Tíminn - 14.12.1967, Page 7

(
FBBHTOMGfTR 14. desentber 1967.
TÍMINN
7
boana austur og vera henni til
skeanmturnar. Jónína hugsaði
gott tál þess að kanna óikunn>uga
stigu og var fús til fararinnar. Á
Hk>fi í Vopnafirði vonu þá prests-
hjónin séra Jón Jónsson og Þuráð
ur Kjiartansdóttir. >au þóttu hö;fð
ingjar mikiir og börn þeirra glœsi
leg, dæturnar 5, en aðeims einn
somur, Kjaritan að nafni. Hlonuim
hafði verið ætíað að ganga
m.enntaiveginn, en að loknu 4.
hekkjar próf.i, kiaus hann heldur
tresmíðanám, en lanigskóla. Um
þessair mundir var han.n m,eð for-
eidnurn sínium að Iíiofi, en þó
að öðnum þnæði við smiíðar í kaiup
túninu. Þar hittuist þau Jónína
fynst. Ekki leið á löngu áðlur en
örlög þeirra voru ráðin og þau
ákiveðin í að fyiligjast að ævina á
enda. En þá var etkki tiJ siðs að
hraipa að neimiu, en vanda ailan
undinhúninig og þau giifltuist ekki
fynr en 17. mairz 1904. Fjyrst
bjuggiu þau á Aikureyrii, siíðan
hálft anmað ár á BIDönduiási. En
á Siglufirði var Jónína virt ag
velmietin húsfneyja númlega hiálfa
öld. Þau hjóniin Jónína og Kjant-
an, miunu hafa hugisað gott til að
seijast fyrir fullt og allt að áSiglu
firði, haustið 1907. Margir þótt-
ust þá hill.a þar undir mikla vel-
gengni. Norðtaienn voru farnir
að sækja þanigað á síldarmiðin,
leigðu lönd og bytggðta sifldar-
bryggjur. Kaupið, sem þeir
greiddu, þótti óheyrt í þá daga
— 25 aurar fyriir að salta eina
síldartun.nu. HDúsium, hryggjum og
iöltunarplönum var hrófað upp í
snatri á vorin og annnfki . yfir-
leitt afar mákið sumiairmánuðina,
en ailla vetranmániuðina höfðu
karlmenm þair yfiriieitt ekk.ert að
gena, neana þá í skorpum, eftir
mestu ofviðrin, þegar liúsin höfðu
skefckst á grunini, þöíkim fokið, að
nokkru eða öllu leyiti og annað
þessháttar. En að lagfæra sliíkt
þófcti ekki annað en sjálfsögð
hjálparstarfsemá í neyð og sízt af
öLLu mun Kjartani Jónssyni hafa
komið til hugar að fara að taika
greiðslu fyrir annað eins. At-
viinma trésmiða var þvá nokikuð
óviss og stopu.1, svo ofni urðu
aldrei mikil. Þó komu þa.u sér
upp snotru húsá og rak Jónína
þar verzlun um áratugí og stund-
um vonu menn teknir í fæði.
Ekki var þó hægt um vik og oft
við heilsuibrest að stríða.
Sumarið 1917 fæddist þeim
hjónum enn drengur, síðasta
harnið. Láklega hefir gleði þeiirra
venið blamdin nokkrum ótta og
kvíða í fýfstu, en gleðin varð
fljótlega allsráðandi. Litla
drengnum fleygði fraim, var hinn
hra.ustasti og yndi og eftirlæti for
eldra sinna og stóra bróður. Og
nú má segja, að í hönd færu góð
ár. Athafnalíf á Siglufirði fór að
ná meiri festu. Ýmsar stórbygg-
ingar voru í aðsigi, verksmiðjur,
spítali, kirkja. Einna mest aðkall-
andi var spítalabyggingin Ivjart
an tók að sér að sjá um hana.
En um sama leyti og undirbún-
ing'Ur hófst 1927, tók hann að
kenna lasleika. Hann taldi þetta
í fyrstu mundi aðeins vera smá-
vægilegan meltingarkvilla og lét
engan bilbug á sér finna, en inn-
an skamrns várð sýnt, að nauð-
synlegt mundi- vera að fara suður
til rannsóknar. Hann kom aftur
án þess að nokikuð hefði verið
aðgert. í nokkrar vikur vann
hann samt af hörku og kappi, en
svo hlaut því að Ijúka. Þau hjón-
in höfðu ætíð verið mjög sam-
rýmd, og það var þung raun .sð
sjá á bak heimilisföðurnuim í okt.
