Alþýðublaðið - 13.12.1988, Qupperneq 7

Þriðjudagur 13. desember 1988
7
UTLÖND
Umsjón:
Ingibjörg
Árnadóttir
Sovésk yfirvöld
œtla að koma á
miklum endur-
bótum í jarð-
nýtingu bœnda.
Það á að gera, á
þann hátt, að
afhenda bœndum
jarðirnar aftur,
eftir meira en 50
ára miðstýrða
jarðnýtingu.
Ríkið mun eftir
sem áður eiga
jarðirnar, en
bœndur borga
leigu fyrir að
nýta þœr, eins og
samyrkjubúin
gerðu áður fyrr.
Nýir timar meö nýjum herrum. Nú hefur Mikhail Gorbatsjov boðað betri tið með blóm í haga fyrir sovéska bændur, sem hafa þrælað viö erfiö skilyrði
frá því að Stalin þvingaði þá til samyrkjubúa i kringum 1930.
JARÐIRNAR AFTUR TIL RÆNDA
Sú reynsla sem hefur kom-
ið í Ijós á síðustu tveimur ár-
um, í sambandi við að leigja
bændum jarðirnar, hefur gef-
ið svo góða raun, að pólitísk
yfirstjórn í landbúnaðarmál-
um ætlar framvegis að hafa
þennan hátt á. Bændur einn
eða fleiri og eða fjölskyldur
nýta jarðirnar á þann hátt
sem þeir telja hyggilegast og
greiða ríkinu leigu.
Á fjölmennum fundi nú ný-
verið, þar sem yfirstjórn land-
búnaðarráðherra og bændur
skiptust á skoðunum, sagði
eistlenskur bóndi frá því, að
á einu og hálfu ári hefði
framleiðsla hans farið tölu-
vert yfir það mark, sem rikis-
búskapurinn gerði kröfur um.
í leiðaragrein í Pravda á
dögunum, var sagt frá því að
þeir bændur sem hefðu gert
leigusamninga við ríkið,
hefðu framleitt einu og hálfu
tonni meira af korni pr. hekt-
ara og 500 til 1000 lítrum
meira af mjólk pr. kú, en það ,
sem er talið viðunandi.
Rúmlega hálfri öld, eftir að
bændurvoru þvingaðir til
samyrkjubúskapar, hafa
stjórnvöld loks viðurkennt að
Stalin rak landbúnaðarpólitík,
sem var fyrirfram dauöa-
dæmd. Þar var allt á eina
bókina lært, lélegar landbún-
aðarvélar sem ríkið skammt-
aði og voru annaðhvort ónot-
hæfar frá byrjun eða liðuðust
í sundur við notkun. Það sem
var þó kannski það alvarleg-
asta var, að fólk missti hreint
og beint áhuga á landbúnaði
og jörðunum yfirleitt. Nú er
það von stjórnvalda að fólkið
fái áhugann á nýjan leik, því
ef vel gengur geta bændur
haft meiri tekjur í sjálf-
mennsku en þegar laun
þeirra voru ákveðin af yfir-
völdum.
HVAÐ MEÐ ERFÐARÉTTINN?
Þetta leigufyrirkomulag
gerir bændurna að vísu ekki
algjörlega sjálfráða með jarð-
irnar. Þeir hafa því varpað
fram þeirri spurningu, hvort
börn þeirra muni njóta erfða-
réttar. Þeim finnst þeir verða
að fá tryggingu fyrir því, að
börn þeirra fái að reka búin í
framtíðinni.
Spurningunni um erfðarétt
til jarðanna, hefur enn ekki
verið svarað. Gorbatjov
flokksleiðtogi kom sér hjá að
svara henni, þegar eistlensk-
ur bóndi varpaði henni fram,
nú nýverið. Hann varð þó að
viðurkenna, að bóndi sem
ekki hefði rétt til að ráðstafa
jörð sinni til barna sinna,
hefði ekki yfirráð yfir jörð-
inni. Gorbatjov lét að því
liggja, að það yrðu sett lög
yfir „leiguliöabændurna",
eins og þeir eru stundum
kallaðir.
Annað vandamál hefur
einnig verið til umræðu. Jafn-
vel þeirraeigin samningur
(þ.e.a.s. bændanna) gildir ekki
allt lífið. „Að tuttugu árum
liðnum, gæti sú staða komið
upp, aö menn kæmu til mín
og segðu að ég fengiekki
áframhaldandi samning“,
sagði bóndi nokkur á hinum
fjölmenna fundi um landbún-
aðarmál ádögunum.
ÁHRIF FRÁ RANDARÍKJUNUM
Enn sem komið er, eru þaö
aðeins um 4 prósent sov-
éskra bænda, sem stunda
þennan leigubúskap, en yfir-
völd ýta undir að fleiri byrji á
þessum búskaparháttum.
Bóndi frá Síberíu var í
kynnisferð í Bandarikjunum
nú nýverið. Hann dvaldi á
bandarísku sveitaheimili og
kynntist þar bandarískum
fjölskyldubúskap, sem er
mjög algengur þar um slóðir.
Honum leist ákaflega vel á
þetta búskaparform og lýsti
því i viðtölum við sovésk
blöð. Almenningur las um
þetta og hringingum linnti
ekki á ritstjórnarskrifstofur,
því fólkið vildi fræðast meira
um bandaríska búskapar-
hætti.
Meðal þess, sem bóndinn
frá Síberíu var hrifnastur af,
voru landbúnaðarvélarnar.
„Þær eru notaðar ár eftir ár
og það eina sem þarf að
gera, er að fara yfir þær ann-
að slagið. Þessar vélar gera
það sem þeim er ætlað að
gera, og þær detta ekki í
sundur í höndum manna“,
sagði hann og hefur trúlega
skírskotað til lélegra gæða
sovéskra landbúnaöartækja.
Bóndanum frá Síberíu
fannst það einnig athyglis-
vert, að sveitafólkið virtist
vera í góðum efnum og lífs-
gæði þess ekkert siðri en hjá
borgarbúum. Þannig er því
ekki farið í Sovétríkjunum.
Annað sem vakti athygli
hans var, að í sveitinni not-
uðu menn greiðslukort rétt
eins og i borgunum. „Það var
nú munur á því eða þurfa að
ræða við bankastjórana hér,
og oftar en ekki fara bónleið-
ur til búðar“, sagði hann í
blaðaviðtali.
Bóndinn frá Síberíu telur,
að það muni taka mörg ár fyr-
ir Sovétmenn, að koma á
svipuðu skipulagi og í
Bandaríkjunum og það er
sjálfsagt ekki fjarri lagi, því
ef vel tekst til með fram-
leiðsluna hjá leigubændun-
um, verða það geymslu- og
flutningserfiðleikar sem
koma til sögunnar. Að koma
vörunum til neytenda hefur
lengi verið mikið vandamál í
Sovétríkjunum.
Sovéska blaðið „Pravda",
segir einmitt þetta vandamál
vera það sem stjórnvöld
leggja áherslu á að leysa.
(Arbeiderbladet.)