Alþýðublaðið - 11.07.1987, Blaðsíða 6

-6
Þær raddir hafa
heyrst úr herbúðum
nýmyndaðrar stjórn-
arandstöðu að Al-
þýðuflokkurinn væri
þriðja hjól undir
vagni fráfarandi ríkis-
stjórnar og fyrir þátt-
töku sína í nýrri ríkis-
stjórn hafi flokkurinn
fórnað öllum sínum
helstu stefnumálum.
Sömu raddir benda á
nýjan málefnasamn-
ing ríkisstjórnarinnar
í þessu sambandi og
segja að þar sannist
best hve langt Al-
þýðuflokkurinn er
kominn frá stefnu-
málum sínum í kosn-
ingabaráttunni.
Ekkert er þó fjarri
raunveruleikanum en
slíkar staðhœfingar.
Vera má að nýmynd-
uð ríkisstjórn sé ekki
óskasteinn jafnaðar-
manna, en engu að
síður eru sömu menn
sem sömdu stefnumál
Alþýðuflokksins fyrir
kosningar og skrifuðu
stefnulýsingu og
starfsáœtlun ríkis-
stjórnar Þorsteins
Pálssonar. Þeir eru
nafnar og heita Jón
Sigurðsson og Jón
Baldvin Hannibals-
son. Það er því eðli-
legt að málefnasamn-
ingurinn beri allt
svipmót stefnuskrár
Alþýðuflokksins og
sé bæði að orðalagi
og innihaldi löðrandi
í hugmyndum jafnað-
arstefnunnar; í þeim
mœli að í öllum þing-
flokkum gengur mál-
efnasamningurinn
undir nafninu „krata-
plaggið. “ Undirritað-
ur kýs heldur að kalla
málefnasamninginn
Jónsbók.
Eitt fyrsta verk Jóns Sigurðsson-
ar eftir að hann gekk til liðs við Al-
þýðuflokkinn í lok liðins árs, var að
hefja endursamningu á stefnumál-
um flokksins. Formaður Alþýðu-
flokksins tók mikinn þátt í skrifun-
um og eins voru settar nefndir og
undirnefndir á legg til að vinna ým-
is sérmál. Rúmum mánuði fyrir
kosningar var haldin mikil ráð-
stefna frambjóðenda Alþýðu-
flokksins í Borgarnesi þar sem
stefnumál voru endanlega slípuð og
skrifuð út. Það kom einkum í hlut
Jóns Sigurðssonar og Jóns Bald-
vins Hannibalssonar að móta hinn
endanlega texta. Stefnuskráin
byggðist annars vegar á hefðbundn-
um stefnuyfirlýsingum flokksins
og nýjum áherslum Jóns Baldvins
sem landsmönnum urðu kunnar; -
JÓNSBÓK
Málefnasamningur nýrrar ríkisstjórnar gengur undir nafninu krataplaggiö. Ekki að
undra. Svipmótið, orðalagið og hugmyndirnar eru beint úr stefnumálum Alþýðu-
flokksins. Enda skrifuðu sömu menn bæði plöggin.
undir heitinu HVERJIR EIGA ÍS-
LAND ? , og hins vegar á nýjum
tónum sem starfsnefndir flokksins
og þó einkum Jón Sigurðsson átti
frumkvæði að.
Stefnumál verða til
Eftir gífurlega yfirlegu og vinnu
sá stefnumálaskrá Alþýðuflokks-
ins loks dagsins ljós nokkrum vik-
um fyrir kosningar og bar heitið
VIÐREISN VELFERÐARRÍKIS-
INS — NÝSKÖPUN EFNA-
HAGSLÍFSINS. Stefnuformúlan
var í fáum orðum þessi: Með því að
koma á réttlátu tekjukerfi ríkis-
sjóðs, og þá einkum skattkerfi, ný-
sköpun í efnahagslífi með kerfis-
breytingum, stöðugleika og festu í
efnahagsmálum, ásamt nýrri at-
vinnustefnu og nýsköpun í atvinnu-
greinum , væri unnt að tryggja
þjóðinni þann grundvöll sem reisa
mátti velferðarríkið á. Velferðarrík-
ið, samkvæmt stefnumálum Al-
þýðuflokksins, byggðist einkum á
einum sameiginlegum lífeyrissjóði
fyrir alla landsmenn, endursko ðun
almannatrygginga, daglaunastefnu
með styttingu vinnutíma á fullum
launum, eflingu húsnæðislánakerf-
is — ekki síst með tilkomu kaup-
leiguíbúða, jafnrétti kynjanna,
nýrri heilbrigðisstefnu.framsæk-
inni skólastefnu og endurbættu
námslánakerfi og markvissri fjöl-
skyldustefnu.
