Alþýðublaðið - 10.01.1990, Blaðsíða 2

2
Miðvikudagur 10. jan. 1990
ÍLHiHlKIÍIHIl
Ármúli 36 Sími 681866
Útgefandi: Blaö hf.
Framkvæmdastjóri: Hákon Hákonarson
Ritstjóri: Ingólfur Margeirsson
Fréttastjóri: Kristján Þorvaldsson
Dreifingarstjóri: Siguröur Jónsson
Setning og umbrot: Leturval, Ármúla 36
Prentun: Blaöaprent hf.
Áskriftarsíminn er 681866
Áskriftargjald 1000 kr. á mánuöi innanlands. I lausasölu 75 kr. eintakið.
AFVOPNUN í HÖFUNUM OG
UMMÆLI
FLOTAFORINGJANS
William Crowe, flotaforingi og fyrrum formaður bandaríska
herráðsins, segir í viðtali við bandaríska stórblaðið Washing-
ton Post í fyrradag, að Bandaríkjastjórn eigi að breyta um
stefnu og huga að samningaviðræðum við ráðamenn í Sovét-
ríkjunum um útrýmingu kjarnorkuvopna í höfunum. Eins og
kunnugt er hafa Sovétmenn sýnt þessu máli mikinn áhuga og
viljað ganga beint til viðræðna um afvopnun á höfunum. Þessi
ummæli flotaforingjans eru einkar athyglisverð. í fyrsta lagi
gengur Crowe í berhögg við yfirlýsta stefnu Bandaríkjastjórn-
ar sem hingað til hefur neitað að ræða við Sovétmenn um af-
vopnun í höfunum. Þetta var síðast undirstrikað af hálfu
Bandaríkjamanna á leiðtogafundinum á Möltu þar sem Bush
Bandaríkjaforseti neitaði að ræða fækkun kjarnorkuvopna í
höfunum. í öðru lagi er yfirlýsing flotaforingjans athyglisverð
fyrir þær sakir að hún styður þá stefnu ýmissa landa í Norður-
höfum, þar á meðal íslands, að stuðla beri að fækkun og út-
rýmingu kjarnorkuvopna í höfunum. Þetta er stefna sem Jón
Baldvin Hannibalsson utanríkisráðherra íslands hefur barist
hart fyrir og kynnt víða um heim. Fyrrum varnarmálaráðherra
Noregs, Johan Jörgen Holst hefur einnig lýst því yfir að stuðla
beri að tafarlausri útrýmingu kjarnorkuvopna í höfunum.
Ummæli William Crowe í Washington Post bera það glögg-
lega með sér að skoðanir Bandaríkjastjórnar eru að breytast
á þessu máli. Crowe segir í blaðaviðtalinu, að Bandaríkjastjórn
ætti að íhuga hvort tilboð um að fækka í flota sínum gæti leitt
til umtalsverðrar eftirgjafar hjá Sovétmönnum í viðræðunum
um fækkun langdrægra kjarnorkuvopna. Umræður um fækk-
un hefðbundins herafla og fækkun kjarnorkuvopna hafa hing-
að til mjög tengst þeim hugmyndum að ekki skuli haggað við
vopnabúrinu á höfunum, og raddir hafa jafnvel verið uppi um,
að fækkun vopna á landi gæti þýtt aukningu vopna í höfunum.
Þetta hefur að sjálfsögðu valdið þjóðum sem eiga land að sjó
og hafa afkomu af hafinu, miklum áhyggjum. Aukning vopna
í höfunum þýddi stóraukna hættu á kjarnorkuslysi í höfunum
sem aftur á móti gæti hæglega kippt tilvistargrunninum und-
an smáþjóðum sem lifa af fiskveiðum, líkt og íslendingum. .
Bandaríkjamenn hafa ekki verið tilleiðanlegir að ræða um af-
vopnun á höfunum fyrr en niðurstöður hafa fengist í
START-viðræðunum í Genf um fækkun kjarnorkuvopna og
CFE-viðræðunum í Vínarborg um fækkun hefðbundinna
vopna. Ummæli Williams Crowe eru því athyglisverð og verð-
ur að skoða sem túlkun á væntanlegri tilhliðrun á hinni opin-
beru stefnu Bandaríkjastjórnar, ekki síst ef tekið er tillit til hinn-
ar háttsettu stöðu Crowes og þeirrar virðingar sem hann nýt-
ur. Flotaforinginn lét af störfum fyrir aldurssakir í október síð-
astliðnum en hafði þá verið herráðsformaður frá 1985 sem er
æðsta staða hermanns í Bandaríkjunum. Orð Crowes vega því
þungt. Hinar nýju hugmyndir sem flotaforinginn er talsmaður
fyrir, sýna ennfremur hve hratt alþjóðlegir atburðir gerast á
síðustu tímum. Fall Austur-Evrópu hefur gefið umbótastefnu
Gorbatsjovs nýtt og trúverðugra gildi í augum ráðamanna
vestrænna ríkja. í heimi minnkandi spennu og heillegrar al-
heimsmyndar er afar eðlilegt að fækkun og útrýming vopna
fari ekki aðeins fram á landi heldur einnig í höfunum, líkt og
utanríkisráðherra íslands og talsmenn annarra ríkja hafa þegar
lagt áherslu á.
