Alþýðublaðið - 21.06.1989, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 21. júní 1989
3
Steypuviðgerðir;
Fórnarlömb slæmra byggingarefna
eru nú sett í hendur fúskaranna
- steypuviðgerðir sem nema hundruðum þúsunda á íbúð
- skortur á hœfum viðgerðarmönnum á markaðnum
- ágœt efni en hrikaleg vankunnátta í noktun þeirra
Fúskarar allsráð-
andi, — en eru iðn-
meistarar að vakna?
sem auglýsa „þjónustu"
sína í sniáauglýsingum, ot't
illa tækjum búnir, kunn-
áttulausir, — og greiöa
suinir hverjir ekki krónu lil
sani félagsins.
Viðvaranirnar voru
ekkert svartagalls-
raus
í tímaritinu Iðnaðinum,
l'réttabréfi Landssam-
bands Iðnaðarmanna nú
nýlega segir um steypuvið-
gerðar„bransann“ að þar
„séu fúskarar allsráðandi".
Björn Marteinsson lijá Kb
segir það sérstakt áhyggju-
elni hversu mikið er um
l'úsk í steypuviðgerðum.
Segir hann að fúskið komi
út i sinni verstu mynd i þvi
að þessir menn róa á við-
gerðar„miðin“ í þetta 1-2
ár, gjarnan með skólafólk i
vinnu á sumrin. bað þýði
að framkvæmdir hal'i í þó
nokkrum tilvikum verið
gjörsamlega misheppnað-
ar og hafi auk þess kostað
fólk stórfé.
Ástæður þess að I uskar-
ar hafa haslað sér völl á
þessu sviði eru ótvírætt
byggingameisturum að
kenna. beir hafa til þessa
haft nóg að gera við frurh-
byggingastörf, en viðgerð-
um hafa þeir trauðla sinnt.
Þangað til núna að breyt-
ing er að verða á. Með
minnkandi verkefnum í
húsbyggingaiðnaði og fyr-
irsjáanlega stórauknum
húsaviðgerðum, á steypu,
gleri og gluggum, sjá
meistarar fyrir sér aukin
verkefni á þessu sviði. Og
vissulega er það meira
traustvekjandi að fá til liðs
við sig fagmenn en fúskara
Gunnar S. Björnsson,
formaður Meistara- og
verktakasambands bygg-
ingamanna segir í l'yrr-
nefndri grein að undanfar-
in 4-5 ár hcfði hann talað
um nauðsyn þess að bygg-
ingariðnaðurinn sinnti
þessu verkcfni, en fyrir
l'remur daul'um eyrunt í
upphafi. Nú sé hinsvegar
að verða breyting á. Björn
Marteinsson benti á hið
sama fyrir nokkrum árum.
en viðvaranir hans voru
taldar hið mesta svarta-
gallsraus á þeim tima.
Gunnar segir að þörf sé
á endurmenntun og s'tarfs-
þjálfun fagmanna til að
sinna steypuviðgerðum.
„Það segir sig sjálft að þeg-
ar kunnugir menn telja að
það þurfi að skóla iðnað-
armennina okkar sérstak-
lega til að geta tekist á við
þetta, hvernig í ósköpun-
um eru þá hinir settir, sem
eru luskarar og ekkert
þekkja til í þessum efnum?
Hvernig vinna þeir verk-
in!?“ Segir hann að þessi
þáttur hafi gleymst í skóla-
kerfinu, nú sé þörf á að op-
inberir aðilar bæti úr þeim
ettirJón Birgi Pétursson
Hákon Ólafsson sagði
að allar aðgerðir í sam-
bandi við endurnýjun
steypunnar eða aðrar við-
gerðir útheimtu góða um-
hugsun. Ráða þyrfti vana
menn til verksins, menn
sem þekktu gjörla til stein-
steypu og viðgerða á henni.
