Tíminn - 30.11.1967, Blaðsíða 9

Tíminn - 30.11.1967, Blaðsíða 9
FIMMTUDAGUR 30. nóvember 1967. * 9 Útgefandi: PR AMSOKN ARFLOKKURINN Framkvæmdast.ióri Kristján Be»ediktsson Ritstjórar- Þórarmn Þórarinsson (ábi Andrés Kristjánsson Jón Helgason og IndriOl G. Þorsteinsson Fulltrúi ritstjómar: Tóraas Karlsson Aug- lýsingastjóri- Steingrimui Gtslason Ritstj.skrifstofur ' Eddu- búsmu. siraai 18300—18305 Skrifsofur: Bankastræti 7 Al- greiSslusirai' 12323 AuglýsingasimT 19523 Aðrar skrifstofur, simi 18300 Askriftargjald kr 105.00 á raán tnnanlands — f lausasölu kr 7.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA b. f. Reynsla Björns Morgunblaðið hefur það eftir Birni Jónssyni alþm., að frjálsir samningar um verðtryggmgu launa séu engan veginn fráleit framtíðarskipan, þvi að „reynslan hefur að mínu vifi sannað, að tíð afskipti stjórnarvalda um þessi efni eru engan veginn tullkomin trygging fyrir verka I ýðsstétti na". Mbl. reynir að túlka þessi ummæli sem lof um þann verknað ríkisstjórnarinnar að afnema lögbundna verð- tryggingu launa. Þeir, sem ekki vilja rangtúlka ummæli Björns, sjá þó fljótt, að í þeim felst þungur áfellisdómur um framkomu Bjarna BenediKtssonar. Björn Jópsson var einn aðalfulltrúi verkalýðsfélaganna í samningunum við Bjama Benediktsson, sem fóru fram í maí og júní 1964. Verkalýðssamtökin féllu þá að mestu frá kröfum sínum um grunnkaupshækkun gegn því. að verðtrygging launa yrði lögbundin. Verkalýðshreytmgm taldi þá enn örugg- ara að hafa þetta í lögum en samningum. Almenní var líka talið þá, að þessi lög yrðu varanleg, þótt forsætis- ráðherrann hefði varnagla um, að þau væru ekki sett til eilífðar. Það gerist samt nú eftir tæplega 3% ár, að Bjami Benediktsson rýfur petta samkomulag og beitir sér fyrir því, að lögin séu afnumm. Óneitanlega er hér mjög ódrengilega farið að, þrátt fyrir framangreindan vamagla forsætisráðherra, þar sem samkomulagið frá 1964 er rofið á þeim tímamótum, þegar ný, stórfelld dýrtíðaralda er að rísa og engin trygging er fyrir því, að atvinnurekendur fallist baráttulaust á verðtrygging- una. Það er því ekiki ofmælt hjá Birni Jónssyni, að hann hafi ekki góða reynslu af samskiptum við ríkisvaldið varðandi þessi mál. Framkoma B]arna Benedi'ktssonar er vissulega með þeim hætti, að ekki er hér ofsterkt til orða tekið. Það getur líka verið rétt h]á Birni Jónssyni ,að það felist engu minna öryggi í því að hafa ákvæði um verð- tryggingu í samningum, en lögum. En gallinn er sá, að engin ákvæði eru nú um þetta í samningum, og að af- námi lögfestingarinnar fylgja þau skilaboð til atvinnu- rekenda frá Bjarna Benediktssym og Gylfa Þ. Gíslasyni, að þeir megi ekki fallast á neina kauphækkun að sinni. Það veltur því alveg á skilningi atvinnurekenda, hvort þetta mikilvæga öryggisákvæði tæst tekið baráttulaust í kaupsamninga eða ekki. En takist þáð, verður það að þakka skilningi og sáttfýsi annarra en þeirra Bjama og Gylfa. Undir það skal því enn tekið, að reynslan er vissulega btrin að sanna það, að lítil trygging felst í því fyrir verkalýðsstéttina að semja við Bjarna Benediktsson um pesái mál. Það sýna bezt endaiok júnísamkomulagsins frf 1964, sem Bjarni grípur tækifærið til að rjúfa, þegar launastéttunum kemur verst, og lætur jafnframt þau boð ganga til atvinnurekenda, að nu verði þeir að standa sig! Úrslitavaldið Stjórnarblöðin eru að reyna að gefa tilkynna, að búið sé að fela fulltrúum launbegasamtakanna úrslitavald um verðlagsákvarðanir. Þetta er rangt Úrslitavaldið um verðlagsákvarðanir er eftir sem áður í höndum odda- manns, sem er fulltrúi ríkisst.]