Alþýðublaðið - 01.07.1988, Qupperneq 2

2
Föstudagur 1. júlí 1988
AMUBIMD
Útgefandi: Blaó hf.
Framkvæmdastjóri: Hákon Hákonarson
Ritstjóri: Ingólfur Margeirsson
Fréttastjóri: Kristján Þorvaldsson
Umsjónarmaður
helgarblaðs: Þorlákur Helgason
Blaðamenn: Haukur Holm, Ingibjörg Árnadóttir og Ómar
Friðriksson.
Dreifingarstjóri: Þórdís Þórisdóttir
Setning og umbrot: Filmur og prent, Ármúla 38.
Prentun: Blaðaprent hf., Síðumúla 12.
Áskriftarsiminn er 681866.
Áskriftargjald 700 kr. á mánuði. I lausasölu 50 kr. eintakið virkadaga, 60
kr. um helgar.
KAUPLEIGAN,
KOMIN TIL
AÐ VERA
I baráttunni um kaupleiguna í þinginu i vetur reyndu and-
stæöingar frumvarpsins aö drepa það meö því aö panta
gífurlegan fjölda umsagna. Þannig vonuðust þeir til aö
málið drægist á langinn vegna fyrirferöar og aö einhvers-
staöar frá legðust þeim til neikvæöir þunktar. Ekki varð
þeim aó ósk sinni. Umsagnirnar voru jákvæöar.
En markverðustu umsagnirnar eru þó þær sem bárust
Húsnæðisstofnun í júní þegar 43 aöilar sóttu um lán
vegna 388 kaupleiguibúða. Þaö er besti vitnisburðurinn
um gagnsemina og þörfina fyrir þessa mikilvægu opnun
húsnæóiskerfisins.
í viötali viö Alþýöublaöió í gær segir Jóhanna Siguröar-
dóttir, félagsmálaráóherra, aó þaö sé álit margraaö í kauþ-
leigukerfinu sé aö finna raunverulega alla þá kosti, sem
eru í öörum íbúðaformum, þ.e. i eignaíbúðum, leigu-
íbúöum, búseturéttaríbúöum og verkamannabústöðum.
HallgrímurGuömundsson, sveitarstjóri á Höfn í Horna-
firöi, en þaðan bárust umsóknir um flestar íbúðir, segir í
viðtali, aö kaupleiguíbúðirgeti verið ákveöiö svarviö þeim
flótta frá landsbyggðinni, sem hafi verið einkennandi nú
síöustu ár. Ungt fólk hafi veigrað sér viö aö byggja í sinni
heimabyggð af ótta viö atvinnubrest. Hann telur aö kaup-
leiguformiö auðveldi ungu fólki aö koma undir sig fót-
unum, án þess aö taka jafnmikla áhættu og verið hefur.
Þessi sjónarmiö Hallgríms Sþegla trúlega viöhorf .
margra forystumanna landsbyggöar.
Þaöeroft erfitt aö veljasérstaðtil aö búaá. Margarfjöl-
skyldur vilja gjarnan setjast aö til reynslu I borg eöa bæ
vegna atvinnu, skólagöngu eöa skyldfólks. Fólk vill þreifa
fyrir sér án þess að binda sig nióur til framtíðar.
í kauþleigukerfinu gætu sveitarfélög og samstarfs-
aðilar boöiö þessu fólki íbúöir til leigu, sem það gæti
keypt síðar, ef það ákveður aö setjast aö I byggöarlaginu.
Mörg störf eru tímabundin, t.d. þau sem tengjast verk-
efnum og framkvæmdum, sem standa yfir í ákveðinn
tíma. Viö slík skilyrði hentar leiga á íbúö vel. En tíma-
bundin störf getaeinnig oröiö viövarandi og dvölin lengri.
Þá er hægt aö breyta leigusamningi í kaupsamning.
En kaupleigan getur hentað fleirum en þeim ungu.
Margt eldra fólk á rúmgott húsnæöi, en lítið af lausu fé.
Þaö vill gjarnan aölaga sig breyttum forsendum í hús-
næðismálum áefri árum, minnkaviðsig og losa peninga.
Hér getur kaupleigukerfiö leyst vandann, því þaö býóur
ekki eingöngu upþ á kaup eða leigu, heldur er hægt aö
kaupa hlutareign í íbúðinni t.d. 15% kostnaðar, sem
tryggir fullan afnotarétt. Þegar leigjandi hættirafnotum af
íbúöinni fær hann endurgreitt 15% framlag sitt meö verö-
bótum. Kaupleigan léttir með þessum hætti áhyggjum
vegna lántöku og afborgana og veitir eldri borgurum
öryggi á ævikvöldinu.
