Alþýðublaðið - 26.02.1987, Blaðsíða 2

Alþýðublaðið - 26.02.1987, Blaðsíða 2
2 Fimmtudagur 26. febrúar 1987 RITSTJ QRNARGREIN Spurt um lánskjara- visitölu og vexti M argir velta því nú fyrir sér hvaöa mál muni bera hæst í þeirri kosningabaráttu, sem nú er hafin. Byggöamálin hafa verið nefnd, kvóta- kerfi í sjávarútvegi og landbúnaöi og skatta- mál. En þaö er allt eins víst, aö almenningur vilji fá svör stjórnmálaflokkanna viö spurning- um, sem á flestum brennur, þ.e. hvort hávaxta- stefnunni verði haldið fram eftir kosningar og hvenær lánskjaravísitalan veröi tengd launum fólksins í landinu. Hrönn Ríkarðsdóttir, einn af frambjóðendum Alþýðuflokksins í Vesturlandi, hefur gert þetta mál að umræðuefni. Hún minnir á það, að þeg- ar ákvörðun var tekin 1978 um að verðtryggja inn- og útlán, hafi verið lögð áhersla á tengsl launa og lánskjara, þar sem launþegar fengju leiðréttingu árfjórðungslega með svokölluð- um vísitölubótum. Þegar ákvörðun var tekin um verðtryggingu, sem bæði er sjálfsögð og eðlileg, voru menn að reyna að hverfa frá brjál- æði óðaverðbólgu. Nú erstaðan hins vegarsú, að nær allar fjárskuldbindingar í landinu eru verðtryggðar, nema launin. Að vísu hafa aðilar vinnumarkaðarins notað tiltekin rauð strik til að meta verðhækkanir og breytingar launa í samræmi við þær. H rönn Ríkarðsdóttir segir: „Á vordögum 1980 tók ríkisstjórn Gunnars Thoroddsen við völd- um eftir snubbótan valdatíma vinstri stjórnar Ólafs Jóhannessonar. Eitt af verkum þessarar rikisstjórnarvaraðskerðavisitölubæturá laun á þriggja mánaða fresti, en ráðamönnum hug- kvæmdist ekki, að um leið bæri þeim að sjálf- sögðu siðferðileg skylda til að skerða jafnmik- ið vísitölu á lánsfé. Þannig byrjaði að síga á ógæfuhliðina, en ástandið átti eftir að versna til muna.“ Ríkisstjórn Steingríms Hermannssonar, sem tók við 1983 afnam kaupgjaldsvísitöluna með öllu, en snerti ekki viö lánskjaravísitölunni. Nú er svo komið að engin tengsl eru á milli launa og lánskjara, en greiðslubyrðin, sem átti að vera jöfn og viðráðanleg, fer hækkandi. Þetta hefur bitnað harkalega á húsbyggjendum, en þó sérstaklega víða á landsbyggðinni, þar sem fólk nýtur ekki þeirra verðhækkana, sem orðið hafa á fasteignum í Reykjavík. Sumt af þessu fólki stendur nú eftireignalaust og með þunga skuldabyrði á bakinu. Þá bendir Hrönn á að það séu ekki íbúðaeig- endur einir, sem séu að sligast undan óréttlát- um lánakjörum. Eigendur fyrirtækja búi við sömu kjör. Á svipaðan hátt og nú megi tala um tvær þjóðir, megi tala um tvær tegundir fyrir- tækja: annars vegar gömul og gróin, sem jafn- vel voru byggð upp fyrir verðbólgugróða, og svo hin, sem hafa frá upphafi búið við núgild- andi lánskjör. Hrönn telur, að hærri lánveitingar til hús- byggjenda sé ekki lausn vandans. Nú þegar þurfi að koma á einni vísitölu launa og láns- kjara, endurreikna greiðslubyrðina í samræmi við það og lengja lánstíma. Þá þurfi að komatil fjármagn til að fella niður a.m.k. helming þess misgengis launa og lánskjara, sem orðið hefur vegna aðgerða ríkisvaldsins. Hrönn segir, að verðtryggingu lánsfjár hafi verið ætlað að bæta kjör almennings, en hún hafi snúist upp í andhverfu sína. Hér talar ung kona, fulltrúi þeirrar kynslóðar, sem hvað harðast hefur orðið úti í þeirri ís- lensku baráttu aðeignast þakyfirhöfuðið. Hún talar vafalítið fyrir munn margra, sem spyrja: Hvernig ætla stjórnmálaflokkarnir að taka á okkar málum? Ráðherran 1 spurn, — upplýsingarnar um þetta lágu á borðinu og voru þar af leið- andi þess eðlis að það var hægt að sjá fyrir þann vanda sem nú er kom- inn upp og fyrirbyggja hann.