1927. En nú hafði Jónína stóra.
efnilega soninn sinn að styðjast
við og Jón, litla. glaðlynda dreng
inn, sem alltaf hafði verið sólar
íeisli heiimilisins. Enn gat þó birt
npp En ekki leið á löngu. áður
en syrti i álinn a ný Helgi fókk
La.ngvinna brióisthimnubólgu. sem
endaði með bvi að nauðs.vnleef
vao: taáið, að hann færi á berkla-
hæláð á Kriistnesi. H'aum kom ekká
aftur fyrr en öll von um líf var
úti og andaðist heima í febi 1981.
Nú voru þau tvö ein pftir. móð-
irm og yngri sonurinn, Jón. Sam-
hand þeirra var náið og ástúðJegt,
einis og bezt getur verið. Dreng-
uirinn fann áreiðanlega, að nú var
hann það eámasta, sem móðir hans
átti eftir. Nú varð hann að vera
dug'le.giur o.g reyniast vel. Ekki er
ég í vaf.a um, að sú tilfáinning
heflr ef.Lt þix>ska hans og stórauk-
ið áibyrgðartiilfinninguina, enda
mun það mega nokikuð óvenjulegt
að teljast, að 18 ára gömlum var
honum íalin verkistjórn í Sfldar-
venksmiðjum níkisinis.
1945 kivæntist Jón Kjartansson
ágætri konu, Þórnýju Tómasdótt-
ur, kauplPólagisistjóra á Hofsósi.
Feogu þau þá sitt etgið heimili,
en Jóníua gat ekki tiil þess luigs-
að að flytja úr gamla hú.sinu
sínu, sem svo margar minningar
vonu teugdar við. Þar viádi hún
taka á móti skylduLiði sótau og þar
áttu vinárnár að eiga athivarf, eins
Og áður. En sam.band móður og
sonar hélzt þó óbreytt. Margar
voru enn ánægjustundjrnar á
heimáLinu. eikiki sízt þegar litlu
sanarbönnin f-ónu að hlaupa heim
tál ömmu sinnar og bena uipp fyi’-
ir henni vandamál sín og áhyggj-
ur.
Þegar það réðist, að Jón tæki
við forstöðu ÁfengisverzLunar rík
iisins 1957, kom ekki annað til
mála, en að móðir hans flytti
Mka með fjölskyldunni, enda voru
kraftar hennar þá teknir að
þverra það mikið, að hún gat
tæplcga annazt heimilisstörf leng-
ur. En óljiúft var henni að ylir-
gefa Slgiluifjörð og þwí aðeáns gat
hún sætt sig við það, að hún
héldi eignarréttinum á húsinu
sínu, svo hún gæti horfið til baka,
hvenær ssm á'itn -•••••
þea.s. Til þess kom þó ekki. Þótt
Mkamsþrótturinn minnkaðt nu óð
um, var hún ^löi. og ánægð á
heimili sonar stns. Kærleiksbönd
þeirra mæðgin.anna voru alltaf
j'a'fn trauist, börnin elskuðu örnmu
sína og tengdadóttirin annaðist
ba.na af áisfeúð og nærgætni. og
því betur sem meira reyndi á.
Síðustu árin var hún rúmföst og
þótti þá ekki annað fært en að
hún dveldi á sjúkrahúsi. En hún
var ekki þjáð, undl við gamlar
minningar og hcilsaði manni ætíð
með sarna hlýja, ástúðlega l>rcs-
inu.
Jónina Tómasdóttir var óvenju
leg kona á margan hátt, skapgerð
in heiilsteypt og sterk, trú-
mennska og skyldurækni' í athöfá
og orðu.m óbiLandi og tryggð
hennar brást aldrei.
Gott var að eiga hana að vin,
og minnist ég þess með einlœgu
þakklæti.
Guðrún Bjömsdóttir
frá Kornsá.
t
í dag fer íram útför norðlenzks
skörungs, frú Jónínu Tómasdótt-
ur frá SigLufirði. Með henni er
genginn ein.n af síðustu fuLltrú-
urn norðlenzkrar nítjándu aldar
menn-ingar.
Það er fagurt a Sigiluifirði um
náttlaust vor. En þan- er einnig
fagurt. þótt hri.kaleet sé. á vetr-
ar skaimnidegi, þegar iörð öll
er snævi hulin. Frú Jónína var
Siglfirðingur, fædd að Hvanneyri
á Siglufirði dóttir Tómasar
prests Bjairnasonat og kon.u ha-ns
Lngibjargar Jafetsdóttur. Foreldr
ar hennar fLufctu síðar inn t Fl.iót.