ONNUR SJONARMIÐ
TIMINN veröur stundum undarlega
þröngsýnn þegar Framsóknarflokk-
urinn er gagnrýndur eða rætt um að
opna einhverja glugga á hinu lok-
aða Islandi.
Jón Ormur Halldórsson ritaöi
grein í síðustu Pressu þar sem hann
fór nokkrum oröum um hinn lokaða
íslenska heim og sveitamennsku ís-
lenskra stjórnmála. Jón Ormur
komst m.a. þar svo að orði að for-
ystulið Sjálfstæðisflokksins væri illa
mannað til aö takast á við ný verk-
efni tengdum alþjóðamálum. Jón
Ormur gaf til að mynda formanni
Sjálfstæðisflokksins, Þorsteini Páls-
syni þá vafasömu einkunn að hafa
fellt heimskustu ummæli liöins árs,
en formaðurinn sagði eftir aftöku
Ceausescus að nú væru ekki aðrir
eftir í valdastólum en Olafur Ragnar
og Svavar.
Aðstoðarritstjóri Tímans, Oddur
Olafsson, skrifaði pistil í blað sitt í
gær þar sem hann hneykslast mikið
á þessum skrifum Jóns Orms.
Reyndar er aðstoöarritstjórinn ekki
aö gagnrýna mat Jóns Orms á Þor-
steini heldur finnst honum erfitt að
sitja undir því aö íslensdingar hefðu
gott af því að ferðast erlendis og þó
sérstaklega fór í taugar aðstoðarrit-
stjórans þegar Jón Ormur segir að
Tíminn minni á ,,héraðsblað í Al-
baníu."
Við skulum grípa niður í klausu
Jóns Orms í Pressunni sem fór svo
illilega í taugarnar á Oddi aðstoðar-
ritstjóra:
„Á það var bent, að um leið og
almennt hefur orðið, að menn
dvelji hluta ævinnar erlendis, sé
leitun á mönnum í forystusveit
Sjálfstæðisflokksins sem hafi
nokkru sinni iitið upp úr ís-
lenskri hreppapólitík. Eini for-
ystumaður flokksins sem kemur
í hugann þegar leitað er að
manni með þekkingu á umheim-
inum, umfram kunnáttu á göml-
um klisjum og þröngri íslenskri
kröfugerð á hendur nágrönnum,
er fyrrverandi varaformaður
flokksins, Friðrik Sophusson.
Þetta verður ekki einungis áber-
andi í Ijósi þeirrar óvenjumiklu
reynslu af umheiminum sem
fyrri forystumenn öfluðu sér,
heldur einnig ef litið er til ann-
arra flokka. Þar nægir að nefna
menn eins og Olaf Ragnar, Jón
Sigurðsson og Jón Baldvin
Hannibalsson, en hann hefur
rétt lokið einhverjum eftirtekt-
arverðasta kafla í starfsævi
nokkurs íslensks utanríkisráð-
herra. Kvennalistinn er líka
ágætlega settur að þessu leyti og
meira að segja Framsóknar-
flokkurinn hefur einstaklinga í
sinni forystu sem hafa horft
langt út af bæjarhlaðinu, þó Dag-
blaðið Tíminn minni kannski
helst á héraðsfréttablað í Alban-
íu, hvað varðar vídd í heims-
mynd.“
AÐSTOÐARRITSTJÓRINN svarar
þessum dómi Jóns Orms fullum
hálsi:
„„Mitt í allri angistinni yfir því
að forystulið Sjálfstæðisflokks-
ins skuli ekki hafa átt heima
meðal manna, það er að segja í
útlöndum, telur heimskugrein-
arhöfundur að Kvennalistinn
hafi séð Ijósið ytra og meira að
segja Framsókn hefur innan
sinna vébanda menn sem horft
hafa langt út af bæjarhlaðinu.
,,. . . þó dagblaðið l íminn minni
kannski helst á héraðsfréttablað
í Albaníu, hvað varðar vídd í
heimsmynd.“
Þessi skarpgáfulega skoðun
byggist væntanlega á víðsýni og
þekkingu á málefninu sem um er
fjallað og hæfir þeim sem farið
hefur vítt of veröld og dvalið
meðal þjóða.
Fálræði og sleggjudómar eru
sem sagt meðal þess sem teyga
má að sér í þeim stóru, fínu út-
löndum, þar sem þekkingin býr
og þar sem menn mannast upp í
að verða að mönnum eftir þeirri
formúlu að heima sé verst.
Annars er lesendum Tímans
látið eftir að dæma um hvaða
stoð er undir skoðunum heims-
borgarans um víðsýni blaðsins
og hversu gáfulega hann fer með
skoðanir sínar.
