Tíminn - 28.04.1967, Qupperneq 6

18
TÍMINN
FÖSTUDAGUR 28. apríi 19W.
Ingvar Gíslason:
Ár hinna glötuðu tækifæra
Herra íorseti. Góðir hlustendur
f jær og nær.
Þó að atvinnumálin Mjóti á-
vallt að skipa öndvegissess meðal
hinna ýmsu þátta þjóðmálanna,
pá er þó að ileiru að hyggja, ef
hér é að dafna iheiilbrigt menning-
arlþjóðfélag á nútímavísu.
Þaiifir nútímafólks eru fjiöl-
bættar og kröfur til lífsgæða og
afkomuöryggis að sjálfsögðu mikl-
ar, enda er toægt að fullnægja
beim með eðlilegum hætti, ef rétt
sc á toaldið. Skiptir þá mestu,
hversu landinu er stjórn-
að og hversu þjóðartekjum er
skipt og varið. Þess vegna er iþað
jafnbrýnt í nútímaþjóðfélagi að
sinna vel — ásamt traustfi at-
vinnu og efnatoagsuppbyggingu, —
avers kyns fólagsmálum í víð-
ustu merkingu þess orðs, þar
■neð talin heilbrigðismái, svo og
fræðslu- og menntamál o s. frv.
En það verður ekki gert án mark-
v'ísrar stefnumótunar og traustrar
forystu.
Fórnardýr stjórnleysis
Því miður hafa þessi mál orð-
ið fórnardýr þess mikla stjórn-
ieysis, sem einkennt toefur þjóð-
aiálin undanfarin ár. í stað þess
að nola góðærið og hina mikiu
verðmætissköpun síðustu ára sem
grundvöll undir varanlega upp-
byggingu á sviði félags- heiibrigð-
is- og menningarmála, þá ber
Elest, sem gert hefur verið í þess-
jm málum, vitni um skipulags-
leysi og skort á toeildaryfirsýn.
Óstjórn heilbrigðismála
Nýlega hafa orðið miklar um-
ræður um beilbrigðismál á opin-
berum vettvangi og manna á með-
al um allt land. Þessar umræður
áttu sér óvenjulegan aðdraganda
sem var í því fólginn, að sjálf
ríkisstjórnin fór að tolutast til
um efni fasts útvarpsþáttar og
fékk þvi til leiðar komið, að flutn
ingur þáttarins var bannaður í
ríkisútvarpinu að fullu og öiiu.
Þetta sýnir einræðishneigð rífcis-
stjórnarinnar, en hitt einnig, að
hún er dálítið seinheppin. Bann-
ið á útvarpsþættiniun, „Þjóðlíf"
vakti almenningsálitið tii and-
stöðu gegn þeim yfirgangi, sem
þarna var framinn og knúði á
um umræður á opinberum fund-
um og í blöðum um sjúkrahúsmál
og önnur heilbrigðismál. Þó að
ríkisstjórnin telji sér skylt og
rétt að einoka ríkisútvarpið leynt
og ljóst, þá er ’hér enn ritfreisi
og fundarfrelsi, og stjórnin hsfur
því fengið að reyna það, að rit-
skoðun útvarpsþátta er til lítils
gagns fyrir lólegan málstað henn-
ai\
í heilibrigðismálum er ástandið
þannig, að um 20 læknishéruð
víðsvegar um land eru lœiknis-
iaus, skortur er heimilislækna í
Reýkjavíkurborg, sérfræðingar
haldast ekki við í landinu vegna
lélegs aðbúnaðar og ófullkominn-
ar vinnuaðstöðu á sjúkrahúsum,
hjúkrunarkvennaskortur stendur
itarfsemi sjúkrahúsa fyrir þrifum
og geigvænlegur skortur er á
öðru sértþjálfuðu starfsfólki f toeil-
brigðisþjónustunni.
Sjúkratoússkorturinn er þó hivað
alvarlegastur. Daglega verður að
neita sjúklingum af ýmsu tagi
um sjúkraihúsvist og senda sjúkl-
inga fyrr heim af sjúkrahúsum
en forsvaranlegt getur taiizt.
Þráttfyrir góðæristíma hefur miklum tækifærum til framtíð-
aruppbyggingar verið glatað.
Byggingu sjúkrahúsa miðar ná-
lega ekkert áfram. Þau eru mörg
tover áratugi í smíðum, enda eins
líklegt að margt í búnaði þeirra
og skipulagi verði orðið úrelt og
á eiftir tímanum, þegar þau loks
verða tekin í notkun.
Endurbætur almanna-
trygginga.