ONNUR SJONARMIÐ
DAGUR á Akureyri fjallar í
leiöara þann 23. júní um
Flugleiðirog einkaleyfiö.
Vegna deilna fyrirtækisins og
flugstjóra um kaup og kjör
höföu þeir síðastnefndu unn-
ið (en vonandi ekki flogið) á
óvenjulitlum hraða um nokk-
urt skeið. Þettaolli miklum
töfum á flugi og óánægja
Akureyringa var að vonum
mikil. Þeir urðu fyrir barðinu
á deilunni, en áttu þess eng-
an kost að stuðla aó lausn
hennar. í leiðara segir:
„Stór hópur farþega er bú-
inn að fá sig fullsaddan af
lélegri þjónustu i innanlands-
fluginu — þjónustu sem
Flugleiðir bjóða upp á i skjóli
einokunar. Viðbragða sam-
gönguráðherra við áskorun
bæjarstjórna Akureyrar og
ísafjarðar er því beðið með
nokkurri eftirvæntingu. Ráð-
herrann hefur látið hafa það
eftir sér að „ekkert sé óum-
breytanlegt“ hvað varöar
einkaleyfi Flugleiða á helstu
leiðum í innanlandsflugi og
þar með gefið ýmislegt til
kynna.
Krafa þeirra sem þurfa að
ferðast meö Flugleiðum inn-
anlands er einföld. Forráða-
menn fyrirtækisins verða aö
koma innanlandsfluginu í
eðlilegt horf og koma jafn-
framt i veg fyrir óeölilega
röskun á því í framtíöinni. Að
öðrum kosti verði einokun
fyrirtækisins rofin.
Fáum blandast hugur um
að viðleitni hlutaðeigendi
aöila til að leysa yfirstand-
andi vinnudeilu nú, er i bein-
um tengslum við þá umræðu
sem átt hefur sér stað um
hugsanlegar breytingar á
einokunaraðstöðu Flug-
leiða.“
Þetta verður trúlega til
þess að þrýstingur stóreykst
á að hleypa fleirum að með
áætlunarflug á helstu leið-
um. Eins og Gisli Bragi Hjart-
arson, bæjarfulltrúi á Akur-
eyri, benti nýlega á i sjón-
varpsviðtali, vilja heimamenn
að jafnmikill samgönguþáttur
og flugið skilji meira eftir sig
á heimaslóð.
Sjálfsagt er að taka þessa
hluti til endurskoðunar. í því
sambandi verður að líta á
reynslu annarra landa, sem á
undanförnum árum hafa
afnumið einokun á innan-
landsleiðum. Auk góðrar
þjónustu og hárrar ferðatíðni
þarf aó tryggja öryggið.
Næst kemur svo röðin að
rútunum.
MINKAR og loðdýr yfir-
leitt hafa verið mikið til
umræðu vegna þess vanda
sem mætir þeim ef fóður-
stöðvarnar þeirra verða gjald-
þrota. En það var öðruvísi
vandamál sem mætti mink
norður i Öxarfirði í síðustu
viku. Hans feilspor í lifinu var
að veröa á vegi Sigrúnar
Kristjánsdóttur, húsfreyju að
Vestaralandi. Látum Dag á
Akureyri taka við frásögninni:
„Sigrún steig af baki, tók
annaö ístaöiö af hnakknum
og vafði ístaösólinni um
hægri höndina, í vinstri
hendi haföi hún hrislu og
tauminn á hestinum sem hún
varð aö halda í svo hann
legði ekki á flótta. Hundurinn
hélt sig aö baki Sigrúnar er
hún lagði til atlögu við mink-
inn. „Eg dáöist aö er ég sá
svona litla skepnu snúast tii
varnar gegn okkur þrem,“
sagði Sigrún. Hún villti um
fyrir minknum meö hríslunni
og greiddi honum þungt
högg í hnakkann meö istað-
inu, meöan hann beit í hrisl-
una. Þetta eina högg dugði
til að bana minknum.“
Betri bardagalýsingar eru
ekki í íslendingasögunum, en
þarf ekki að sýna þessum
hundi ístaðið?
STURLUNGAFRILLUR
er nýtt orð í málinu og birtist
í þjóðviljanum á miðvikudag.
Ekki var fyrirsögn greinarinn-
ar verri „Voru frillurnar valda-
tæki?“
Litum á tilefnið:
„Víötækt friliulíf á íslandi
á síðari hluta þjóöveldisaldar
er miklu fremur skýranlegt
sem nauðsynlegur þáttur i
valdakerfi samfélagsins en
sem vottur um siðferðisiaus-
ung Stulungaaldar.