órnarinnar. Það verður því ríkisstjórnin, sem raunveruiega hefur úrslitavaldið og mun því á þennan og annan hátt ráða mestu um verð- Iagsþróunina. TÍMINN irnwi n. » Stefnuskrárræða Romneys ríkisstjóra: Ábyrgð einstaklingsins er höf- uðnauðsyn frjálsu þjóðfélagi Eflum margvíslegt frjálst samstarf ábyrgra einstaklinga Hinn 19. nóvemlber s.L birti New York Times eftir- rit af ávarpinu, sem George Romney, fylkisstjóri í Michig- an, flutti á blaðamannafund- inum, þar sem hann lýsti þeirri ætlan sinni, að ná til- nefningu sem forsetaefni Repu biikana við forsetakosningarn ar að ári. Fer hér á eftir lausleg þýðing þessa ávarps, að undanteknum upphafsorð- unum, sem naumast eiga er- indi til annarra en þeirra, sem viðstaddir voru: SÁ, sem sækist eftdr forseta- kjöri, verður sjálfur að vera sannfærður um, að hann geti » orðið að gagni otg laigt að mörkum nauösynlega forustu. Ég hefi ákveðið, að berjast fyrir útnefningu sem forseta- efni af hálfu Republikana og kjöri sem forseta Bandarikj- anna. Ég hefi tekið þessa á- kvörðun í ein>læg-ni o-g af sann færingu. Mér er annt um Bandaríikin. Aime-nn sannfæring u-m van miátt eistaklingsins nefir breiðzt óðfluiga út vegna þess, hve vanda-mál þjóðarinnar ei j mikii og margslungin. Við er- um farnir að líta á viðurkenn- ingu áibyrgðarleyisisins sem eðliieg vi-ðbrögð dagiegs lífs. Tilganigsleysi og hvers konar linikind eykst óðfluga í banda- rí-siku þjóðlifi. Þetta blasir hvarvetna við. Ríkisstjórmin tefcur ailt of oft fram flyrir hendurnar á eðii legrl fijölsfcyiduábyrgð og dreg ur úr henni með úreitri vei- ferðarstefnu, sem lamar hverja nýja kynslóð fátæklinga. Glæp um fjölgar og ungtngar fremja meira en helmmg þeirra. ALLT of margir grí-pa til eituriyfja, áfengis og ýmsra annarra meðaia til flótta frá því þjóðféia-gi, s-em ekki virð- is hafa upp á að bjóða bar- áttu fyrir neinu-m þelm mái- efnum, s-em vert sé að þjóna. U-ngt h-ugsj'ónaríkt fóik er oft fyrr en varir farið að fást við eitthvað, sem það hefir tak markaðan áhu-ga á, eða þá að það varpar sér út i eyð-andi baráttu gegn sivonefndri ríkj- andi s-kipan. Karlar og konur í fátækra- hverfunum finna tii beiskju vegna svikinna loforða og leggja eyr-u við skrafi b-ylting- arsinna, sem viljia hrinda ok-k- ur út í borgaral-egan sikæru- hernað. Sundrungin befir sótt ok-kur heim. A þes-sum sinnuieysistímu-m er sjaldan litið á vinnuna sem fa-gnaðarefni og fátítt er. að betri framleiðs'la eða þjónusta sé höfð að markmiði. ÞÉR vitið, að efnahagsker-fi okkar er stórkostlegt og er hin-um vanm-áttugu og svelt- andii þjóðum fyrirmynd í bar- áttunni ge-gn aukinni ni-ðu-r lægingu og ómælanlegum skorti, Samt sem áður er verð George Romney bólga tekin að hamla þessu stórkostlega efnahagskerfi. Auðugasta þjóð heims á í fjór- hagiserfiöleilkum. Við höfu-m gra-fdð und-an stöðu okkar í heiminum sam- tímis og við höf-um fjarlœgst meginm-arkmiðin heima fyrir. Áðu-r fyrr glæddi fyrinmynd Bandaríkjianna vonir manna hvarvetna um heim, en nú er á þa-u liti'ð sem stríðandii og drottnandi veldi. Við situm föst í kviksyndi styrjaidar á landd í Asíu og fórinum æskumönnum olkikar og efn-um í þeirri baráttu. Við höfum hvað efti-r an-nað venð* leidd áleiði-s að fjallstindi vor. a-nna, en ávailt hrapað aftu-r niður í gljúfur ömurlegs veru- veru'lei-ka. Ástæðan er ótíma- bær bjartsýni leiðtöga ok-kar og skwrtur þeirra á