“ Eg er hér að tala um alvarlega hluti í stjórnsýslu. Ég er að tala um það hvort það er rétt eða rangt að hæstvirtur ráðherra hafi legið á þessum upplýsingum og haldið þeim leyndum?“ Atexander Stefánsson: „Ég er saklaus” „Það fyrsta sem ég gerði þegar ég skipaði milliþinganefnd, sem hér er til umræðu eða skýrsla hennar, var að fela formanni þessarar nefndar að afhenda jafnóðum skýrslur þessar til milliþinganefndarinnar. Og það vill svo til að ég er með í höndunum skjalaskrá milliþinga- nefndar og hér er í skránni tiltekið númer hvenær hver skýrsla er af- hent nefndinni”. Síðar sagði Alexander: „Þannig að hver einasti fulltrúi stjórnmála- flokkanna hér á Alþingi, sem átti sæti í þessari nefnd, hafði þessar skýrslur allar undir höndum. Þetta er nú leyndin. Ég hef ekki vanið mig á það, herra formaður Alþýðuflokksins, 5. þingmaður Reykjavíkur að vera að stinga neinu undir stól af svona gögnum. Mín stefna er einmitt sú, að afla upplýs- inga og láta þær í té við öll þau tækifæri sem mögulegt erj’ sagði Alexander Stefánsson m.a. Jóhanna Siguróardóttir: „Ráðherra standi við stóru orðin” Kattavinafélag íslands efnir til merkjasölu dagana 27. og 28. febrúar n.k. til styrktar húsbygg- ingu félagsins, Kattholti á Ártúns- höfða. Félagið hefur nú starfað í nær ellefu ár og eru félagsmenn um 900 talsins víðsvegar á Iandinu. Til- gangur félagsins er að vinna að betri meðferð katta, sjá til þess að kettir njóti gildandi dýraverndunar- laga og stuðla að þvt að allir kettir eigi sér húsaskjól, mat og aðhlynn- ingu. Starfsemi félagsins hefur meðal málaráóherra að því, úr því aó hann var að enda við að segja hér úr ræðustólnum að hann myndi ekki leyna neynum skýrslum, hann vildi sýna öll skjöl sem hann hefði í fór- um sínum til þess að upplýsa stöð- una. Því spyr ég hæstvirtan ráö- herra: Er það rétt aö hann hafi í fór- um sínum og stjórn Húsnæðis- stofnunar, skýrslu um stöðu hús- næöismála sem staðfesti aö það sem sagt hefur verið og sú gagnrýni sem komið hefur fram á kerfið, — að hún er rétt? Er það rétt, hæst virtur ráðherra, að þessi skýrsla sé trúnaðarmál og hana megi ekki birta? Ég tel það ekki forsvaranlegt, ef þetta er rétt, að Alþingi sem kýs stjórn Húsnæð- isstofnunar sem hefur þessa skýrslu undir höndum, að leyna Alþingi þessari skýrslu. Ég vil skora á ráðherra, sem segir að hann vilji ekki leyna neinum skýrslum eða skjölum, að hann sýni nú þessa skýrslu á Alþingi, þessa skýrslu sem merkt er trúnaðarmál. Og ég spyr: Hvað er að fela sem fram kemur í þessari skýrslu? Ráðherra játar! Félagsmálaráðherra sté nú aftur i stólinn og játaði að skýrslan sem Jóhanna Sigurðardóttir hefði talað um væri til, en sagði hana vinnu- plagg innan Húsnæðisstofnunar og að það sem þar kæmi fram, yrði birt þegar nákvæmlega