í framhaldi af tþví, sem ég hef;
sagt um heilbrigðismálin má
minnast á þann mikla þátt sem
almannatryggingakerfið hefur í
sambandi við uppbyggingu rétt-
láts þjóðfélags. Þó að mörgu hafi
verið til leiðar komið á því sviði,
stendur þó margt til bóta. Meðal
þeirra mála, sem Framsóknar-
flokkurinn hefur barizt fyrir, er
það að stofnaður verði almennur
lífeyrissjóður, sem aliir lands-
menn eigi kost á að tryggja sig
hjá. A.m.k. síðustu 10 ár hefur
þetta verið sérstákt baiáttumál
Framsóknarmanna, og svo er nú
komið, að sérstök stjórnskipuð
nefnd, sem í eiga sæti fulltrúar
allra þingflokka, vinnur að því
að semja frumvarp til laga um
slíkan almennan lífeyrissjóð.
Ingvar Gíslason
efni, enda hefur toún í fjödda-
mörgnm dæmum staðið í vegi
fyrir skólaframkvæmdum með því
að setja ýmsar hömlur á að í þær
væri ráðizt, þótt áhugi og vilji
hafi verið heima fyrir. Eru nú
þegar tugir skóla á biðlista og
alltaf bætast nýir við, en ríkis-
gerðar á húsnæðismálum hin síð-
ari ár, þó að skilyrði hafa verið
til þess vegna óvenjuhagstæðs ár-
ferðis, auk þess sem rejmslan
sannar, að frá þjóðhagsle’gu sjón-
armiði er endurskipulagning hús-
næðismálanna sennilega brýnni
en flest annað. Verðbólguþróun-
in á að verulegu leyti rætur að
rekja til Mns óhagstæða húsnæðis
kostnaðar og annars ófremdar-
ástands í ibyggingamálum.
Nýskipan byggingamála
efnahagsleg nauðsyn
í þessum málum þurfa að verða
alger straumhvörf. Það verður að
taka upp nýja byggingarhætti, út-
rýma braskinu, stöðva húsnæðis-
okrið og um fram allt, koma upp
starfhœfu veðlánakerfi, sem stuðl-
ar að því að almenningur geti
eignazt hóflegar íbúðir með við-
ráðanlegum kjörum. Nauðsyniegt
er að stofnsetja „húsnæðisbanka“,
sem hafi með höndurn almenna
húsnæðislánastarfsemi og aðra
yfirstjóm húsnæðismála og
ákveða bankanum svo rúm fjár-
ráð, í.g hægt sé að lána út á staðl-
sjóður er langt á eftir með lög- a®a^. íkúðir a^ 90% af
Almennur lífeyrissjóður
Almennur líffeyrissjóður er mik
ið hagsmuna- og réttlætismiál og
mundi gjörbreyta, ef vel tekst til,
lífsafkomu aldraðs fólks og ann-
arra, sem sijóðsréttinda nytu s.s.
ekkna og barna sjóðsfélaga, sem
féllu frá. Einnig vil ég minnast
á það toér, að á nýafstöðnu ílokks-
Iþingi Framsóknarmanna var sam-
iþykkt, að undanþiggja bæri frá
sköttum og ákveða með lögum
boðinn hluta af framlögum til
skólamannvirkja. Þetta getur ekki
gengið svona ár eftir ár. Skóla-
'byggingamálin verður að taka
þeim tökum, sem nauðsyn krefst.
Það er ótoeilbrigt að lóta þau sí-
fellt sitja á toakanum og gera
þau að fórnardýri ringulreiðar í
framkvæmda- og fjárfestingarmál
um.
Tímans vegna get ég ekki rætt
þessi mál frefcar að sinni, en ég
vil leyffa mér að leiða attoygli
Mustenda að ályktun síðasta
bótagreiðslur almannatrygginga j fiokksþings Framsóknarmanna
og þurftar-tekjur aldraðs fóltos.
Það er bæði ranglátt og óþarft að
skattleggja gamalmenni — þótt
vinnufær teljist — sem aðeins
bera þurftartekjur úr býtum.
Jöfnun menntunar-
aðstöðu
Mennta- og menningarmálin í
dandinu eru meðal þeirra mála-
floikka, sem nú ríður mest á að
taka tid fullkominnar endurskoð-
unar, þar sem toötfuðátoerzla verði
lögð á að samræma það kröf-
um og þörfuim nútímans, þótt á-
fram verði reist á grunni hins
þjóðiega menningararfs, sem okk-
ur ber framar öðru að vernda og
ávaxta. Eitt hið allra brýnasta í
skólamiálum nú er að jafna að-
stöðu barna og unglinga til Skóla-
'göngu tovar sem er á landinu, en
mjög vantar á að slikum jöfn-
uði sé náð. Enn eru heil héruð
og dandstolutar, sem skortir gagn-
fræðaskóla, og sækist seint að fá
úr því bætt, þótt vitað sé, að
árlega er visað frá fullsetnum hér-
aðsskólum nemendum í tuga eða
hundruða tali. Þetta er ófremdar-
ástand, sem fyrst og fremst bitn
ar á æsku sveitanna og hinna
smærri þorpa. Einnig sækist alltaf
eeint að útrýma leifum fars’kóla-
ffyrirfeomulagsins, sem löngu er
vitað að er stórgallað og í engu
samræmi við kröfur tímans. Því
miður eru aðgerðir ríkisstjórnor-
innar alltof ihaldssamar í þessu
um mennta- og menningarmál,
þar sem stefna flokksins í þeim
efnum er ýtarlega mörkuð.