Þegar Alþýðuflokkurinn lagði út
í kosningabaráttuna, hafði hann í
farteskinu vönduðustu og málefna-
legustu stefnuskrá allra flokka,
enda byggð á gömlum grunni jafn-
aðarstefnunnar með ítarlegum og
róttækum og nútímalegum breyt-
ingum sem kostað höfðu geysilegar
fundarsetur, hugsanir og skrif.
Málefnasamningur
verður til
Þegar Jóni Baldvin Hannibals-
syni var veitt frumkvæði til stjórn-
armyndunar þ. 2. júní s.l., gjör-
breyttist allur tónninn í stjórnar-
myndunarviðræðunum. Nú tóku
öll borð að fyllast af pappírum og
skjölum og kvörtuðu margir sáran
undan blaðafargani krata. En fljót-
lega sáu menn að þarna voru menn
á ferð sem bæði kunnu til verka,
höfðu meitlaðar hugmyndir og
bjuggu við gott vegarnesti frá kosn-
ingabaráttunni; vandaðri stefnu-
málaskrá. Það voru einkum Jón-
arnir tveir sem leiddu stjórnar-
myndunarviðræðurnar og Jóhanna
Sigurðardóttir, að öllum öðrum
ólöstuðum.
Þegar líða tók á stjórnarmynd-
unartilraun Jóns Baldvins, var ljóst
að gömlu flokkarnir þrír, Sjlfstæð-
isflokkur, Framsóknarflokkur og
Alþýðuflokkur voru að þokast
saman; mynstur sem fæstir höfðu
búist við fyrir kosningar. Jafnframt
varð málefnasamningurinn til og
drögin nær fullunnin í lok júnímán-
aðar. Eins og kunnugt er , skilaði
Jón Baldvin af sér umboðinu þann
2. júlí en þá var málefnasamningur-
inn nær fullunninn. Þorsteinn Páls-
son, formaður Sjálfstæðisflokksins
rak síðan endahnútinn á myndun
ríkisstjórnarinnar.
Þótt sérstök nefnd hafi setið við
samningu málefnasamnings nýrrar
ríkisstjórnar, var það fyrst og
fremst Jón Sigurðsson og Jón Bald-
vin Hannibalsson sem sömdu
plaggið. Þeir sömu og skrifuðu
stefnumál Alþýðuflokksins fyrir
kosningar. Það er því ekki undar-
legt að málfar, innihald og svipmót
þessara tveggja skrifa séu lík. Svo
lík að eiginlega má það undrum
sæta að Sjálfstæðismenn og Fram-
sóknarmenn hafi sætt sig við text-
ann og ekki gert fleiri tillögur um
breytingar en raun ber vitni. En ber-
um þessi tvö plögg saman.
Jafnvægisstefna
og aðrar hliðstœður
Málefnasamningurinn skiptist í
þrjá kafla; stefnuyfirlýsingu,
starfsáætlun og fyrstu aðgerðir. Ef
við lítum fyrst á stefnuyfirlýsing-
una, segir þar að markmið stjórnar-
samstarfsins sé að auka einstak-
lingsfrelsi og jafnrétti, vinna að
valddreifingu og félagslegum um-
bótum og treysta afkomuöryggi
allra landsmanna. Allt er þetta að
finna nær orðrétt í stefnumálum
Alþýðuflokksins. Þá segir í málefna-
samningi að undirstaða hagsældar
sé jafnvægi í efnahagsmálum og
öflugt atvinnulíf. Einn af horn-
steinum Alþýðuflokksins í efna-
hagsmálum er einmitt jafnvægis-
stefnan. í stefnumálum flokksins
segir: „Ríkið á að beita framsæk-
inni hagstjórn, þannig að fjárlög-
um, lánsfjáráætlun, peninga- og
gengismálum sé markvisst beint að
því að draga úr sveiflum og treysta
jafnvægi.“
í stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnar-
innar eru meginatriði í stefnu nýrr-
ar stjórnar talin upp: Þar er talað
um að halda gengi krónunnar stöð-
ugu, stefnt að hallalausum við-
skiptum við útlönd og lækkun er-
lendra skulda í hlutfalli við þjóðar-
framleiðslu. Síðan segir orðrétt?“
Jafnvægi í ríkisfjármálum verði
náð á næstu þremur árum. Tekju-
öflun ríkisins verði gerð einfaldari,
réttlátari og skilvirkari..." Þetta
orðalag er beint úr stefnumálum
Alþýðuflokksins; kaflinn um sann-
gjarna tekjuskiptingu og afkomu-
öryggi ber einfaldlega heitið? „Ein-
falt og réttlátt skattakerfi." Þar
segir m.a.?“ Sniða verður skatta-
reglur á þann veg, að álagning verði
réttlát en jafnframt skilvirkari en
nú er.“
í stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnar-
innar er ennfremur fjallað um
bætta framkvæmd skattalaga. Þar
segir: „Einföldun við öflun ríkis-
tekna mun sjálfkrafa draga úr
möguleikum til skattsvika og stuðla
að sanngjarnari greiðslum einstak-
linga og fyrirtækja til sameigin-
legra þarfa.“ í stefnumálum er
þetta orðað þannig? „Við endur-
skoðun skattakerfisins verði lögð
áhersla á að loka skattsvikaleiðum
og bæta leiðbeiningar af hálfu
skattyfirvalda."
