Alþýðublaðið - 27.01.1989, Blaðsíða 2

2
Föstudagur 27. janúar 1989
MÞYÐlfBLMÐ
Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Blaöamenn:
Blaö hf.
Hákon Hákonarson
Ingólfur Margeirsson
Kristján Þorvaldsson
Bjarni Sigtryggsson og Friðrik
Þór Guömundsson.
Setning og umbrot: Filmur og prent, Armúla 38.
Prentun: Blaðaprent hf., Síðumúla 12.
Áskriftarsiminn er 681866.
Áskriftargjald 800 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 50 kr. eintakið.
HÆSTIRETTUR OG
MANNRÉTTINDI SJÚKUNGA
Hæstiréttur hefur úrskuröað aö heilsugæslulækni í
Grindavík sé skylt að veita Rfkisendurskoöun aögang að
sjúkraskýrslum sjúklinga sinna. Læknirinn haföi kært
samhljóða úrskurð undirréttar til Hæstaréttar og krafist
þess að kröfu Ríkisendurskoðunar um aðgang að skýrsl-
um yrói hrundið. Hæstiréttur segir í niðurstöðum sínum
um þetta mál, að mikilvægir þjóðfélagshagsmunir búi því
að baki að sett hafi verið lög um endurskoðun reiknings-
gerðar opinberra stofnana og þar sé leitast við að tryggja
viðunandi aðstöðu til könnunar fyrir frumgögn. Þetta sér-
stæða mál er tilkomið meðal annars vegna rannsókna á
meintu misferli lækna við gerð reikninga sem sendir hafa
verið til hinna ýmsu sjúkrasamlaga. í raun er verið að
blanda saman tveimur óskyldum málum. Annars vegar er
verið að fjalla um starfsaðstöðu Ríkisendurskoðunar til
að rannsaka reikningsgerð lækna, en hins vegar verið að
opna sjúkraskrár sjúklinga sem hingað til hafa flokkast
undirtrúnaðarmál viðkomandi læknis og sjúklingsins eða
nánustu aðstandenda hans. Hæstiréttur hefur nú komist
að þeirri niðurstöðu, að Ríkisendurskoðun geti ekki kann-
að gögn til hlítar við rannsókn á reikningsgerðum og bók-
haldi lækna, nema að kanna ennfremur sjúkraskrár sjúkl-
inga. Þessi dómur Hæstaréttar er geysilega mikilvægur
vegna þess að hann gjörbreytir mannréttindastöðu sjúkl-
inga á íslandi.
m
I dómi Hæstaréttar segir, að ekki sé um að ræða megin-
breytingu varðandi leynd sjúkraskýrslna og annarra
gagna, þar sem trúnaðarlæknir, bundinn þagnarskyldu,
kynni sérað þvl marki sem krafist erl málinu. Þettaerafar
vanhugsuð niðurstaða. í raun skiptir það ekki máli, hvort
trúnaðarlæknir Ríkisendurskoðunar eða einhver annar
starfsmaður Ríkisendurskoðunar fer I sjúkraskýrslunar.
Staðreyndin ersú, að Hæstarétturhefurmeðdómi heimil-
að utanaðkomandi aðila að fara í trúnaðarmál læknis og
sjúklings. Hæstiréttur, jafnt sem undirréttur, hefur þar
með höggvið alvarlegainn í einkalíf íslenskrasjúklingaog
stórskaðað trúnaðarsamband sjúklings og læknis. Málið
er ennfremur stóralvarlegt, vegna þess að dómur Hæsta-
réttar gjörbreytir gildi og hlutverki sjúkraskráa hérlendis,
og umbyltirskilgreiningu þagnarskyldunnar. Héreráferð-
inni spurning um mannréttindi; verndun trúnaðar milli
læknis og sjúklings. Trúnaðurerað sjálfsögóu grundvöll-
ur þess að atriði eru skráð I sjúkraskýrslur. Nú hefur þessi
trúnaðurverið rofinn, þagnarskyldu læknahnekkt og eng-
inn sjúklingur á íslandi getur lengur treyst því, að Ríkis-
endurskoðun komist ekki í sjúkraskýrslur hans. Þetta get-
ur haft óhugnanlegustu afleiðingar. Mikil hætta er á því,
að sjúklingar muni nú takmarka upplýsingar til lækna til
að vernda sjálfan sig fyrir þeirri hættu, að utanaðkomandi
aðilar gætu komist I trúnaðarmál um sjúkdómana og
einkalífið. Minnkandi upplýsingastreymi milli sjúklings
og læknis getureinnig haft það í för með sér, að læknirinn
eigi erfiðara með að skilgreina sjúkdóma viðkomandi
sjúklings og veita lækningu. Almennt má segja, að skrán-
ing heilbrigðisþjónustunnar verði ómarktæk I framtíð-
inni. Þessu verður að forða. Hæstaréttardómi verður hins
vegar ekki hnekkt. Leiðin út úr þessum vítahring er að
breyta launakerfi heilsugæslulækna, þannig að sjúkra-
skýrslurog reikningsgerð skarist ekki. Heilsugæslulækn-
ar eiga að fá föst mánaðarlaun og fast gjald frá sjúkrasam-
lögum. Þar með yrði Ríkisendurskoðun tryggður viðun-
andi vinnugrundvöllur, trúnaður læknis og sjúklings héld-
ist óskertur og hinn fráleiti dómur Hæstaréttar kæmi
blessunarlega aldrei til framkvæmda.
