Alþýðublaðið - 06.09.1989, Blaðsíða 2

2
Miðvikudagur 6. sept. 1989
MPÝÐUBLMÐ
Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Dreifingarstjóri:
Setning og umbrot:
Prentun:
Blað hf.
Hákon Hákonarson
Ingólfur Margeirsson
Kristján Þorvaldsson
Sigurður Jónsson
Leturval, Ármúla 36
Blaðaprent hf.
Áskriftarsíminn er 681866
Áskriftargjald 1000 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 75 kr. eintakið.
HALLALAUS
RÍKISFJÁRMÁL
Þjóðhagsstofnun hefur birt drög að hagsspá fyrir árið 1990. Því
er spáð að landsframleiðslan muni dragast saman þriðja árið í
röð. Á næsta ári má gera ráð fyrir því að framleiðslan verði um
5% minni en hún varárið 1987. Þetta svarartil þess að þjóðarbúið
hafi misst af 15 milljarða króna tekjum eða að hver meðalfjöl-
skylda muni hafa um 150 þúsundum minna til skiptanna á næsta
ári en hún hafði 1987. Afleiðingar minni tekna hafa ekki látið á sér
standa. Neysla hefur dregist saman og það sem er lán í óláni er
að innflutningur er hlutfallslega minni. Það hefur dregið úr við-
skiptahalla. Þjóðhagsstofnun bendir á að hallinn hafi haldist
óbreytturá samdráttarskeiðinu og það verði að „ telja mikilsverð-
an árangur."
liíkisstjórnin á úr vöndu að ráða. Þjóðhagsstofnun telur að at-
vinnuleysi muni aukast og verða 2,5 af hundraði að meðaltali á
næsta ári. Erfiðleikar í fiskvinnslu og útgerð víða um land munu
ekki auðvelda aðgerðir og engin þjóð stendur það af sér til lengd-
ar að fólksflutningar séu eins miklir og tölur vitna um. Annan ára-
tuginn frá höfuðborginni og hinn næsta til hennar. Þúsundir fjöl-
skyldna eru á flakki um landið og hver sá sem yfirgefur heima-
byggð sína í dreifbýlinu skilur eftir sig brauðstritið í verðlitlum
eignum. Landbúnaðarstefna liðinna áratuga hefur gert bændur
að sektarlömbum.
ríikisstjómin hefur auðvitað alla burði til að taka á vandanum.
Til þess þarf hún hins vegar að byrja á því að viðurkenna ákveðn-
ar staðreyndir. Staðreyndir sem því miður hafa fram að þessu
staðið í ýmsum framsóknarmanninum. Það þarf að draga skýrari
línur milli ríkisafskipta og frjálsra viðskipta. Ríkisvaldið á ekki að
vera ein allsherjartryggingarstofnun fyrir atvinnuvegi landsins.
Fram að þessu hafa forvígismenn fyrirtækjanna talið að þeim
væru allir vegir færir. Þeir hafa treyst því að ríkisvaldið gripi inn
í með beinum afskiptum í peningamálum og gengi, og þingmenn
hafa margir litið á það sem sinn vettvang að stýra opinberu fjár-
magni í gegnum sjóðakerfið til að þóknast hagsmunum þeirra
sem hafa reist sér hurðarás um öxl. Víða blasa afleiðingar offjár-
festingarinnar við. Og allt of víða má líka sjá hvernig komið er þar
sem ríkisvaldið hefur ár eftir ár stutt við bakið á uppgjafafyrir-
tækjum og framlengt líf þeirra fram á grafarbakkann. Vandamálin
hafa víðast stækkað með árunum. Það er upphaf lausnar að við-
■ urkenna vandann. Um þessar mundir ætla stjórnmálamenn að
humma fram af sér vandann í landbúnaði með því að beita sömu
greiðaseminni og áður og blekkja þá sem er gert að lifa af land-
búnaði í dag.
I elji ríkisstjórnin að spár Þjóðhagsstofnunar um haggengi þjóð-
arinnar á næsta ári gangi eftir er henni ekki til setunnar boðið.
Fyrsta mál hennar verður þá að taka á ríkisfjármálum og skera
þau niður til að ná hallalausum fjárlögum. Auknir skattar ganga
ekki á samdráttartímum.
Hað getur reynst þrautin þyngri að komast að samkomulagi um
nauðsynlegar aðgerðir í verðandi ríkisstjórn. Hagsmunagæslan
er mikil og víða — og nær langt inn á ráðherrabekkinn. Þeir sem
eru á hinn bóginn á því að á meðan illa árar verði að draga úr ríkis-
útgjöldum, og ef þeir sömu telja að beri að koma böndum á verð-
bólgudratiginn, verða þeir líka að sýna í verki að þeir vilji og geti.
