit um verðþróun
ina á útflutningsmörkuðunum á
síðastliðnum árum, og gerði
grein fyrir efni frumvarpsins, en
frá því hefur áður verið skýrt
í fréttum.
Magnús Jónsson, fjármálaráð-
herra, sagði að sú leið hefði verið
valin í sambandi við lausn þess
ara mála að skera niður útgjöld
til verklegra framkvæmda í stað
þess að afla fjárins með nýjum
sköttum. Sú leið sem valin hefði
verið væri í samræmi við verð-
stöðvunarstefnuna. Ekki væri ó
líklegt að hluti af þeim aukatekj
um sem sVeitarfélögin fengu á
árinu 1966, renni til ráðstafana
vegna sjávarútvegsins. Þótti sann
gjarnt að hafa þetta 20 milljónir
krona.
Öðruvísi mér áður brá
Auk þess sem fyrr er getið úr
ræðu Helga Bergs sagði hann, að
nú væri annað hljóð í strokknum
en verið hefði í upphafi valdatíma
bils núverandi stjórnarflokka,
þegar fé var tekið úr ríkissjóði
til að senda bæklinginn „Við-
reisn“ inn á hvert heimili. Vitn
aði Helgi síðan í þessa bók, þar
sem sagði meðal annars, að út-
flutningsatvinnuvegirnir yrðu
að sæta ríkjandi gengi og fengju
engar uppbætur á afurðir sínar
og hér væri ekki um neinar bráða
birgðaráðstafanir svipaðar og gerð
ar hefðu verið á undanfömum
árum um breyting á uppbótarkerf
inu heldur væri um algera og
varanlega kerfisbreytingu að ræða
Ekki leið þó langur tími þar
til viðreisnaraukarnir komu með
uppbætur og niðurgreiðslur og
þessi væri Mklega sá 4 í röðinni
og sá síðasti því ljóst væri nú
öllum, að viðreisnin væri endan-
lega gengin sér til húðar. Niður
greiðslur og uppbætur næmu nú
á annað þúsund milljónum króna
og er það langleiðina í það sem
fæst fyrir allar frystar afurðir
landsmanna.
Hærra meðalverð 1966
þessir bátar 648 talsins samtals I Frystihúsin
21670 lestir en 1967 er tala þeirra Frystiiðnaðurinn á j mlkllun
komin niður i 577 samtals 19014. erfi51eikum um þessar nundir.
^ , , . . _ Meginorsakirnar eru í fyrsta lagi
I lok arsins 1965 var skipuð verðból þróunin - öðru t i hra
miUiþmganefnd til að rannsaka efnisskorturinn 0g í þriðja lagi
afkomu velibataflotans. Nefndm1
skilaði ýtarlegu áliti í júnímánuði
í fyrra. Gerði Helgi grein fyrir
þeim tillögum. Nær ekkert af
þessum tillögum hefur komið til
framkvæmda og sjávarútvegs-
ráðherrann er hinn rólegasti.
Þær ráðstafanir sem hér á að
en nokkru sinni
Nú væri sagt, að það sé verð
fall á útflutningsvörum sem valdi.
Verðlag útflutningsvara hefur ver
ið síhækkandi ár frá ári undan
farin ár og meðalverðið 1966 var
hærra en nokkru sinni fyrr. Af
því sést hve fráleitt er að teija
verðfall frum- og meginorsök
þess, hvernig nú er komið. Megin
orsökin væri óðadýrtíðin, sem
væri fylgifiskur stefnu eða réttara
sagt stefnuleysis viðreisnarstjórn-
arinnar. — Dýrtíðin hefur
grafið grundvöllinn undan öllum
atvinnuvegum landsmanna og
það eru afleiðingar þessarar
stefnu, sem verið hefur að fást
við með árlegum viðreisnarauk-
um. Þetta frumvarp er um 8%
uppbót m.a. á fiskverð ársins 1967
og sýnir það, hvernig búið er að
leika bátaútveg landsmanna í
góðærinu. Vélbátar undir 100
brúttólestum eru aðalhráefnis-
aflendur fyrstihúsanna. 1964 voru
verðlækkun á útflutningsvörum.
Þessi mikilvægi atvinnuvegur er
nú kominn í þrot þótt meðalverð
ið fyrir útflutningsvörur á árinu
1966 hafi verið hærra en nokkru
sinni fyrr og væri því fráleitt
að kenna verðfalli um slæma af
komu frystihúsanna á árinu 1966,
én samt er svo komið að frysti
húsin eru rekin með verulegu tapi
þrátt fyrir a.m.k. tvö þokkaleg ár.