Á markaðnum væru ýntis
viðgerðarefni og klæðn-
ingar, vatnsvarnir og máln-
ingar, oft ágætis efni.
Hinsvegar þyrfti vandlega
að íhuga hvaða efni henta
hverri viðgerð. í viðgerð-
inni væri oft ráðlegt að
klæða af ýmsa vandræða-
hluta, bita og lárétta fleti
sem draga í sig vatn.
Margir sem fara út í stór-
felldar húsaviðgerðir
hugsa út i hvað viðgerðin
muni þýða í sambandi við
endursölu eignarinnar.
Virkar ,,kápa“ úr stáli eða
steindum plötum illa á
væntanlegan kaupanda?
„Nei, það gerist að vísu,
en almennt tel ég að ef
kaupandi sér að vandlega
hefur verið gert við húsið,
þá virki slík framkvæmd
ekki illa“, ságði Sverrir
Kristjánsson fasteignasali i
Fasteignamiðlun í Húsi
versluninnar.
Draumur húsbyggjandans sem leggur steypu í
mót, er að steypan endist og endist, hana þurfi
bara að mála á nokkurra ára fresti til að gefa hús-
inu nýja og fallega ásjónu. þessi draumur hefur
því miður breyst í martröð hjá mörgum húseig-
andanum. Eftir nokkurra ára notkun hússins
fara að koma í Ijós Ijótar sprungur, lekar koma
upp, málning flagnar af húsinu bæði úti og inni.
Viðhald allt frá
Framundan er annað
tveggja, — gífurlega kostn-
aðarsöm viðgerð hússins,
— eða að það grotnar nið-
ur, verðurmun lakaratil
ívei og missir verðgildi
siti.
gengasta steypuskemmdin
stafar af frosti, vatn fær að
komast inn í steypuna og
sprengir út frá sér þegar
það frýs. Alkalískemmdir
fyrstu tið_____________
Nú í sumar munu fleiri
húseigendur en nokkru
sinni standa í stórfelldum
viðgerðum tiltölulega
ungra eigna sinna. Upp
hefur komið kostnaðarlið-
ur, sem fæstir gerðu ráð
fyrir, stór kostnaðarliður.
A sama tíma má sjá gömul
hús og mannvirki, jafnvel
60-70 ára gömul sem aldrei
virðast hafa sprungið.
„Steinsteypa er efni sem
þarf sitt viðhald frá fyrstu
tíð, hún endist misjafnlega
vel. Skemmdir á steypunni
eru ekki neitt sérislenskt
vandamál, þetta þekkja
menn um allan heim“,
sagði Hákon Ólafsson,
verkfræðingur, forstjóri
Rannsóknastofnunar
byggingariðnaðarins, en sú
stofnun hefur unnið gott
starf við rannsóknir bygg-
ingaefna, m.a. steinsteyp-
unnar. Orðspor þeirra Rb-
manna hefur jafnvel borist
til Japan, því þangað er
Hákoni boðið til 8. alkal-
iráðstefnunnar, þar sem
hann mun gera grein fyrir
ástandi steinsteypumála
hér á landi.
Ef til vill liafa stein-
steypueigendur ekki verið
sér nægilega meðvitandi til
þessa um nauðsyn þess að
huga að viðhaldi steypunn-
ar frá fyrstu tíð. Líklega er
að verða breyting á þessu.
Maður sem er nýbúinn að
byggja sér einbýlishús í
Grafarvogi ætti t.d. strax
að fara að hafa augun opin
fyrir vörn eignar sinnar.
Gott ráð i byrjun er að
nálgast það prentaða mál
sem Rb hefur gefið út, t.d.
nýlegt Rb-blað sem fæst
hjá Byggingaþjónustunni
að Hallveigarstíg 1.
