Tíminn - 01.07.1967, Blaðsíða 6

TÍMINN
LAUGARDAGUR 1. júlí 1967
BARNA-TIMINN
Elsa G. Vilmundardóttir!
STEINASÖFNUN
Kæru krakfcar.
í seinasta blaði lotfaði ég að
segja ykkur frá stemgerfing-
um. Steingerfingar eru kallað-
ar menjar um dýr og jurtir,
sem stunduim finnast í jarðlög-
um og lifðu fyrir miörgum þús-
undum ára eða jaifnivel millj-
ónum ára. Af steingerfingum
má margt ráða um sög.u jarð
arinnar og sögu lífsins, en
það yrði of langt mál að fara
nánar út í iþá sálma hér.
í íslenzku bergi finnast á
nok'krum stöðum steingerfing-
ar. í blágrýtisfjöllunum eru
sums staðar kolalög, sem kall-
ast surtarbrandur og voru þau
notuð til eldsneytis í gamla
daga. Kol eru leyifar íörnra
skóga, sem Ihafa hlaðizt ofan
á. Stundum finnast blaðför og
leyfar af trjáistofnum og þess
háttar í surtarbrandslögunum.
Oft er hægt að segja til um
af hvaða trjátegund þessar
jurtaleyfar eru. Til dæmiis eru
í surtarbrandslögunum viða
steingerfingar af trjám, sem
nií vaxa á miklu suðlægari
stöðum á ihnettinum og mundu
ekki geta vaxið hér nú vegna
þess að hér er oif kalt fyrár
þau. Kunnustu fundarstaðir
steingerfinga í surtarbrandi
eru í Barðastrandasýslu í Surt
arbrandsgili hjá Brjánslæk á
Barðaströnd og í Þórislhlíðar-
fjalli í Selárdal.
Sums staðar finnast leyfar
skelja, kuðunga og annarra
sjávardýra í setlögum. Fræg-
astur slíkra staða er Tjörnesið
vestanvert, en sjávardýraleyfar
finnast víðar á landinu, til
dæmis í Reykjavík, í Possvogs-
bö'kkum og við Elliðaárn-ar. í
grein, sem heitir Um íslenzika
steingerfinga í bókinni Nátt-
úra íslands er rakið ýtarlega
hvar steingerfingar finnast og
margt fleira um þá og vísa ég
þeim sem vilja fræðast meira
um þetta til þeirrar greinar.
í bókinni er einnig að finna
marglháttaðan annan fróðieik
um niáttúru íslands eins og ég
hef minnzt á áður.
Steinar eru notaðir á marg-
víslegan hátt, ýmist í sinni
• uppruiialegi|ji>j|r |gg$id eða
breyttri. Þeir eru höggnir í
hæfilega stór stykki og hlað-
in úr þeim hús, þótt við þekkj
um líitdð til 'þess hér á íslandi.
Einnig eru þeir sagaðir niður
í plötur sem síðan eru slípað-
ar og límdar á veggi og góltf
og einnig notaðar í legsteina.
Við notum steina mikið sem
byggingaretfni þótt við hlöðum
ekki úr þeiim hús, því að þeir
eru aðalefnið í steinsteypu,
sem flest hús hér eru bvssð
úr. Steinar eru einnig notaðir
í skiartgripi. Þá eru vaidir iall-
egustu og hörðustu steinarnir
og þeir fágaðir og lagaðir til
og greyptir í guill, sálifur eða
platínu. Dýrastur allra steina
er demant. Hann er líka harð-
asta efni sem þekkist. Steinar
eru notaðir til skrauts á fleiri
vegu en sem sbartgripir. Til
dæmis eru steinar iímdir þétt
saman á smáa eða stóra fleti
og búnar þannig til alls kon-
ar myndir og mynstur. Slíkar
steinmyndir eru kallaðar
mosaik.
Þið getið sjálf búið til ýmis-
t úr steinumj sem þið satfn
ið, ef þið hafið áihuga á því og
eruð lagtæk og hugbvæm. Til
dæmis getið þið búið til næl-
ur úr fallegum steinum á þann
hátt að líma papipaepjald, sem
er heldur minna um sig en
steinninn, sem þið ætlið að
nota á aðra hlið hans og þræð-
ið áður hæfilegia stóra öryggis-
næiu upp á spjaldið. Steina
má einnig líma á litla tré
kassa, til dæmis vindlakassa, á
líkan hátt og skeljar og kuð-
unga. Einnig má líma steina
á tréspjöld og gera þannig
rnyndir til þess að hengja á
veggi. Heppilegustu steinar til
föndurs eru fremur smáir og
fágaðir og oft flatir, en auðvit
að getið þið notað hvaða steina
sem er ef stærð þeirra, lögun
og litur hentar vk'kur.