hefði veriö unnið úr þeim gögnum. Kjartan 1 Kjartan benti á að margir safni réttindum í mörgum sjóðum og fólkið í landinu geti ekki haldið til annars verið fólgin í því að koma óskilaköttum til heimila sinna og að finna ný heimili fyrir ketti. Á síð- asta ári hafði félagið afskipti af 92 óskilaköttum og fann nýtt heimili handa 101 ketti. Sumum þykir og eftirminnileg kattasýningin, sem Kattavinafélagið efndi til í Gerðu- bergi fyrir nær tveimur árum, önn- ur slík sýning er reyndar fyrirhuguð áður en langt um líður. Kattavinafélag íslands hvetur og alla kattavini til þess að styrkja starfsemi félagsins og kaupa merki með kjörorðunum „Ég styrki Katt- holt“. haga réttindum sínum í þessu kerfi. „Réttindaákvæði eru með ýmsum skerðingum. M.a. eru 23 sjóðir starfandi með 6000 sjóðfélaga, sem hafa engin ákvæði um verðbætur á lífeyri. Og við flutning milli sjóða skerðist réttur fólks með margvís- legum hætti. Menn eru steinhættir að botna í þessu kerfi, réttindum sínum og réttindaleysi. Stór hluti sjóðanna eru líka nánast á hausn- um. Þetta kerfi vill auðvitað enginn hafa og ég trúi því ekki að Þorsteinn sé ánægður með þetta.“ Þorsteinn segir að í tillögum Al- þýðuflokksins sé fólgin miðstýring og hugmyndin sé að soga fjármagn suður. „Það er rangtý sagði Kjart- an. „Hinum sameiginlega lífeyris- sjóði er ætlað að vera deildarskipt- ur eftir landshlutum til að tryggja sem best tengsl við hinar ýmsu „Það er rétt að Öryrkjabandalag íslands fékk í sinn hlut 9,6 milljónir af fyrstu úthlulun af hagnaði ís- lenskrar getspár. 80°/o þessara fjár- muna verður varið til húsbygginga á vegum Öryrkjabandalagsins, en í dag eru á milli fjögur og fimm hundruð manns sem eru öryrkjar, á biðlista hér eftir leiguíbúðum", sagði Arnþór Helgason, formaður Öryrkjabandalags Islands í samtali við Alþýðublaðið í gær. „Þetta fólk sem hér er um að ræða, er yfirleitt Iágtekjufólk sem hefur ekki nein tök á að kaupa sér húsnæði eða leigja sér húsnæði á almennum markaði, en eins og kunnugt er þá hefur Öryrkjabanda- lagið reist á undanförnum tuttugu árum 250 leiguíbúðir fyrir fatlaða. í skipulagsskrá hússjóðs Öryrkja- bandalags íslands segir, að hann skuli byggja og starfrækja leigu- íbúðir fyrir fatlaða og þar sé ein- ungis heimilt að leigja fötluðum. í ráði er að reisa slíkar íbúðir, bæði hér á höfuðborgarsvæðinu og eins út um land, þar sem Öryrkja- bandalagið eru Iandssamtök að sjálfsögðu, og þessar íbúðir koma til með að vera til leigu fyrir fatlað fólk. Annað hvort í samvinnu við sveitarfélögin eða algerlega á veg- um Öryrkjabandalagsins. Til almennrar starfsemi á vegunt Öryrkjabandalagsins verður varið 20% fjárins, en á vegum bandalags- byggðir, en þá mun ráðstöfunarfé sjóðanna nýtast betur til atvinnu- uppbyggingar í hverjum landshluta. Stjórn deildanna og sjóðsins eru á vegum samtaka vinnumarkaðarins og hann hefði fullt sjálfstæði og væri þannig ekki ríkisstofnun held- ur almannastofnun sem starfaði hliðstætt við tryggingafélög. Um það að fjármagnið sogaðist suður þá er sannleikurinn sá að það er húsnæðislánastefna Þorsteins og fjármögnunin á halla ríkissjóðs sem sogar fjármagn suður. Okkar tillaga miöar hins vegar að