í 10. grein frumvarpsins væri
rætt um betra skipulag fiskiðn-
aðarins m.a. með sameiningu
frystihúsa. Þessi grein þarfnaðist
nánari skýringar. Hér væri hæg
iar um að tala en framkvæma.
Erfitt væri að sameina frystihús
í eiginlegum skilningi þess orðs
og gæti þetta ekki þýtt annað en
að efla eitt en leggja annað nið
ur. Hér þyrfti að fara að öllu með
gát og gera sér grein fyrir vandan
um. Hann væri ekki sízt fólgin í
hráefnisöfluninni og víða væri
aflinn mjög tímabundinn. Tvö
frystihús á sama stað geta bæði
haft hráefni stuttan tíma en ein
mitt á sama tíma. Aflinn er stað
bundinn og það bjargar ekki held
ur frystihúsi á Vestfjörðum þótt
gera eru allsendis ófullnægjandi; l°kað á Austfjörðum.
og hafa bátaútvegsmenn sýntj u.. ,
fram á það. Hér á ekkert raun «Hofr og ofrelsi
hæft að gera til að bæta úr þeinri Framsóknarmenn hafa sífellt
hráefnisskorti sem frystihúsin i verið að benda stjórnarflokkun-
HELGI BERGS
eiga nú að glíma við.
TogaraúfgerSin
Annar þáttur hráefnisöflunar-
innar er togararnir. Engin ondur
nýjun hefur átt sér stað á togara
flota landsmanna á undanförnum
árum og eru skipin orðin aiger
lega úrelt og ekki gerandi út
lengur. Sumir bentu á það
bjargráð, að hleypa togurun-
um inn á bátamiðin og hætta
að sækja aflann á djúpmið.
Til allra heilla hefur verið, hætt
við það enda er það ljóst, að sú
aflaaukning er kynni að verða
togurunum til hags við það yrði
ekki neinu mæli við það tjón,
sem þeir myndu valda öðrum
með þeim hætti. 1958 hefðu tog
aramir verið 44 talsins, samtals
tæp 30 þús. brúttólestir. Nú væru
þeir 32, rúmlega 22 þús. brúttó-
lestir og raunverulega væru nú
ekki gerðir út nema tæplega 20
skip og megnið af þeim svo úr
elt að ógerandi væru út. Vitnaði
Helgi í viðtöl, sem birzt hafa við
kunna togaraskipstjóra og afla
menn, þá Halldór Halldórsson og
Auðunn Auðunsson. Þar sem þeir
leggja áherzlu á að kaupa þurfi
ný og fullkomin skip óg sækja
djúpmið með elju og fyrirhyggju.
íslendingar hafa bezta möguleika
til að láta togveiðar á Norður-
hveli bera sig vegna þess hve vel
þeir liggja við hinum auðugu fiski
miðum við Grænland og ísland og
úthafsveiðar mættu ekki leggjast
niður en til þess að stunda þær
með árangri þurfum við að hafa yf-
ir beztu fáanlegum tækjum að ráða
Togararnir geta þjónað fiskiðn-
aðinum mjög vel og bætt ur hrá
efnisskorti hans og þar með skap
að bátaflotanum betri rekstrarskíl
yrði.
um á nauðsyn þess að hafa skipu
lag á uppbyggingu atvinnuveg-
anna samkvæmt áætlunum. Á
þetta hefur ekki verið hrópað:
Höft, ófrelsi skömmtun. En nú
ætla þeir að fara að skipuleggja
— ekki uppbyggingu nýrra fyrir
tækja og nýja fjárfestingu heldur
lokun fyrirtækja, sem fyrir eru
og sum eru ný risin upp.
1 frumvarpinu væri gert ráð
fyrir að Ríkisábyrgðasjóður gefi
eftir 15 milljónir króna af fram
lagi ríkissjóðs. Spumingin er:
Af hverju Ríkisábyrgðasjóður?
Ekki er hann lánstofnun heldur
einskonar tryggingastofnun fyrir
lánveitendur. Ýmislegt er undar-
legt við starfssemi þess sjóðs. Þar
hrúgast upp skuldir vissra aðila
ár frá ári, en aðrir, sem eiga þó
í miklum erfiðleikum komast
ekki upp með að safna þar skuld
um. Nánari skýring þarf að fást
á ákvæðum frumvarpsins um
Rí kisábyrgð as j óð.