Annað væri ekki sæmandi. Sé ekki samstaða um róttækar að-
gerðir um fjármál ríkisins á þjóðin ekki skilið að sitja undir mátt-
lausri ríkisstjóm.
0NNUR SJONARMIÐ
Alli riki: Grætur þurrum tárum.
ALLI ríki, ööru nafni Aöalsteinn
Jónsson á Eskifirði grætur ekki bágt
ástand útgerðar og fiskvinnslu sam-
kvæmt fréttaritara blaðsins á Sel-
fossi: Regína Thorarensen fréttarit-
ari sendir frá sér eftirfarandi frétta-
pistil í DV í gær:
„Eg borðaði góðan kvöldmat
hjá hjónunum Guðlaugu Stefáns-
dóttur og Aðalsteini Jónssyni á
Eskifirði í síðustu viku. Ég
spurði Aðalstein að því hvað
kæmi til að hann kæmi aldrei
fram grátandi í sjónvarpi eða
öðrum fjölmiðlum, eins og koll-
egar hans víðs vegar um landið,
sem stjórna stórum útgerðarfyr-
irtækjum eins og hann hefur
sjálfur gert í áratugi. Aðalsteinn
svaraði orðrétt:
„Ég mun aldrei gráta og er
ekki farinn að gera það ennþá.
Ég vonast til þess að verða ekki
svo langt leiddur að koma grát-
andi fram í fjölmiðlum.“
Hann sagði jaf nframt: „Auðvit-
að koma smálægðir í dálítinn
tíma í útgerðinni en allt kemst
aftur á græna grein og það birtir
til að lokum. Ef ég gæti ekki
borgað mínu dugmikla fólki sem
vinnur fyrir mig, þá hætti ég“.
Svona syngja stórsöngvarar! Nú
þurfa bara Patreksfirðingar að
bjóða frú Regínu í góðan mat.
STEFÁN Snævarr heimspekingur
sem skrifar reglulega í laugardags-
blað Alþýöublaðsins tekur Árna
Bergmann sér á hné í Þjóðviljanum
í gær til að kenna ritstjóranum und-
irstöðuatriði í marxisma. Geri aðrir
betur.
Upphafið af skrifunum er grein
Árna Bergmanns um grein Stefán í
Alþýðublaðinu. Eða eins og Stefán
segir í undirfyrirsögn í grein sinni:
„Um tvo skeggjaða bókaorma eftir
þann þriðja"
En grípum niður í þessa háaka-
demíska og sérkennilegu umræðu
sem hófst í Alþýðublaðinu og endar
sennilega í Þjóðviljanum. Eða hvað?
Stefán segir:
„Borgarastéttin“ drottnar því
hreint ekki yfir verkalýðnum og
erfitt er að sjá að eignarhald á
framleiðslutækjum sé höfuð-
uppspretta valds. Stjórnmála-
menn hafa enga sérstaka ástæðu
til að þjóna eignamönnum, þeir
verða ekki langlífir á valdastól-
um ef þeir geta ekki aflað at-
kvæða hjá launþegum. Þegar
þeir vilja bæta rekstrarskilyrði
fyrirtækja er það kannski aðal-
lega til að forða fjöldaatvinnu-
leysi sem gæti leitt til atkvæða-
missis fyrir þá, eins og ég benti
á í greininni sem Árni mislas svo
hrapalega. Ennfremur gagn-
rýndi ég þá hugmynd að auð-
magnið væri sjáifstæð höfuð-
skepna sem drottnaði jafnt yfir
borgurum sem verkalýð og þá
hugmynd að ríkisstjórnin gæti
þjónað hlutlægum hagsmunum
auðvaldsins, þótt hvorki ríkis-
stjórn né borgarar geri sér grein
fyrir því.
Ég vil að lokum mæla með því
að Árni endurlesi greinina
„Stéttin og valdið“ í ró og næði
og hætti að skrumskæla skrif
mín.“
Árni Bergmann mun hins vegar
vera í sumarfríi og eflaust að lesa
eitthvað allt annað.
MORGUNBLAÐIÐ nær varla upp í
nefnið á sér eftir að Borgaraflokkur-
inn gekk til liðs við ríkisstjórnina.
Grípum niður í leiðara blaðsins í
gær:
„Lungann úr árinu hefur eins
konar skopdrama — nánast
skrípaleikur — verið leikið á
fjölum íslenzkra stjórnmála. Nú
þegar tjaldið er fallið liggja
Ieikslokin fyrir. Ríkisstjórn,
sem nýtur stuðnings 30% þjóð-
arinnar, sem hefur fengið horn-
síli í net sín, sem ekki nær einu
prósenti á vog skoðanakannana.