deildar- skiptum sjóði með sjálfstæði deilda um ávöxtun til að tryggja hlut byggðanna, þveröfugt við það sem nú er. I þriðja lagi heldur Þorsteinn því fram að tillögur okkar gangi þvert á vilja eigendanna sem séu aðilar vinnumarkaðarins. Eigendur sjóð- ins er rekin fjölþætt starfsemi. Þar má meðal annars nefna tækni- vinnustofu, saumastofu o.s.frv. Eins er mjög nauðsynlegt að efla ýmsa starfsemi á vegum bandalags- ins, sem að hvorki stjórnvöld né ein- stök félög fatlaðra munu taka á sín- ar herðar. í því sambandi hefur m.a. verið rætt um að þróa hjálpartæki fyrir fatlaða, þ.e. sérstök hjálpar- tæki sem yrðu að öllum líkindum hönnuð hér á íslandi, en það getur til dæmis þýtt að þróuð verði upp tæki sem geri fötluðum mögulegt að notfæra sér ýmiss konar tölvur, en Öryrkjabandalagið vinnur að því með öllum tiltækum ráðum að reyna að auka atvinnuþátttöku fatl- aðra eftir því sem kostur er. Öryrkjabandalag Islands hefur alla tíð haft úr mjög litlu að spila og það segir sig sjálft að það verður hægt að koma ýmsu nauðsynlegu í framkvæmd þegar nú loksins er eitthvert fé fyrir hendi. Það er vissu- lega gjörbreyting. Nú er að vísu óvíst hversu trygg fjáruppspretta þetta verður, en ég hygg að þetta fé muni nýtast hópi sem er eitthvað á milli tiu og tuttugu þúsund manns í landinu, Öryrkja- bandalag íslands er samnefnari fyr- ir alla fatlaða hér á Iandi og í því eru flest öll félög sem sinna málefnum fatlaðra. Og samkvæmt alþjóða- skilgreiningum er tíundi hver mað- ur fatlaður á einhvern hátt, svo að' anna eru einmitt fólkið í landinu sem hefur greitt í þá og tillaga okk- ar gengur út á að þessir eigendur, fólkið i landinu, fái að segja hug sinn og ákveða hvað það vill í þjóð- aratkvæðagreiðslu. Þeim dómi er- um við vitaskuld tilbúnir að lúta. Nær er ekki hægt að fara því að eig- endur sjóðanna ákveði hvað þeir vilja. Við Alþýðuflokksmenn leggjum líka áherslu á að komið verði á ein- um sameiginlegum lífeyrissjóði fyr- ir alla landsmenn, af því að slíkt kerfi er langt um öruggara og traustara en það sem við höfum nú, tryggir öruggan rétt allra lands- manna. Ég skora á Þorstein Páls- son að kynna sér tillögur okkar bet- ur áður en hann gefur út digur- barkalegar yfirlýsingar í málinuý sagði Kjartan Johannsson. ég vonaað þetta fégeti orðið til þess að Öryrkjabandalagið geti farið að snúa sér af alefli að því að bæta þjóðfélagsstöðu mikils hluta þessa hóps, bæði þessum hópi til gagns og þjóðfélaginu öllu til heilla“, sagði Arnþór Helgason, formaður Öryrkjabandalags íslands. Getraunir Tipparar höfðu ekki erindi sem erfiði með x-unum sínum um síð- ustu helgi. Nákvæmlega engin röð kom fram með tólf rétta. Með ellefu rétta voru 16 raöir og er vinningur fyrir hverja röð um 44 þúsund krónur. Tíu réttir gáfu tæpar tólf hundruð krónur. Helgarpósturinn hélt upptekn- um hætti um síöustu helgi og er Al- þýöublaðið í því enn með þriggja stiga forystu í viðureign þeirra út- skúfuðu. „Ég vil spyrja hæstvirtan félags- Kattavinafélag Islands: „Eg styrki Kattholt 44 Arnþór He/gason, formaður Öryrkjabandalagsins: „Munum reisa leiguíbúðir“ — fyrir hagnaðarhlut í íslenskri getspá

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.