Alþýðublaðið - 12.05.1989, Blaðsíða 2

2
Föstudagur 12. maí 1989
MPYÐUBLMD
Útgefandi: Blaö hf.
Framkvæmdastjóri: Hákon Hákonarson
Ritstjóri: Ingólfur Margeirsson
Fréttastjóri: Kristján Þorvaldsson
Auglýsingastjóri: Steen Johansson
Dreifingastjóri: Siguröur Jónsson
Setning og umbrot: Filmur og prent, Ármúla 38
Prentun: Blaðaprent hf., Síöumúla 12
Áskriftarsíminn er 681866
Áskriftargjald 900 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 50 kr. eintakiö..
VELMEGUN
OG VERÐMÆTAMAT
Víö gerum miklar kröfur til samfélagsins. Viljum búa vel,
komast vel af efnahagslega og fá að njóta þess sem við telj-
um til lífsgæða. í heimssamanburði erum við líka í fremstu
röð. Við spókum okkur um á meira rými en nokkrir aðrir, bæði
í íbúðinni okkar og ef við förum út að versla. Við tölum meira
í síma en flestir aðrir. Einn og hálfur bill er að jafnaði í hverri
fjölskyldu og þjóðartekjur á mann eru með því hæsta í heimi.
Allt er þetta miðað við höfðatölu.
Þessara veraldlegu gæða getum við velflest notið í dag,
vegna þess að þrátt fyrir allt höfum við nýtt auðlindir okkar
áskynsaman hátt. Ogeftirað íhaldsmenn neyddust til að við-
urkenna að samhjálp ætti heima í alvörusamfélögum hafa
jafnaðarmenn sem betur fer getað komið á ýmissi félags-
legri aðstoð, sem allir hafa skilið fyrir margt löngu. Á síðari
árum hefurandleysi frjálshyggjunnar að vísu svifið yfir vötn-
um, og átti um tíma nokkuð upp á pallborðið. Reynt var að
ströggla gegn samhjálp. Að frádregnum þessum tilraunum
hægrimanna til að koma í veg fyrir aukna félagslega þjón-
ustu er mikil eining í þjóðfélaginu um að tryggja samlíf frjáls
hagkerfis og ríkisáfskipta. Þannig hefur velmegunarkerfið
orðið til.
Jafnaðarmenn hafa hvarvetna á byggðu bóli verið helstu
höfundar velferðarkerfa sem hafa verið smíðuð. Á íslandi
sjást spor réttlætisins t.d. í almannatryggingum, í skólamál-
um og heilbrigðiskerfi. Alþýðuflokkurinn hefur haft forystu á
þessum sviðum.
Þó,aðokkurmiði fram áveginn og séum t.d. fyrirlöngu búin
að koma vísitölufjölskyldunni í hús og séum harla sátt við
hin efnislegu gæði sem við búum við, verðum við að gæta
þess að miðastefnuna hverju sinni við breytilegaraðstæður.
Ævidagar lengjast og þar með kallar það á að betur sé séð
fyrir þeim öldnu í samfélaginu. Bilið milli framfærslu og
þeirralaunasem launþegum í landinu eru greidd ermikið, og
ekki í neinu samræmi við þjóðartekjur. Svona mætti nefna
fjölmörg dæmi um það sem hefur þróast í óæskilegar áttir.
r
Vmsum félagslegum réttindum sem enn eru í gildi í dag, var
komið á undir allt öðrum kringumstæðum en nú ríkja í sam-
félaginu. Þessi réttindi þyrfti að endurskoða. Oft er það póli-
tísk stífni sem kemur í veg fyrir að mál séu tekin til gagngerr-
ar endurskoðunar. Sú er nefnilega hættan að pólitískt
skömmtunarkerfi sem viðgengst í félagslega kerfinu við-
haldi óbreyttu ástandi. Hvers vegna ætti þetta að vera öðru-
vísi á þessum sviðum en í efnahagskerfinu sjálfu? Þegar at-
laga er svo gerð að gömlu kerfi rísa pólitiskir kommisarar
upp á afturfæturna og mótmæla.
Það er mikilvægt að gera sér grein fyrir því að um helstu
áhersluatriði íslensks efnahags- og félagskerfis er mikil
samstaða í þjóðfélaginu. Og einnig um nýtingu þeirra auð-
linda sem við eigum öll. Og við megum ekki gleyma því að
þrátt fyrir stundarbakslag á efnahagsskútunni megum við
ekki missa sjónar á framtíðinni. Og við megum heldur ekki
gleyma því að við lifum ekki á brauði einu saman. Mestu verð-
mæti þjóðarinnareru fólgin í þjóðinni sjálfri, menningu okk-
ar, sögu og tungu.