Eins og á
kosningafundi
A Iþýðuflokksins
Kaflinn í stefnuyfirlýsingu mál-
efnasamningsins um byggðarþróun
og byggðarstefnu er nær orðréttur
úr stefnumálum Alþýðuflokksins.
„Fylgt verði byggðastefnu sem
byggist á atvinnuuppbyggingu,
átaki í samgöngumálum, eflingu
þjónustukjarna og bættri fjár-
inagnsþjónustu heima í héraði.“ I
stefnumálum flokksins segir:
„Stuðlað verði að því að öflugir
byggðakjarnar geti orðið aðsetur
aukinnar heimasljórnar og fjöl-
breyttrar þjónustu. Til þess þarf að
gera sérstakt átak í samgöngumál-
um sem tengi byggðir landsins betur
saman...“
Utanríkisstefnan er lík hjá flokk-
unum þremur og þarf ekki að fjöl-
yrða um. Um styttingu vinnutíma
segir hins vegar?“ í samvinnu við
aðila á vinnumarkaði verður unnið
að því að auka framleiðni þannig að
unnt sé að stytta vinnutíma og bæta
kjör hinna tekjulægstu.“ í stefnu-
málunum stendur skrifað: „Al-
þýðuflokkurinn vill að gert verði
átak , í samráði við aðila vinnu-
markaðarins, um að draga úr yfir-
vinnu uns því marki verði náð að
heildarlengd vinnutíma launafólks
á íslandi verði svipuð og í ná-
grannalöndunum... Með því að
fella hluta af yfirvinnulaunum inn i
dagvinnulaun samhliða því að úr
vinnutíma sé dregið, ætti að vera
mögulegt að bæta kjör þorra launa-
fólks . . .“
í stefnuyfirlýsingu nýrrar ríkis-
stjórnar stendur: „Kjör kvenna og
aðstaða barna verði bætt og áhrif
kvenna í þjóðlífinu aukin.“ í
stefnumálum Alþýðuflokksins
stendur: „Laga þarf þjóðfélagið
betur að atvinnuþátttöku kvenna
og afnema launamisrétti. Unnið
verði að endurmati á störfum
kvenna...“ í fjölskyldustefnu
flokksins er ennfremur talað sér-
staklega um aðstöðu barna.
í stefnuyfirlýsingu stjórnarinnar
stendur: „Komið verði á sam-
ræmdu lífeyriskerfi fyrir alla lands-
menn.“ Hver kannastekki við þetta
helsta • kosningamál kratanna og
orðalagið „samræmt lífeyriskerfi?“
Síðan segir: „Undirstöður samfé-
lags mannúðar og menningar vcrði
treystar, stuðla verður að jafnari'
skiptingu lífskjara og bættri að-
stöðu aldraðra og fatlaðra.“ Það
mætti halda að lesandinn væri
staddur á kosningafundi Alþýðu-
flokksins. í stefnumálum flokksins
stendur: „íslenskt þjóðfélag á fyrst,
og síðast að vera samfélag menning-
ar og mannúðar. Alþýðuflokkur-
inn vill tryggja jafnrétti fatlaðra á