Ung var hún tekin í fóstur af
þeim hjónum. HeLga lækni Guð-
mundssyni og Kristínu Jóhann'-
dóttur frá Höfn á SLglu.firði Frú
Jónína var þvi fædd á Siglufirði,
uppalin þar. og þar bjó hún mest-
an hluta ævi sinnar. Ilen.ni var
Siglufjörður kær Hún Mfði þá
tíma er SigLufjörður breyttist úr
werstöð, þar sem stundaðar voru
háikait-laveiðar og þonsikiaiveiðar, i
síldariðnaðarbæ. Síðar flutti síM-
in sig. Fornir Siglfirðin.gar voru
u.m margt merkismenn, mótaðir
af umihvenfiniu, dugan-iklir greind-
ir og viniíaistir.
Er ég kynntkst firú Jónánu var
hún orðin roskin, en óg ungur
miaður. Með okikur var æ siíðan
heldur hlýtt. Af henini lærði ég
rmairgt. Iíún var höfðingi í LU'tid,
hjartahlý og virti rétt sifnæMngjia.
Hinsvegar þold.i hún Mtt stór-
bokkaihiátt og steigudæti og átti
það til, etf ,wo bar uindir, að sefcja
menn á stall m.eð högum o.g
heppnum orðum. Hún var glað-
sjnna að eðlisfiari og ei.nna hezt
miinniiist ég heninar, er hún tók
l>átt í gamanspja.ll i skólapiltia
þeirra, e.r á suimirum mötuðuist á
hennair að Norðurgötu 4 á Sigilu-
firði. Aldiursmunuri.nin virtist þá
sk.ki skipta máli.
í Mlfjinu sk.iptast á skin og sfcúr-
ir. Frú Jónina giftist árið 1904,
Kjartan.i Jónssyni þygginigiameiist-
ar,a. Þau bjuggu mestan hiluta
búskapartíima síns á Sighifirðá.
Kjartan andaðist á bezta aldni
árið 1927.
— Af sex bömum þeirra lijóna
máðu aðeinis tveir synir fiuLlorðins
aldri. Annar sonuirinm andaðist í
blóma lífssins. Iíinn, Jón Kjartans
son for.stjóri, var yndi móður
si.nnar og eftirlæti og með þeim
mæðginum var óvenju ástúðlfgt.
Þegar Jón og kona hans Þórný
Tómiasdóttur fliutfcu til Reykja-
víkur ásamt börnum 9Ín-um, flutti
frú Jónína með þeim, því meiva
elskaði hún ástvini sin.a en 'ættar-
slóðirnar. Bér dvaldi hún síðustu
æviárin uimvafin ást og hlýju
fjölskyldu sinnar.
Eftir langt líf er eiMf hví-ld
góð.
Ben. Sigurjónsson.
f
Eg man ek-ki svo langt aftur i
tímann. að ég sem drengur. þeg-
ar ég var að alast upp á SigLu-
f.irði, ætti efcki eims og annað
heiimili á heimili frú Jónínu Tóm-
aisdóttur
Við vorum oft æð-i margir
dreng'irniv, sem söfnuðu.mst þar
saman til 1-eiks við Jón, son henn-
ar. SjálEsagt höfum við oft verið
baldnir og hávaðasamir. en í end-
unminningunni finnst mér við
aldrei hafa verið það Einhverin
vég'inn er ámögulegt að hugsa sér,
að j návist frú Jónínu væri hægt
að vera með hávaða og læti. Hún
var S'vo ljúf og góð. Sem fuLlorð-
inn maður eignaðist ég frú Jón-
ínu fyrir vin, einn bnnn "in «r
é? hefi hoztan átt.
Ég get ekkt hugsað um lí'f frú Jón
ímu, nema som Mf endalausrar feg
urðar. Þó veit ég, að lif hennar
var ekki eilífur dans á rósum.
Hún átti jafnvel á sin.n.i löngu
ævi við m.eiri erfiðleika að stríða
en algen.gt er. Eitt sinn, er frú
Jónína var komin á efri ár, lét
ég í samtali við hana að því liggja
að hún hefði átt við mifcla erfið-
leika að stríða á langri æfi. Frú
Jónína svaraði mér ofur einfia'ld-
Lega: „Það var aidrei það kvöld,
að ég gæti ekki, áður en ég fór
að sofa, fucidið eitthvað til að
hlafcka til næsta dag“. Fólk, sem
getur sagt slíkt, þegar lífsskeiðið
er að renna á enda, er fólk. sem
þótt það sj'álft hafi ekki alltaf
dansað á rós-um. stráir á veg sam-
ferðarmannanna blómum. sem
aldrei fölna eða missa LLm. Feg-
urð þeirra og Lmur lifa í minn-
in-gunni.
Þorsteinn Ilannesson.