einlægni. Þetta hefir ru-glað þegnana og silævt ákvörðunarhœfni þeirra. V Stefna okkar í utanríkismál- um h-efir ekkert jálkvætt stefnu mið. Sundru-ngar gætir bæði hjá Atlantshafsbandalaginu og Sameinuðu þjóðunum. Bylt- in-g voifir yfir í Mið- og Suður- Amerdiku og fátæku þjóðirnar er-u á undanihaldi. BN ég er sannfærður um, að bandaríska þj-óðin getur sn-úið þessarri þróun við. Við eigum grundvalíarmarkmiðin og oú um yfir þeirri sköpunarorku, sem til þess þarf að laða fram nýj-a Am-eríku. Og þetta verð- ur að hefjast heima fyrir. Hin ar einstöku stjórnmálastofn- anir o-kkar hafa gl-ætt, stutt og eflt það beza víðar en nokk- urri annarri þjóð hefir nokk- urn tíma tekizt. Við gegnum ekki okkar hiut ver-ki á ný fyrri en að við er- um aftur farnir a-ð treys-ta á ein-staklinginn og trúa á það, sem hann getur gert og hon- um ber að gera í þeim anda, sem guði og mönnum er sam- eiginlegur. Við verðu-m að viðurkenna. að grundvallarstyrkur Band-a- ríkjanna sækir rótarnæringu i frelsi einstaklinigsins, sem glætt er guðlegu-m neista. Á- byrgð einstafclings og fjöl- s-kyldu er frjálsu þjóðfélagi böfuðn-auiðsyn. Bandaríkjamenn ha-fa gert ldfið eftirsóknarverðara og betra , með frjálsri samvi-nnu ábyrgra einstaklin.gia. Við verð- um að k-oma upp nýjum ve-f öháðra sjálfboðasamtaka '.il þess að hjólpa hver öðrum, eins og é-g hefi orðið var við að fátæklin-garnir í fátækra- h-verfunum eru byrjaðir að g'er-a. Vlð verðum að fara eftir grundvallarsjónarmiðum okk ar um gagn-kvæma sjálfsvirð- i-ng-u og hróðurþel og hver ei.n s-takur þegn að n-jóta fulls þe-gnr-éttar og ja-fnréttis. Við verðu-m að en-durreisa virðin-g-u á lögunum og íram- kvæmd þeirra. Þegar til þess tekur, hvað gan-ga eigi fyrir, er öryggi á almannafæri mikil vægara' en að senda mann til tunglsins. Við verðum að end- urreisa grundvailaratriðið sam ke-ppninnar, sem vinnuafl o-g reikstur hefir í sameiningu h-aft að leiðarljósi í þjón-ustu sinm við neytandann. Verkamenn .verða að fá skerf í framförunum til þess aá njóta vinnunnar og vera stoltir af þeirri framleiðslu. sem hún skapar. Við verðum að gera framlag einstaklings- ins að mælistifcu á launin, en ©kki samþjappað vald. Vlð verðum að n-á á ný va-ldi yfir eyðslu ríkisins og róða niðurliögum langvar- andi greiðsiluihala. í hinum fimmtíu fylkjum samveldisins verðum við að leggja áheralu á kröfuna um fylkisábyrgð en ekki fýlkisréttindi. Við geturn o-g verðum að leysa þann vanda, se-m skrifstofuvald sam ríkisins hefir svo au-gljóslega n ekki ráðið við. 8 Nú verður stjórn ríkisins að @ vei-ta forystu í fangbrögðun- § um við vanda þj-óðarinnar, á- n kveða. hvað ganga skuli fyrir | og öra og styðja hámarks- fl framlag fylkja, héraða og ein- | sta-klinga til lausnarinn-ar. Ei-gi oikkur að takast þetta | verðum við að dreifa aftur á- byrgðinni á lau-sn vandan-s og störfunu-m að henni. Ég trúi þvi, að e-f við getum þetta, þá höfum við um leið tekið fyrsta stóra skrefið í þá á-tt að e-fla og a-uka að nýju áhrif Banda- ríkjamanna og álit meða-1 þjóð anna. S Vlð verðum a-ð gera Rep-J blikana að forseta til be-ss að beita þess-um gru-ndvallaratrið uim, ná settu marki og byggi-i upp nýja Ameríku ■ Republikana flokkurinn beí ir þá trú á ein-staklingirn. einikaframtak samkeponi. frjálsri samvinnu, frjáiLsu-ni gagnkvæmum samningum oa fylkja- og héraðastiórnum sem til hess barf að fvigja frbm þess-um grundvallarregl- u-m h-eima fyrir. | Framhald á bls 15 V

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.