Hvaða þjóð getur bankað uþp á hjá landnámsmanni sínum
og rætt við hann á sömu tungu? Við ein getum státað af
þessum verðmætum. En ríkisvaldið eins og þegnar allir
getur þáaðeins hlúð að þessum verðmætum að tungunni sé
viðhaldið. En því miður ríkir stefnuleysi í mennta- og menn-1
ingarmálum, sem lýsir sér meðal annars í því að skólakerfi
þjóðarinnar hefur um árabil verið afgangsstærð á hinu póli-
tlska landakorti. Þessu þarf aö breyta. Það skulu menn hafa (
I huga jafnt við samningaborð sem á hátlðarstundum.
BREF TIL RITSTJORNAR
Athugasemd frá þingflokki Kvennalista:
Misskilningur og rangtúlkun
Óhjákvæmilegt er að leiðrétta
herfilegan misskilning og rangtúlk-
un, sem fram kom í forsíðufrétt
Alþýðublaðsins 10. maí sl. Þar er
fjallað um afstöðu Kvennalista til
breytingartillagna við svokallað
húsbréfafrumvarp og fullyrt, að
kvennalistakonur hafi stutt það „að
fella út úr frumvarpinu ákvæði um
að húsnæðismálastjórn sé heimilt
að skerða í núverandi kerfi lán
þeirra sem eiga fullnægjandi íbúð-
arhúsnæði, skuldlaust eða skuld-
litið og stærra en 180 fermetra að
frádregnum bílskúr“. Sömuleiðis er
því haldið fram, að kvennalistakon-
ur og fleiri hafi fengið „fellt úr
frumvarpinu skerðingarákvæði
sem færði þeim forgang sem kaupa
eða byggja í fyrsta skipti“.
Þetta er alrangt, og verður þessi
skilningur blaðsins, sem reyndar
kemur einnig fram í leiðara þess
sama dag, að skrifast á óvönduð
vinnubrögð og þekkingarskort,
nema blaðið fari vísvitandi með
ósannindi í pólitískum tilgangi.
Öll þessi ákvæði voru og eru enn
í núgildandi lögum.
Staðreyndir málsins eru þessar: í
gildandi lögum eru ákvæði sem tak-
marka lánsrétt eignamanna og veita
þeim forgang sem eiga engar eða
litlar fasteignir. Kvennalistakonur
studdu þessi ákvæði dyggilega, þeg-
ar þeim var bætt inn í lögin um
Húsnæðisstofnun í árslok 1987.
Það sem lagt var til í frumvarps-
greinunum, sem nú hafa verið felld-
ar, var frekari takmörkun á láns-
rétti í almenna kerfinu, annars veg-
ar til eignamanna, sem að mati
Húsnæðismálastjórnar hefði haft
lítil sem engin áhrif, en hins vegar
veruleg skerðing á lánsrétti ein-
hleypinga. Sú skerðing hefði vissu-
lega haft í för með sér sparnað fyrir
útlánakerfið, sem hefði þá nýst öðr-
um lánsumsækjendum í biðröð-
inni, en kvennalistakonur töldu
með því gengið ómaklega á rétt ein-
hleypinga, sem þurfa þak yfir höf-
uðið eins og aðrir og eiga engu auð-
veldara með fjármögnun húsnæð-
iskaupa en aðrir nema síður sé.
Þessar greinar frumvarpsins
komu húsbréfakerfinu ekkert við.
Kvennalistakonur rufu því ekki
samkomulag við ríkisstjórnina um
framgang húsbréfakerfisins með
stuðningi við brottfall þessara
greina. Og það skal að lokum ítrek-
að og undirstrikað að sú afstaða
leiddi ekki til annars en þess, að nú-
gildandi takmarkanir á lánsrétti
standa óbreyttar.
Með þökk fyrir birtinguna.
SVAR RITSTJ.
Þingflokkur Kvennalistans virð-
ist hafa lesið umrædda frétt Al-
þýðublaðsins á handahlaupum.
Fyrri athugasemd þingflokksins er
þess efnis að það hafi verið óvönd-
uð vinnubrögð og þekkingarskort-
ur af blaðinu að segja frá því að
Kvennalistakonur hafi stutt það að
fella úr frumvarpinu ákvæði um að
húsnæðismálastjórn sé heimilt að
skerða í núverandi kerfi lán til stór-
eignamanna.
Þetta er alrangt hjá þingflokki
Kvennalistans. Þær, hvort sem þær
vita það eða ekki, greiddu atkvæði
með þvi á Alþingi þ. 9. maí, að fella
úr frumvarpinu heimildarákvæði
um skerðingu í núverandi kerfi á
lánum til stóreignamanna.
Frétt Alþýðublaðsins stendur því
óhögguð hvað fyrra atriðið varðar.
Síðari athugasemd Kvennalistans
varðar þá meintu villu Alþýðu-
blaðsins, að „Kvennalistakonur og
fleiri hafi fengið fellt úr frumvarp-
inu skerðingaratkvæði scm færði
þeim forgang sem kaupa og byggja
í fyrsta skipti“.
Þetta er alröng tilvísun í Alþýðu-
blaðið.