Ég hefi nú gefið ykkur dálít-
ið yfirlit yfir helztu steina-
tegundir sem finnast á íslandi
og leiðbeint ykkur með steina
söfnun og bvernig þið eigið að
geyma steinasatfnið og auk
þess hefi ég nefnt nokkra hluti
sem þið getið búið til úr stein
um. Ég hef skrifað ykkur í
fjórum Barna-Tímum og nú
langar mig tiil þesis að vita,
hvort þið hafið lesið það sem
ég hef verið að skrifa og hvort
þið 'hafiið skilið það og hvort
.þið hafið byrjað að safna. Svo
er kannski eitthvað í sambandi
við steinasöfnun, sem ég hef
ekki skrifað um, en bið vild-
uð gjarnan vita. Ef ykkur ligg-
ur eitthvað á hjarta skuluð
þið skrifa BarnaTímanum og
ég skal reyna að svara spurn-
. ingum ykkar.
Það gæti verið fróðlegt og
skemmtilegt fyrir börn, sem
eru að safna steinum að hafa
samband hvert við annað og
jafnvel hatfa steinaskipti, því
að það fer mikið eftir lands-
hlutum hvaða steina þar er að
finna. Þið getið auglýst eftir
samiböndum við aðra steina-
safnara í Barna-Tímanum. Ef
þið verðið dugleg að safna,
verður ef til vi'll hægt að halda
sýningu á steinasöfnum og
miunum, sem þið 'hafið gert úr
steinum, í haust eða vetur og
einnig að veita þeim börnuan
verðlaun, sem duglegust eru að
safna eða búa til muni. Þetta
getur orðið mjög spennandi ef
margir verða með. Ég vil taka
það fram, ef einlhver er í vafa
að steinasöfnun er jafn
skemmtiilegt viðfangsefhi fyrir
stúlkur og drengi.
Svo vonast ég til þess að fá
bréf frá yifckur sem fyrst og
ósba ykkur góðs gengis í steina
söfnuninni. Verið þið blessuð
og sæl.
Elsa.
Kæru krakkar!
Nú fer Barna-Tíminn í sum-
arfrí, þangað til í haust. Ég
þakka ykkur kærlega fyrir öll
skemmtilegu bréfin og rnynd-
irnar, og vonast til að heyra
frá ykkur öllum aftur, þegar
haustar.
Verið þið blessuð og sæl.
Ykkar Kristín.

Dregið hefur verið í Ferða-
happdrætti B-listans. Eftirtalin
númer hlutu vinning.
Til Mallorca:
25608 - 4630 11715 - 19442 -
1756 - 12007 - 5591 4334 •
7249 - 6230 16047 - 15040 -
21125 - 9744 - 4266 26901 -
24655 - 21264 - 19233 - 21892.
Á heimssýninguna:
25082 - 29706 - 9533 - 31280
26962.
Á Edinborgarhátíðina:
27253 - 19249 - 27468 - 20127 -
22954 - 26644 - 17213 - 5926 -
18095 - 18215 - 2062 - 10234 -
5482 • 27324 27325 -
27037 - 21502 - 25989 - 28725 -
821.
London - Amsterdam - Kaup-
mannahöfn:
26699 - 29443 - 29394 ■ 18503
24809.
(Birt án ábyrgðar)
Hvolpur
í óskilum
Svartflekkóttur hvolpur er
í óskilum í Hrísum í Flóka-
dal.
SímstöS Reykholt.
HÖGNI JÖNSSON
Lcqfræði 0g fasteignastofa
Bergstaðastrætj 4.
Sími 13036
Heima 17739.
T.niM
FERÐAFÓLK
Sé yður einhvers vant við komu yðar til Akureyrar, viljum vér
benda yður á, að í miðbænum starfrækjum vér:
Hótel — Matstofu — Kjötbúð —- Apotek — Nýlenduvöru-
deild — Járn- og glervörudeild — Herradeild — Vefnaðar-
vörudeild — Skódeild — Brauðbúð. ,
Aðeins fá fótmál milli þessara staða.
KAUPFÉLAG EYFIRÐINGA, AKUREYRI
Sími (96) 21400.
Ferðaskrifstofan Lönd og Lcið- : gestum til miðdegisverðar um
ir bauð blaðamönnum og fleiri | borð í skemmtiferðaskipinu Reg-
________________________________I ina Maris í gær. Var þar m. a
tilkynnt um breytingar á ferða-
áætlun skipsins til Miðjarðarhafs
landa 23. september. Vegna ófrið
arástandsins fyrir botni Miðjarð
arhafs hefur verið ákveðið að
sleppa úr för til Beiriit en í stað
þess komið til Dublin Messina,
Palma og London. Styttist ferðin
um 5 daga, verður 22ja daga ferð
og lækka fargjöldin um 5—6
þús. krónur. Óíýrasta far verður
kr. 17.920— Myndin er tekin við
barinn í Regina Maris í hádeginu
í gær.
Veiðileyfi
Enn eru lausir 4—5 stangveiðidagar í Svartá og
Blöndu. Upplýsingar hja
Má Péturssyni, sími 22531 og Pétri Péturssyni/
Höilustöðum, sími um BólstaðarhlíS.