Þetta má lesa úr fróölegri
grein Auöar G. Magnúsdóttur
í „Nýrri sögu“ nýútkominni,
léttleikandi og myndskreyttu
tímarit sem ungir sagnfræð-
ingar sjá um fyrir Sögufélag-
ið. Auður sýnir að á 13. öld
var frillulífið eitt af viður-
kenndum formum fyrir tengsl
karls og konu, — annaö en
ótíndur hórdómur — og
ástæður þess gátu verið
margar: sjálf ástin, fátækt of
mikil að til hjúskapar gæti
komiö, ættgöfgi svo mikil að
ekki fannst kvonfang, — og
ekki sist upplögð tenging við
aðrar ættir og sá auður,
öryggi og frændgarður sem
þeim fylgdu. Þannig gat
höfðingjum komið best að
eiga sem flestar frillur og
enga eiginkonu.“
Maður hafði svo sem heyrt
þá kenningu áður, að stór
hluti af framhjáhaldsbrölti og
kynhvöt karla væri drottnun-
argirni. En þá var aðeins
reiknað með að það tengdist
þeirri konu einni, sem gleð-
innar varð aðnjótandi hverju
sinni. Nú er komið í Ijós að
þetta er miklu víðtækara,
tenging við aðrar ættir, auð
og völd.
Þá er bara að athuga málið
í nútímanum. Er ekki alltaf
verið að tala um að núverandi
Gísli Bragi Hjartarson
flokkakerfi sé að riðlast? Er
ekki kominn tími til að
tengja?
TÚLKUNARÆFINGAR
í kjölfar forsetakjörs verða
Árna Bergmann að umtals-
efni í Þjóðviljanum nýlega.
Flokkur mannsins hefur sem
kunnugt er reiknað sér stór-
an sigur með þvi að leggja
saman atkvæði Sigrúnar
Þorsteinsdóttur, auð og
ógild, svo og atkvæði þeirra,
sem sátu heima og greiddu
ekki atkvæði. Ekki er Árni
sammála:
„Þetta er meira en hláleg
röksemdafærsla og opnar
óendanlegar pólitiskar túlk-
unarvíddir; hugsið ykkur t.d.
alla þá stórkostiegu sigra
sem smáflokkaframbjóðend-
ur í forsetakosningum í
Bandaríkjunum gætu unniö
með því að slá eign sinni á
þann helming allra kjósenda
(eða þar um bil) sem situr
heima í hverjum kosningum!“
I Flokki mannsins er Mað-
ur flokksins. Sá heitir Pétur
Guðjónsson og hefur lýst því
yfir að ný hreyfing sé upp ris-
in.
Hvað segir Árni um það?
„Og nú á bersýnilega að
nota forsetakosningarnar til
túlkunaræfinga sem eiga að
sanna að ný hreyfing sé orð-
in tii. Það er vitanlega rangt.
Ekki svo að skilja: oft hafa
menn lagt upp í mikla
pólitiska langferð með minna
en fimm prósent atkvæða.
En þessi fimm prósent sem
mótframbjóðandi Vigdísar
forseta fékk eiga sér ekki
þann samnefnara sem er vís-
ir að hreyfingu. Innan þeirra
rúmast bæði sá hópur sem
trúir á Flokk mannsins og
ýmsir þeir sem aldrei gátu
sætt sig við kjör Vigdísar
Finnbogadóttur og svo eitt-
hvað af því fólki sem er svo-
sem hvorki með eða á móti
forsetaefnunum tveim, held-
ur lifir í nokkuð svo óskil-
greindri óánægju með „Kerf-
ið“ og „Þá þarna uppi“. Og
kemur þá ekki mikið í hluta
hvers hóps.“
Árni telur sem sagt að
almenna brotið einn tuttug-
asti (sem eru þessi 5%
Sigrúnar) skiptist upp í þrjú
brot, þ.e. Flokk mannsins,
andstæðinga Vigdísar og
hatursmenn kerfisins. Ef ekki
finnst samnefnari er litil von
til að leysa dæmið og þá
verður útkoman engin.
Þetta er líklega réttur
skilningur hjá Arna. 5% hafa
verið vegin og léttvæg fund-
in.
Einn
mei
kaffinu
Frú Jóna var að keyra bílinn og sá í fyrsta sinn síma-
menn klifra upp í staura.
— Hvað eru þeir að gera, spurði hún eiginmann sinn,
sem var ekki ýkja hrifinn af aksturslagi konu sinnar.
— Þeir hafa séð að þú varst að koma, sagði hann þurr-
lega.