Ætla mætti að Jón Ormur Hall-
dórsson lesi aldrei Tímann og
viti þar af leiðandi ekkert um
hvað hann er að þvæla og sé því
að skrifa um tiifinningar sínar
en ekki staðfastar og viti bornar
skoðanir."
Það er eins og kerlingin sagði
forðum: „Manni getur nú sárnaö."
En við se gjum nú eins og aðstoöar-
ritstjórinn: Hvers eiga héraðsfrétta-
blöð í Albaníu að gjalda að vera líkt
við Tímann?
EINNMEÐ KAFFINU
Svo var mannæta sem kom
á veitingastað í skipi. Þjórrninn
spurði hvort hann vildi fá mat-
seðil en mannætan sagöi, ,,nei
takk, bara farþegalistann á
skipinu!"
DAGATAL
Forkaupsréttur að fyrirheitna
landinu
Borgarráösmaöurinn var að
skjótast skakkur fyrir horn í of-
viörinu í gær, þegar hann fauk upp
i fangið á mér. Við hrökkluöumst
saman inn í næstu sjoppu og feng-
um okkur kók og prins póló upp á
gamlan kunningsskap. Borgar-
ráðsmaöurinn er að sjálfsögðu í
flokk Davíðs eins og flestir borgar-
ráðsmenn. Ég fór náttúrlega strax
að inna hann frétta af kaupum
íhaldsins í Reykjavik á Vatnsenda-
landinu.
Borgarráðsmaðurinn gerði sem
nllra minnst úr málinu.
— Þetta er gott land, við fengum
það ódýrt og þarna má byggja hús,
sagði borgarráösmaðurinn og
vildi fara aö tala um veðrið.
Ég lét hann ekki sleppa svo auö-
veldlega.
— En hvers vegna að kaupa
landið upp úr þurru? spurði ég.
— Vegir Davíðs eru órannsakan-
legir, svaraöi borgarráðsmaðurinn
meö fjarrænu brosi.
— En er ekki Davíð í mótsögn
við sjálfan sig? hélt ég áfram.
Hann vann jú borgarstjórnarkosn-
ingar á því að sýna fram á að
Rauöavatnslandið væri óbyggjan-
legt af því aö það lægi á sprungu-
svæöi og væri fyrir ofan snjólínu.
Nú kaupir hann einhverjar fok-
hæðir við Vatnsenda sem eru
bæði fyrir ofan snjólínu og liggja á
sprungusvæði.
— Það sem var í gær, er ekki í
dag, svaraði borgarráðsmaöurinn
og stakk upp í sig prins póló bita.
Eg var ekki af baki dottinn.
— Þaö er altalaö að Davíö hafi
keypt landið til að bjarga Stöð 2?
sagði ég ísmeygilega.
— Stöð 2? Hvernig þá ? spurði
borgarráðsmaöurinn og setti upp
stór augu.
— Gömlu eigendur Stöðvarinn-
ar eru í miklum fjárhagskröggum
og þurfa 150 milljónir til að kaupa
nýja hlutinn sinn, sagöi ég sigri
hrósandi.
— Hvað hefur það að gera með
Vatnsendalandiö ? spurði borgar-
ráösmaöurinn meö englaaugun.
— Seljandi Vatnsendalandsins
er mágur eins aðaleigandans,
sagöi ég.
— Og hvað með það? Erænka
mín er gift aðalbílasala bæjarins,
og ég ek um á nýlegri amerísku
drossíu. Geturðu sannað sam-
bandið?
— Nei, þess vegna er ég að
spyrja þig, svaraði ég.
— Þegar stórt er spurt verður
fátt um svör, svaraöi borgarráös-
maðurinn.
Viö drukkum kókið í smáþögn.
— Sko, það sem ég skil ekki.
sagði ég loks, er af hverju Davíö er
að bjarga Stöð 2.
Borgarráðsmaöurinn drakk í
botn.
— Það eru að koma borgar-
stjórnarkosningar, svaraöi hann
glottandi.
— Og þá er betra að hafa öflug-
an fjölmiöil með sér en á móti?
botnaði ég.
— Það voru þín orð en ekki mín,
svaraði borgarráðsmaðurinn.
-- En er ekki þetta mál allt í
hnút? spurði ég. Kópavogur á for-
kaupsréttinn, máliö verður að
samþykkja á Alþingi og eigandinn
bundinn af erfðaskrá?
— Þetta er smámál fyrir Davíð,
svaraöi borgarráösmaðurinn.
— Heldur Davíö að hann sé Guö
almáttugur? spurði ég hneykslaö-
ur.
— Ég veit það ekki, svaraði
borgarráðsmaðurinn, en borgar-
stjóri er reyndar farinn að tala um
að borgin kaupi Fyrirheitná land-
ið. Hann segist meira að segja
treysta sér að ná beinum samning-
um kaupin.
Svo var borgarráðsmaöurinh
rokinn. Ég stóð eftir í sjoppunni
meö tóma kókflösku og velti því
fyrir mér hver ætti eiginlega for-
kaupsréttinn að Fyrirheitna land-
inu.
En það verður smámál fyrir
Davíð.