ÓTTAR YNGVASON
Héraðsdómslögmoður
MÁLFLUTNINGSSKRIFSTOFA
BLÖNDUHLfÐ 1 • S(MI 21296
BÁTAR
Framhald af bls. 1.
andi veðri, og að hvessi upp í
átta til níu vindstig. Skipin bíða
samt átekta á miðunum, en
þegar hvessir má búast við að
aðkomuskip fari að týnast til
heimahafna og fari þá ekki aft
ur á síldarmiðin í ár. Verða þá
Au.stfjarðabál.ar einir eflir og
munu þeir væntanlega halda
áfram síldveiðum fram að jól
um ef veður leyfa.
Undanfarnar vikur og mán
uði hafa gæftir verið mjög
slæmar og sjaldnast gefið til
síldveiða. Þá sjaldan að veiði
veðu.r hefur verið fiskar flot
inn sæmiLeg-a, en síldin hefur
yfirleitt st.aðið djúpt og erfitt
að ná henni.
Enn er ekki búið að salta
upp í santninga þá sem gerðir
voru ura síldarsölu til útlanda.
Nokkur tími er síðan Svíar
hættu að kaupa saltsíld. en
enn ei saltað á Rússlandsniark
að. Siidin sem veiðzt hefur
undanfarið. er allgóð til sött
unar og nægilega feit. Allir
sölusamninga.r á saltsíld eru
gerðir með þei.m fyrirvara að
íslendingar þurfi ekki að
standa við þá ef ekki veiðist
nægilegt-magn af siiltunarhæfri
SÍld til að r-
Að visu er útrunninn sá tími
sem sölusantningarnir við
Rússa náði til. og þótt ekki bafi
verið hægt að standa við þá
hvað magn snertir, má bú
ast við að hægt verði að selja
þá síld sem enn á eftir að
salta í ár til Sovétríkjanna.
VIETNAM
Eramhaio at bls 9
arstefnu er að breyta fyrir-
ætilunum andstæðinganna og
fá þá til að skilja, að ekki
sé mögulegt að þvinga Suðitr-
Vietnama t-il að taka við rífcis-
stjórn kommúnista. Miistafcjst
þessi hernaðarstefna. getum
við ekki náð spltu mnrki. .-n
það er frjúlist og óháð ríki í
Suður-Vietniam, sem ekki á við
inn-rás að stríða og getur á-
kveðið sjiálft og valið sína
eigdn ríkisstjórn.
Ef v-ið aifisöLuðuim ofckur jafn
miikii.LvægiU'm þætti af hemaðar-
stetfniUinni og loftárásirnar á
Norð-ur-Vietnam eru, án þess
að ■ amdistæðingarnir svörúðnt i
sömu mvnt. væri bað
vcikja aðstöðu okkar vísvit-
andi ei•• mitt b- - •*
um hvað mest á styrk að halda.
SMkt athæfi hlyti að skelía
bandamenn okkar í Vietnam
,og hvarvetna um hinn frjálsa
heim, yll; hersveitum okkar
auknurn háska og staelti vilja
Hanoi-manna til að hvika
hvergi frá sín.um ósaimiþ’ykkj-
anlegu sfcilmáLum og halda
baráttunni áfram unz við gef-
umst upp. Þess v-egna væri
sií'kt framferði í beinni and-
stöðu við hagsmuni þjóðar
ofckar og same-iginlegan áhmga
allra þeirra, sem óska eftir
skjótum lyktum styrjaldarinn
ar með varanlegum frið fyrir
aiUgum.
eign’autsvör
Framhald al ttls 16.
frjáis etgn hækkuð úr 100 þús. í
200 pú.-. krónur. Þetta frumvarp
gerir einntg ráð fyrir hliðstæðum
skattfríðindum farmanna og sjó-
maíiiia 04 þeir hafa haft.
Eysteinn Jónsson lagði tii að
fetiu yrði niður úr frumvarpinu
ákvæði um hækkun fasteigna-
gíaldá eignaskatti til ríkissjóðs.
Rikti fengi svo miklar nýjar fúlg
ur i ríktssjóðinn með gengislækk-
uninm að algerlega óþarft er að
seiiasi nu e-ftir nýjum tekjustofn
um Ei menn hins vegar teldu
skynsamieg að hækka fasteigna
gjölu þa ætti að láta sveitarfé-
lögtitium þann tekjustofn bftir.
^tiíjlvsið í Tímanum
ALUR ÞEKKJA HAUK FLUGKAPPA
Þetta er nýjasta bókin um hann.
Nútíma drengjabck um flug
og tæknilega ieyndardóma.
HÖRPUÚTGÁFAN