Líkast tannskemmd-
um, — vidgerðin má
ekki biða______________
Hákon Ólafsson sagði
að steypuskemmdir flokk-
uðust í eina 9 flokka. Al-
eru líka algengar, en enn-
fremur storknunarsprung-
ur sem geta komið fram á
plötum strax eftir niður-
lagningu steypu, þenslu-
sprungur vegna hitamunar
í steypunni, sem getur orð-
ið mikill, sig í fyllingum,
og fleira mætti upp telja.
En hvað er til ráða, ef
steypuskemmdir eru
komnar upp? Að sjálf-
sögðu má líkja slíkum
skemmdum við tann-
skemmdir. Því fyrr sem
brugðist er við vandanum,
þeim mun léttbærari verð-
ur viðgerðin. Að láta
sprungur danka einn vetur-
inn til getur orðið kostnað-
arsamt.
vanköntum með lánveit-
ingum til sérstaks mennt-
unarátaks.
Ekki eru allir húsaviö-
gerðar men n I'ú s k a ra r.
Undarifarin 20 ár hel’ur
viðgerðarefriið Thoro-Seal
verið selt hér ií landi. For-
ráöamenn þesls l'yrirtækis
gáfust á sínum tíma upp á
l'úskurum, sem tóku að scr
að leggja efnið. I dag segj-
ast þeir aðeins bjóða upp á
múrarameistara, mcnn sem
þekki til byggingamála og
hal'i lagt það á sig að læra
meðferð elnanna. Það hal'i
gefið góða raun. Eflaust
hal'a fleiri elnissalar kom-
ist að raun um hið santa.
10 til 15 milljaróa
mál fyrir þjóðfélagið
Húsaviðgerðir hvers-
konar eru orðnar slórmál i
íslensku samlélagi. Þeir
sem byggðu hús sín fyrir
nokkrum árum, á timum
ónýtrar steinsteypu, sent
enginti virðist bera ábyrgð
á, eru nú að koma tncð
vandamál sin til úrlausnar i
síauknum mæli. Sagt er að
viðgerðir og viðhald l'ast-
eigna sé dæmi upp á 10-15
milljarða króna á ári og
muni sú lala l'ara liækk-
andi á næstu árum. Það er
því ekki lítið í húl'i að vel sé
staðið að verki þegar slíkar
fjárhæðir eru í húli.
Viða er nú tinnið að
steypuviðgerðum og öör-
um húsaviðgerðum, enda
suntarið aö ölln jöfnu
hentugasti tíminn til sliks.
Bak við slíkar viðgerðir eru
hundruð þúsunda króna
l'járútlát húseigendanna.
Vitað er um inörg dærni
þess að ellilíleyrisþegar og
l'ólk með lág laun, sé knúið
til að fara út i slikar fram-
kvæntdir. Það er óhætt að
segja að ntargir ciga um
sárt að binda i þessunt efn-
um, og aö róðurinn verður
erfiður hjá þessu fólki um
langa lirið. Án efa ntunu
fieslir þurl'a á lánum að
halda til að ráðast i svo
v i ða nt i k I a r fram k væ md i r,
og lán eru dýr í dag, og
auka enn á byrði fólksins.
Óútkljóð_________________
hneysklismál_____________
Ónýt steinsteypa í mann-
virkjum byggðum á hinni
miklu tækniöld er annars
stærsta hneykslismál ald-
arinnar, gjörsamlega óút-
•kljáð. Svo virðist sem eng-
inn sé sekur í þvi ntáli. Fólk
scnt keypti efni og vinnu i
góðri trú getur hvergi leitað
réttar síns. Hal'i það ein-
hvern tíma átt þann rétt, þá
er sá réttur fyrntur lögunt
samkvæmt. Gallarnir
komu ekki nógu fljótt í
ljós. El'tir stendur það að
forfeður okkar byggðu sér
hús úr steini. í þeim húsum
sem byggð voru með hönd-
unutn einuin, ef svo ntá
segja, hefur aldrei neina
sprungu verið að finna.