í frétt Alþýðublaðsins stendur
orðrétt: „Geir H. Haarde og fleiri
fengu einnig fellt úr frumvarpinu
skerðingarákvæði... o.s.frv.“ Þar er
hvergi minnst á Kvennalistann.
Hins vegar má með útúrsnúningi
lesa það út úr fréttinni, að forgang-
ur þeirra sem kaupa eða byggja í
fyrsta sinn hafi verið afnuminn al-
veg með þessu. Það er að sjálfsögðu
ekki rétt niðurstaða. Forgangurinn
var fyrir, en breytingartillagan rót-
tækari gagnvart einhleypingum og
það vildi Kvennalistinn ekki. Þá
skoðun Kvennalistans áréttar þing-
flokkurinn í ofangreindu bréfi til
Alþýðublaðsins. Hins vegar er
hvergi um þann þátt fjallað í frétt-
inni og athugasemdin því pólitísk
útskýring en ekki leiðrétting á frétt-
inni sem slíkri.
Ritstj.
DAGATAL
Á röngum stað í tilverunni
Maður er alltaf að uppgötva
harmsögu ævi sinnar.
Einhvern veginn hef ég það á
tilfinningunni að hafa gert allt vit-
laust í lífinu. Ég var til dæmis að
velta því fyrir mér eftir að ég frétti
um kaup og kjör stjórnarfor-
manns Aðalverktaka, að auðvitað
hefði ég átt að verða stjórnarfor-
maður.
Það hefði verið vel þess virði.
Mér skilst meira að segja að
menn geti lifað góðu lífi á því að
vera stjórnarformenn. Sumir gera
ekkert annað en vera stjórnarfor-
menn. Aka á milli aðalfunda og
stjórnarfunda og greiða sjálfum
sér og öðrum meðstjórnendum og
hluthöfum arð og stjórnarlaun.
Hvers vegna hefur þetta lífs-
starf farið framhjá mér?
A móti má segja, að ég hef aldrei
haft hugmynd um það hvernig
menn verða stjórnarformenn.
Þarf einhverja menntun í þetta
starf? Er krafist reynslu af fyrri
störfum? Eða þarf maður að vera
í réttum flokki?
Kannski að þetta sé bara ein-
skær heppni í lífinu?
Kunningi minn, sem hringdi í
mig í gær, sagði að menn yrðu
ekki stjórnarformenn nema þeir
ættu peninga: „Þú þarf að eiga
peninga til að eignast hlutafé.
Þegar þú ert orðinn stór hluthafi
og helst sá stærsti getur þú orðið
stjórnarformaður. “
Það er nefnilega það.
En þessi sami kunningi minn
sagði mér ennfremur, að stundum
væru ekki stærstu hluthafarnir
stjórnarformenn, heldur þeir sem
væru mjög vanir stjórnarfor-
mennsku.
„Svo,“ sagði þessi kunningi
minn, „eru það öll ríkisfyrirtæk-
ín og sjóðirnir. Þar verða menn
stjórnarformenn samkvæmt
flokksskírteini. Ráðherrarnir
skipa stjórnarformenn úr flokks-
röðum sínum. Og þá þarftu
hvorki menntun, hæfileika né
peninga."
Eg hugsaði með sjálfum mér, að
þetta passaði mér miklu betur.
Bölvaður auli hefði ég verið að
ganga ekki í flokk. Rétta flokk-
inn. Kannski væri ég stjórnarfor-
maður í dag ef ég hefði setið á
réttu fundunum í réttu flokkun-
um á réttu tímunum með rétta
fólkinu. Þaðer stórmál í lífinu að
greina rétt frá röngu.
Ég hef alltaf verið í röngum
flokkum, eins og hornaflokki
Gaulverjabæjarhrepps, Þjóð-
dansafélaginu og Samtökum um
friðun ánamaðka.
Alltaf verið á röngum fundum í
vitlausum selskap á röngum
tímum með ranghugmyndir.
Það er ekki nema von ég hafi
aldrei orðið stjórnarformaður.
Aldrei átt hlutafé, aldrei komist
áfram með réttum aðferðum.
Harmsaga ævi minnar.
Málið er auðvitað, að svo fáum
dettur í hug að koma ár sinni fyrir
borð á réttan hátt. Hagsmunir eru
svo neðarlega í huga fólks. Fólk
stritar fyrir kaupinu sínu og
brýtur siðan heilann um hvernig
það geti eignast meiri pening
þegar mánaðarlaunin eru horfin.
Stjórnarformenn brjóta hins
vegar heilann um hvernig þeir eigi
að fjárfesta afganginn af
risnupeningunum.
Launaskríllinn slafrar ýsuna í
sig heima í eldhúsi. Stjórnarfor-
menn borða bissnesshádegisverði
á veitingahúsum. Pakkið greiðir
skatta. Stjórnarformenn greiða
arð.
Ég er greinilega á röngum stað
í tilverunni.