Mikil byggingaþörf
Það getur tæplega orðið að
ágreiningsefni, að húsnæðisþörfin
er em af frumþörfum mannsins,
ámóta eins og fæði og klæði. Það
er einnig Ijóst, að þeirri þörf verð
ur ekki fullnægt án víðtækra sam-
félagsaðgerða. Húsnæðismálin eru
eitt hið stærsta félagslega verk-
efni þjóðarinnar og einnig hið
fyrirferðarmesta fjárfestlngar-
mál. Byggingarþörf er toér meiri
en í flestum öðrum löndum, sem
fyrst og fremst stafar af því, að
þjóðinni fjölgar mjög ört auk
þess sem eldra húsnæði er ófull-
feomið og úr sér gengið. Hjá því
verður ekfei toomizt, að við fjár-
festum mifeið í ibúðahúsabygging-
um. En á því vedtur að skipu-
leggja byggingariðnaðinn þannig,
sem mest nýting verði á því fjór-
magni, sem varið er til þeirra
mála. Á það brestur nú stórum.
Þó að byggingariðnaðurinn sé
ein fyrirferðamesta grein þjóðar-
búsfeaparins, þá fer hitt ekki milli
mála, að hann er sú grein hans,
sem einna lakast er skipulögð,
hvað snertir fjármagn, vinnutil-
högun og notagildi. ,
verði þeirra til langs tima. Einn-
ig þarf að koma upp sjóði, sem
dánar til kaupa og endurbóta á
eldra húsnæði. Myndi það stuðla
að betra viðhaldi og nýtingu
eidra húsnæðis, sem í ýmsum til-
fellum kann að reynast toagkvœm-
ara en að ráðast í nýbyggingar.
Hlutfallið milli tekna og
húsnæðiskostnaðar
Meginmáli skiptir að öll láns-
'kjör séu miðuð við það, að árleg
kostnaðarbyrði af húsnæði sé fj
eðlilegu samræmi við aimennt
kaupgjald á toverjum tima. Það
Mýtur ávallt að skipta höfuðmáli,
að réttlátt hlutfall sé á milli tekna
og húsnæðiskostnaðar. Fari þ$ð
hlutfaM stórlega úr sfeorðum, eins ;
o.g viðgengst hér ó landi, þó mun
m.a. reynast ógemingur til fram-
búðar að hafa hemil ó verðbólgu
og dýrtíð. Húsnæðismálin eru eitt
ofekar alvarlegasta efnalhagsvanda
mál, og þau ber að leysa ekki
sízt með þá staðreynd í huga.
Ár hinna glötuðu
tækifæra
Winston Ctourcfhill nefndi árin
fyrir síðari heimstyrjiöld „árin,
sem engisprettumar átu“. Við
íslendingar getum með svipuðum
hætti nefnt síðustu 7-6 ór, eða
vaddatíma núverandi stjórnar-
fflokka „ár Mnna glötuðu tæki-
færa“. AMan þennan tíma hefur
verið góðæri innanlands og sí-
toatnandi viðsMptakjör út á við.
Eigi að síður toefur flest sigið á
ógœtfuhlið í stjóraarfari landsins
og mifelum tækifærum til franv-
fara og framtiðaruppbyggingar
verið glatað. Það er því kominn
tími til umskipta og nýrrar sfjúra
málaforystu. Þá fyrst er faugsan
legt, að hœgt sé að hefja það
endur reisn arstarf í fslenzkum
þjóðmólum, sem nauðsyn krefst
eftir stjórnleysi og glötuð tæiki-
færi síðustu ára.
kjokkcn
P SIGURÐSSON S/F
SKÚLAGÖTU 63 SfMI 19133
DRAOE
Uti og innihurðir
Verðbólguvaldur
Það ber að harma, að
frambúðarlagfæringar hafa

engar
verið
Fromlelðandí: AAi.L-tn.Eros bruq
B.H.WEISTAD&Co. Skúlagötu 63 lll.hœð-Sími 19133 • Pósthólf 579