Þá væri æskilegt að fá upp-
lýsingar um það, eftir hvaða regl-
um svokölluð hagræðingarfé
frystihúsanna, sem áfram á að
úthluta, er úthlutað.
Enn vegið í sama knérunn
Fyrir nokkrum árum var svo
komið þrátt fyrir allar viðreisn-
arálögurnar. áð ríkissjóður var
rekinn með halla. Úrræðin voru
þá ekki þau að draga úr eyðslunni
heldur takmarka framkvæmdir
um 20%og stórauka álögurnar um
leið Með þessu og stórauknum
innflutningi varð greiðsluafgang-
ur hjá ríkissjóði sem skipti hund
ruðum milijóna króna. Rikisstjórn
in ætti því ekki að vera í vand-
ræðum nú með þennan nýja við
reisnarauka. En hún er enn söm
við sig. Aðeins 130 mHljónir
i af greiðsluafgangi síðasta árs á
I að verja til þessara ráðstafana
jfyrir sjávarútveginn. Það á enn
að vega í sama knérunninn og nú
tá að skera verklegar framkvæmd
ir og framlög til skóla. hafna.
sjúkrahúsa og svo frv niður um
10%. Þannig er sífellt meira tek
ið af aflafé góðæranna til að
fleygja í verðbólguhítina. Þannig
er þetta mikla góðæristímabil gert
að tímabili hinna glötuðu tæki
færa til stórfelldrar uppbygg
ingar.
Sveitarfélögin
1 Þar í ofan á svo að klípa 20
milljónir af sveitarfélögunum.
Þrátt fyrir hinn gífurlega greiðslu
afgang á síðasta ári þarf samt að
seilast í lamb fátæka mannsins,
en sveitarfélögin eiga nú í mikl
um erfiðleikum.
í þessum aðförum er þó aðeins
tjaldað til einnar nætur. Ekki er
gripið að rótum neins vanda h*id
ur reynt að ýta honum á ui i
sér nokkra mánuði í viðbót eöa
fram yfir kosningarnar. í þessu
frumvarpi eru engar varanlegar
úrbætur og engin stefna er mörk
uð í þessum málum.
Á rótum verðbólguvandans er
hvergi tekið. Ríkisstjórnin, sein
öll ráð þóttist kunna í upphafi
kann ekkert nema vaxtaokur og
lánahöft, sem reynzt hafa árang
urslaus í viðureigninni við verð
bólguna en hafa valdið atvinnu-
vegunum stórfelldu tjoni.
Rekstrarf járskorturinn
Mörg þýðingarmestu og veiga
mestu framleiðslufyrirtæki ekk:
sízt í sjáv.útv. hafa ekki getað haft
eðlilegan rekstur i þvi rekstrar
fjársvelti sem hér er nkjaudi.
Framkvæmdast.iorar þessara fyri-
tækja eyða tíma sínum biðstm
um bankanna til að reyna að
bjarga jafnvel raunverulega aud-
ugum fyrirtækjum undan hamr
inum. Hvers konar reksturstrufl-
anir og frátafir frá eðHægum
rekstri eru vegna fjárskortsins
orðnar daglegt brauð. Það ei- etk:
að undra þótt frystihúsm far;
fram á að vera umliðin um ein
hverjar skuldir um sinn. en þau
höfðu þann fyrirvara im ssm
komulag um þessar bráðabirgða-
ráðstafanir að mnheimtuaðgerðir
gegn þeim yrðu stöðvar ineðnr
fram færi endurskoðun a fiárha.
þeirra. Um þetta atriði er ekker’
í þessu frumvarpi og skýringar
verða að fást um þetta atriði h.á
ríkisstjórninni. rívað hyggst -íkis
stjórnin gera í þessu eöa á
kannski ekkert að sinna bessum
fyrirvara frystihúsanna?
Einnig talaði Gils Guðmunds-
son og umræðum síðan frestað.
Fljóf hreinsun
Nýíar vélar.
Nýi hreinsilögur
»em reynisi frába-rlega ve)
fvrir allan svampfóðraðan
fatnað svo sem:
kápur, kjoia, jakka og aJlan
barnafatnað.
EFNALÖGIN L 1 N D I N
Skúlagötu 51.