Alþýðublaðið - 04.10.1986, Qupperneq 12

IjjSÍÍSE^®
Laugardagur 4. október 1986
Alitsgerð þingflokks Alþýðuflokksins um
Hugmyndir um Norðurlönd sem
kjarnorkuvopnalaust svæði
I norrœnni þing-
mannanefnd, sem
hélt fund í Kaup-
mannahöfn 26. ágúst
s.l. og fjallaði um
þœr tillögur, sem
fram hafa komið um
Norðurlönd sem
kjarnorkuvopnalaust
svœði, var formanni
nefnarinnar, Anker
Jörgensen, kynnt
álitsgerð þingflokks
Alþýðuflokksins um
málið. Það gerði Karl
Steinar Guðnason, al-
þingismaður, sem sat
fundinn fyrir hönd
A Iþýðuflokksins.
Texti álitsgerðarinnar
fer hér á eftir í heild:
1» Norðurlönd: Ólíkar leiðir
í öryggismálum
Eftir stríð hafa Norðurlönd
verið sammála um að velja ólík-
ar leiðir til að tryggja öryggi sitt
og sjálfstæði.
Svíþjóð og Finnland eru utan
bandalaga, en treysta á eigin
varnir.
Noregur, Danmörk og ísland
hafa ekki treyst sér til að fara
þessa leið. Þessi lönd eru full-
gildir aðilar að sameiginlegu ör-
yggis- og varnarkerfi lýðræðis-
rikjanna.
Þetta öryggiskerfi hefur
reynst vel i 40 ár í okkar heims-
hluta. Bæði fyrir Norðurlöndin
og V-Evrópu í heild.
Varnarbandalag lýðræðis-
ríkjanna byggir á þeirri for-
sendu, að um sameiginlegt varn-
arsvæði sé að ræða. Yfirburðir
Sovétríkjanna á sviði venjulegra
vopna valda því, að öryggi V-
Evrópu hefur í allt of miklum
mæli byggst á fælingarmætti K-
vopna, með hótun um beitingu
þeirra, ef til stríðs kemur.
Þetta er veiki punkturinn í
varnarstrategiu Atlantshafs-
bandalagsins, bæði hernaðar-
lega og pólitískt.
Vilji ríki V-Evrópu afsala sér
K-vopnum er hinn kósturinn, að
óbreyttum aðstæðum, sá að
stórauka varnarviðbúnað með
venjulegum vopnum.
Þyki það fjárhagslega og
pólitískt ófýsilegt er aðeins ein
leið eftir:
Að ná gagnkvæmu sam-
komulagi, er taki til Evrópu
allrar, um allsherjar afvopnun,
fjarlægingu og eyðileggingu K-
vopna, fækkun og samdrátt
herja og þá hugsanlega i kjöl-
farið um afvopnuð landsvæði
milli bandalaganna.
Sameiginlegt öryggiskerfi
má ekki rjúfa með
einhliða aðgerðum
Agreiningur virðist vera uppi
um það, hvernig eigi að ná þess-
um markmiðum. Almenningur
hefur orðið fyrir miklum von-
brigðum með seinagang og ár-
angursleysi í afvopnunarvið-
ræðum stórveldanna. Pólitískt
gætir mikillar óþolinmæði.
Þess vegna koma upp hugmynd-
ir um, að einstök ríki eigi að
taka frumkvæðið, taka sig út úr
bandalögum og ná sérsamning-
um um takmörkuð svæði.
Hugmyndin um Norðurlönd
sem K-vopnalaust svæði, sem
byggir á „tryggingum“ annars
hvors eða beggja stórveldanna,
um að samkomulagið verði virt,
er af þessu tagi.
Frumkvæðið að þessari hug-
mynd kemur frá Sovétríkjun-
um. Það er auðvitað í samræmi
við meginmarkmið sovéskrar
utanríkisstefnu, sem er að rjúfa
samstöðu lýðræðisríkjanna, og
sérstaklega varnarsamstarf V-
Evrópu og Bandaríkjanna.
Það sem er hagkvæmt, út frá
sovéskum markmiðum, er að
öðru jöfnu ekki endilega í sam-
ræmi við öryggishagsmuni lýð-
ræðisríkjanna.
Varnarsamstarf lýðræðisríkj-
anna eftir stríð, sem gefið hefur
svo góða raun, byggir á mörgum
forsendum. Þær eru sögulegar,
pólitískar og hernaðarlegar.
Ein forsendan er sú, að ekkert
þessara ríkja getur séð öryggis-
hagsmunum sínum, gagnvart
Sovétríkjunum, borgið á eigin
spýtur. Við erum þess vegna all-
ir háðir hver öðrum.
Einhliða aðgerðir eins ríkis
eða nokkurra í hóp, geta haft
mjög neikvæð áhrif á hagsmuni
annarra. Aðild að sameiginlegu
öryggiskerfi veitir ekki aðeins
rétt, heldur leggur líka skyldur á
herðar.
Frumskyldan er sú, að rjúfa
ekki þetta sameiginlega öryggis-
kerfi með einhliða aðgerðum,
án undangengins samráðs við
bandalagsþjóðirnar. Og án þess
að vita nákvæmlega hvað komi
í staðinn. Einhliða aðgerðir,
sem raska þessu öryggiskerfi,
samrýmast einfaldlega ekki
þeim skyldum, sem bandalags-
þjóðirnar hafa sameiginlega
tekið á sig.
• Bandalagsríkin þrjú kanni
málið sameiginlega innan
NATÓ
Þess vegna er nú timabært,
áður en lengra er haldið umræð-
um um K-vopnalaust svæði á
VERÐTRYGGÐIR REIKNINGAR
MEÐ FÖSTUM VÖXTUM
75%»
VEXTIR
MANAÐA
BINDING
o/ VEXTIR
^mmanaða
'Æflm
BINDING
JSHWW'flKMI 3./IBIMAE1 8
MWwJll HsPMvl cSpBWI flflWmmWWm,
SAMVINNUBANKI ISLANDS HF.