Þannig hefur minnihluti meðal
þjóðarinnar tryggt sér meiri-
hluta á AIþingi.“
„Einhvern veginn les klippari það
út úr þessum orðum að veturinn
verði erfiður fyrir Þorstein gauf og
stjórnarandstöðuna.
Einn með kaffinu
Á fréttamannafundi með
forystu Sjálfstæðisflokksins
var borin fram heit súpa. Einn
fréttamannanna sá að dauð
fluga flaut í súpudisk hans. Við
hlið hans sat útvarpsmaður
sem kom auga á fluguna, tók í
snarhasti upp míkrófóninn og
beindi að flugunni með þess-
um orðum: „Og hvað segir for-
maður Sjálfstæðisflokksins
um stefnumál flokksins?!!"
DAGATAL
Stóri framsóknarbankinn
kaupir litla framsóknarbankann
Samvinnuhreyfingin er búin að
selja bankann sinn. Reyndar ekki
langt; yfir í Landsbankann.
Málið virðist mér einhvern veg-
inn svona: SÍS skuldaði svo mikla
peninga í Landsbankanum að
Samvinnubankinn var tekinn upp
í skuldina. En varla greiddist
skuldin upp við þetta.
Nú er þetta eiginlega tilfærsla á
fjármagni. SIS hefur alltaf átt stór-
an hluta í Landsbankanum. SÍS
hefur til að mynda alltaf átt einn
bankastjóra í Landsbankanum.
Landsbankinn hefur líka verið
rekinn á framsóknarnótum. Póli-
tískir flokkar og fyrirtæki þeirra
njóta ákveðinnar verndar, sumir
hafa kallað það gjörgæsludeild
Landsbankans. Aðrir sem ekki
njóta flokkspólitískrar banka-
verndar, eru umsvifalaust fluttir á
skurðdeild Landsbankans og inn-
yflin fjarlægð. Þetta átti til dæmis
að gera við Óla í OLÍS.
Óli sá hins vegar við yfirlækn-
um Landsbankans, útvegaði sér
erlent kapítal í reksturinn og fékk
. snóggan bata.
Yfirtaka Landsbankans á meiri-
hluta hlutabréfa í Samvinnubank-
anum er í raun sameining tveggja
framsóknarbanka. Eignaryfirtak-
an var einnig mjög framsóknar-
leg. Bankaráðsmenn Landsbank-
ans voru ekki allir látnir vita af
kaupunum. Það voru aðeins
bankaráðsmenn Framsóknar og
íhaldsins sem vissu af kaupunum.
Aðeins einn bankastjóri Lands-
bankans vissi af kauþunum. Það
var Sverrir Hermannsson banka-
stjóri íhaldsins. Hinir voru fjarri
góðu gamni. Ekkert var haft fyrir
því að láta viðskipta- og banka-
málaráðherra vita af kaupunum
eða kaupverðinu.
Enda voru þetta góð kaup fyrir
Samvinnubankann. Sverrir
bankastjóri Stóra framsóknar-
bankans greiddi glaður hlutfalls-
lega miklu meira fyrir Litla fram-
sóknarbankann, en viðskipta-
bankarnir þrír greiddu fyrir Út-
vegsbankann og Sverrir gagn-
, rýndi svo eftirminnilega fyrir
skemmstu.
En það er hægt að gagnrýna
venjuleg, frjáls viðskipti en ekki
framsóknarviðskipti. Þá eru önn-
ur sjónarmið í gildi.
Alþýðublaðið hefur það eftir við-
skiptaráðherra, að hann ætli að
láta ríkisendurskoðun fara í saum-
ana á kaupsamningnum milli
Landsbankans og Samvinnubank-
ans. Kannski að Sverrir hafi ekki
gert svo góð kaup þrátt fyrir allt.
Nema þetta sé liður í þeirri nýju
stefnu sjálfstæðismanna að selja
ríkisbankana og nota andvirðið til
landbúnaðarmála. Hvernig Sverr-
ir kemur þessu heim og saman er
hins vegar ofvaxið mínum skiln-
ingi.
Erlendur Einarsson fyrrverandi
forstjóri Szmbandsins segir í við-
tali við Alþýðublaðið í gær, að
fréttirnar af sölu Samvinnubank-
ans séu „dapurlegar.” Hann segir
bankann hafa verið þýðingar-
mikla stofnun fyrir samvinnu-
hreyfinguna og aukið fjárhagslegt
sjálfstæði hennar mikið.
Kannski fattaði Sverrir þetta og
keypti dýru verði.
Alla vega er Sverrir vanur mað-
ur og ekki í fyrsta skipti sem hann
gerir góðverk og skrifar undir
stóra kaupsamninga fyrir almenn-
ingsfé.
Þetta kallar maður að vera
þjónn fjöldans.