Alþýðublaðið - 27.01.1989, Blaðsíða 7

Föstudagur 27. janúar 1989
7
UTLOND
Umsjón:
Ingibjörg
Arnadóttir
New York Times hrósaði á
sínum tima bókinni fyrir
frumlega einlægni og dýpt.
Önnur þekkt blöð og tímarit
sögðu hana valda fjaðrafoki í
heimi bókmenntanna.
Nú, 50 árum eftir andlát
Thomas Wolfe, var haldinn
umræðufundur um rithöf-
undaferil hans við University
of North Carolina, en einmitt
þar fékk hann kjölfestu sína í
menningarmálum. Á tímabil-
um hefur Thomas Wolfe
„gleymst" en hann er ennþá
nútímalegur, var í rauninni á
undan sínum tíma. Hann var-
aði þjóðir heimsins við kyn-
þáttahatri, hryðjuverkum og
einræði.
Thomas Wolfe var aðeins
37 ára þegar hann lést. Einn
af þeim sem hélt fyrirlestur á
rithöfundaþinginu við Uni-
versity of North-Carolina var
Davis H. Donald prófessor
við Harward University. Rann-
sóknir hans á Iffi og rit-
höfundaferli Thomas Wolfe
urðu kveikjan að ævisögu —
„Look Homeward. A life of
Tomas Wolfe“, sem þykir
mjög gott verk. Þar eru
greinagóðar lýsingar á lífi og
starfi Wolfe, ásamt nýjum
í okfóber árið 1929 á sama tima og
kauphallarhrunið sem var byrjun
kreppunnar átti sér stað, gef þekkt
bókaforlag i New York út bók, sem
vakti mikla athygli og rithöfundur-
inn varð heimsfrægur. Ritverkið var
,,Look homeward, angel##, (Engill,
horfðu heim) og nafn rithöfundarins
var Thomas Wolfe.
upþlýsingum sem stækka þá
mynd, sem heimurinn hefur
haft af Thomas Wolfe.
NASISTAPESTIN
Oft gagnrýndu menn stíl
Thomas Wolfe, orðskrúðið of
mikið, óhefðbundin uppbygg-
ing og skortur á spennu.
David H. Donald segir það
rétt vera að skáldverk
Thomas Wolfe séu misgóö.
Hann leggur áherslu á að (
fyrstu verkunum gefi Thomas
Wolfe einkar lifandi mynd af
lífinu í bandarísku þjóðfélagi
á árunum fyrir heimsstyrjöld-
ina síðari. Hann lýsir dæmi-
gerðu lífi í smábæ af mikilli
skarpskyggni og innsæi. Hin-
um miklu mótsögnum í
persónulegum erjum, þar
sem fjölskylda hans sjálfs er
í miðdepli. Hann olli fjaðra-
foki hjá íbúum í heimabæ
sínum Asheville. Þeim fannst
hann skopast að þeim og
lítillækka þá. Thomas Wolfe
lýsti einnig stórborgarlífinu á
lifandi hátt, hraðanum,
spennunni, kraftinum og
kuldalegum, ópersónulegum
samskiptum manna.
Hin mikla breidd í skáld -
gáfu hans er áberandi í þeim
tveimur skáldsögum sem
voru gefnar út eftir andlát
hans, en þær eru: „The Web
and The Rock“ og „You can’t
go Home Again“. Sú fyrri kom
út árið 1939 en hin síðari árið
1940. í þessum ritverkum,
skilgreinir hann raunveruleg-
ar orsakir hinnar miklu efna-
hagslegu og félagslegu upp-
lausnar á kreppuárunum. I
„You can’t go Home Again” er
uppgjör hans við nasista-
pestina sem hafði gegnsýrt
Þýskaland, landið sem hann
unni svo mjög. Þessi afhjúp-
un hans á hryllingi nasism-
ans kom á þeim tíma sem
margir rithöfundar og aðrir
reyndu að telja þeim, sem
vildu forða sér frá Þýskalandi
trú um að Hitler væri vel-
gjörðarmaður mannkynsins.
David H. Donald, hélt því
fram í fyrirlestri sínum að
ekkert ritverk Thomas Wolfe
hafi verið gefið út í þeim bún-
ingi sem rithöfundurinn hafði
hugsað sér, þeim hafi verið
breytt. Trúlega hefur hann
eitthvað fyrir sér í þessu, því
árið 1937 sleit Wolfe sam-
starfinu við bókmenntaráð-
gjafa Scribners-forlagsins,
Maxwell E. Perkins. Wolfe
hafði haft miklar mætur á
Perkins, bæði sem bók-
menntalegum ráðgjafa og
sem vini. Samstarf þeirra var
bæði gott og vont, en sex
síðustu mánuðina sem Wolfe
lifði var það Edward C. Ash-
well hjá bókaforlagi Harper
and Brothers sem hann var f
nánu samstarfi við.
NÚTÍMALEGUR
David H. Donald, kom einn-
ig inn á það að Edward Ash-
well hafi gert ýsmaröreyting-
ar á þeim handritum sem
Wolfe lét eftir sig. Segir hann
hafa breytt orðum Wolfe,
stytt og bætt við, sem stang- '
ist á við samninginn milli
Ashwell og Wolfe.
Það er ótrúlegt að hægt
verði að sanna eitt eða neitt í
þessu efni, en eitt telja menn
öruggt. Rithöfundur eins og
Thomas Wolfe mun halda
áfram að verða lesinn af ung-
um sem eldri, því boðskapur
hans er tímalaus. Hann á
eins við í dag og þegar hann
var skrifaður.
í síðustu bókum sínum var-
ar hann einmitt við því sem
ógnar heimi okkar í dag: Kyn-
þáttafordómum, einræði,
harðstjórn, hryðjuverkum og
stríðsæsingum.
(Arbeiderbladet.)
THOMAS WOLFE Í NÝJU UÓSI