ÖNNUR SJÓNARMIÐ
TÍMINN setur oft sjónar-
mió sln fram í fréttum —
stundum óvart skyldi maöur
ætla. Á forsíöu Tímans birt-
ast lesendum hinir ótrúleg-
ustu uppslættir, oftast skrif-
aöir í leiöarastíl. í fyrradag
birtist þessi fyrirsögn á for-
síöu málgagns framsóknar-
manna: „Flying Tigers tekur
fraktina frá okkur“.
Þarna er átt viö aö vöru-
flutningaflugfélagiö Flying
Tigers séu komnir í sam-
keppni við Flugleiðir og Arn-
arflug hvaö varðar vöruflutn-
inga. En síöar segir í frétta-
leiðara á forsíöu:
„Þess ber þó að geta að
stutt er síðan Flying Tigers
hóf flug til íslands, en engu
að síöur verður að koma i veg
fyrir að islensku flugfélögin
bíði skaða af þessum keppi-
naut.“
Spurningin er hvort ein-
hverjir aörir hagsmunir séu I
húfi og önnur sjónarmið bak
við tjöldin þegar svona frétta-
síður eru teiknaðar og skrif-
aðar?
I sama tölublaði Tímans gef-
ur aö líta eftirfarandi fyrir-
sögn: „Einn aðalleikari Óvit-
anna slasaðist á æfingu er
hann datt niður stiga.“
Frekari orö eru óþörf.
KRISTÍN Ólafsdóttir borg-
arfulltrúi Alþýöubandalags-
ins, lætur í Ijós nýstárlegar
skoöanir í viðtali við Þjóðvilj-
ann í fyrradag. Þjóöviljinn
spyr:
„Hefurðu alltaf kosið sama
stjórnmálaflokkinn?“
Og Kristín svarar:
„Já. En einu sinni toguð-
ust gamli flokkurinn og
Kristín: Kaus næstum Kvenna-
framboðið.
Kvennaframboð á fram á kjör-
dag.“
Þetta er athyglisvert svar.
Kvennaframboðiö bauö nefni-
lega fram í Reykjavík, en þar
situr Kristín sem fyrr segir í
borgarstjórn fyrir hönd Al-
þýöubandalags. Getur veriö
að borgarfulltrúi allaballa
hafi verið aö hugsa um aö
kjósa Kvennaframboðið, eöa
átti Kristín í innra hugarstríöi
áöur en hún sjálf settist í
stól borgarfulltrúa Alþýöu-
bandalagsins? Og ber þá
ekki aö túlka svarið sem van-
traust hennar á sessunaut
sinn og flokksbróður í borg-
arstjórn, Sigurjón Pétursson?
Eöa hvað?
VIÐ rákumst á þessa sögu
frá Höfn í Hornarfirði í
Eystra-Horni:
„Sjálfstæðismenn héldu
árshátíð sina síðustu helgi
og fór hún vel fram enda
engin ástæða til annars.
Brandarar voru látnir flakka,
og hló fólk mikið. En að
einum þeirra gat enginn hleg-
ið nema Sturlaugur. Brand-
arinn var einhvernveginn á
þessa leið, til þess að geta
stillt bæði hljóðfæri og
kvartet er oft brugðið á það
ráð að taka upp tólið á næsta
símtæki og hlusta á sóninn.
En þessi sónn er tónninn A. í
öllum símtækjum lands-
manna, en í Sjálfstæðishús-
inu á Höfn er tónninn í sím-
anum D. Segið svo að ekki sé
hægt að vera trúr sinum mál-
stað.“
VESTFjRSKA fréttablaö-
iö birtir viötal viö Svavar
Gestsson menntamálaráö-
herra í síðasta tölublaöi. Þar
kemur fram ákveðinn kvíöi
menntamálaráðherra yfir því
aö hugsjónamenn þurfi „aö
keyra á flugeldum og auglýs-
ingastofum."
En lesum kafla úr viðtal-
inu.
„Ég viðurkenni það, að eft-
ir þvi sem ég er lengur í
þessari pólitík, þeim mun
vænna finnst mér um svona
málefnalegar stundir. Ég er
þá ekki að gera lítið úr því að
menn þurfi að auglýsa sig og
sína i pólitíkinni. Það verða
menn auðvitað að gera, það
er alveg óhjákvæmilegt.
En það er auðvitað dálitið
áhyggjuefni fyrir okkur sem
vinnum i málum eins og
skólamálum, ef við þurfum
að keyra á flugeldum og aug-
lýsingastofum til að koma
okkur á framfæri."
Satt er það. Nógu skraut-
legt er þetta samt.
Svavar: Flugeldar og auglýsingastotur áhyggjuefni.
Einn
me8
kaffinu
— Er það satt að þú hafir gifst systur fyrri konu
þinnar?
— Já, ég kunni svo vel við tengdamömmu!