Alþýðublaðið - 11.12.1992, Blaðsíða 2

2
Föstudagur 11. desember 1992
MhlHIIÍIIIIIII
HVERFISGÖTU 8-10 - REYKJAVÍK - SÍMI 625566
Útgefandi: Alprent hf.
Framkvæmdastjóri: Ámundi Ámundason
Ritstjóri: Siguröur Tómas Björgvinsson
Auglýsingastjóri: Ámundi Ámundason
Setning og umbrot: Leturval
Prentun: Oddi hf.
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing: 625566
Fax: 629244
Áskriftarverð kr. 1.200 á mánuöi. Verö í lausasölu kr. 90
Sjávarútvegs-
samningurinn við EB
Islenska ríkisstjómin lauk fyrir skömmu tvíhliða samningi um
sjávarútvegsmál við Evrópubandalagið. I flestum meginatriðum náð-
ust sjónarmið Islands fram með ágætum hætti, þó ágreiningsatriði hafi
þurft að leysa með málamiðlun, einsog er eðli samninga. Það sýnir
hins vegar best, hversu vel okkar mönnum tókst, að jafnvel harðdræg-
ustu talsmenn sjávarútvegsins, svo sem Kristján Ragnarsson, hafa lýst
ánægju með niðurstöðuna.
Meginkjami samningsins lýtur að gagnkvæmum veiðiheimildum
okkar og EB. En einsog búið er að kynna þjóðinni ítarlega, þá fær EB
að veiða 3 þúsund tonn af gullkarfa - eða langhala gefist hann - í ís-
lenskri lögsögu. Á móti mega Islendingar taka 30 þúsund tonn af
loðnukvóta EB, sem það kaupir af Grænlendingum. Við samnings-
gerðina var það haft að leiðarljósi, að þessar gagnkvæmu veiðiheim-
ildir væm jafngildar, þannig að hvorugur aðilinn hagnast á kostnað
hins. 1
Stjómarandstaðan, einkum Halldór Ásgrímsson, hefur gagnrýnt
niðurstöðuna að þessu leyti, og talið að heimildimar séu ekki jafngild-
ar, heldur sé kvóti EB verðmætari en veiðiheimildimar sem falla í hlut
Islendinga. Af þessum sökum hefur Halldór Ásgrímsson lýst yfir, að
hann treysti sér ekki til að styðja samninginn.
Staðhæfingar hans um ójafnt vægi eru hins vegar byggðar á afar
veikum rökum. Þegar samið var um hinar gagnkvæmu veiðiheimildir,
þá höfðu Islendingar að leiðarljósi íslenskar reiknireglur, þar sem tek-
ið er strangt mið af innlendu markaðsverði á þeim tegundum sem skipt
var á. Þessar reglur, sem vom fyrst teknar upp á meðan Halldór Ás-
grímsson var sjávarútvegsráðherra, byggjast á því að kvóta tegund-
anna er breytt yfir í þorskígildi. Við þá útreikninga er miðað við með-
alverð á þorski, karfa og loðnu á innlendum mörkuðum yfir 12 mán-
aða tímabil, en reglumar eru endurskoðaðar árlega.
Þegar verðmætastuðlamir vom síðast endurskoðaðir í júlí á þessu
ári varð niðurstaðan sú, að hvert tonn af þorski var metið ígildi 0,05
tonna af loðnu, og 0,41 tonna af karfa. Samkvæmt þessu má umreikna
kvóta EB yfir í ígildi 1230 þorsktonna meðan loðnan sem Islendingar.
fá er metin ígildi 150() tonrra af þorski. í þe’ssu ljósi virðist sern íslend-
ingar komi síður en svo illa út úr skiptunum. Það er hins vegar rétt að
undirstrika, að í sjálfu sér má nota áðrar aðferðir til að reikna út verð-
mæti veiðiheimildanna, og því er óvarlegt að draga þá ályktun að ís-
lendingar hagnist umfram EB á skiptunum. Hins vegar sýnir þetta án
alls vafa, að það er fráleitt að halda því fram, að Islendingar beri skarð-
an hlut frá borði. Það er ennfremur kaldhæðnislegt þegar Halldór Ás-
grímsson kvartar undan því, að við samanburð á vægi heimildanna séu
notaðir verðmætastuðlar, sem hann setti sjálfur!
Nú er rétt að benda á það, að innan Framsóknarflokksins geisa
harðar deilur um afstöðuna til EES. Halldór Ásgrímsson og gild sveit
sem honum fylgir að málum, hefur nánast lýst stuðningi við EES.
Þetta hefur valdið örðugleikum á samstarfi innan flokksins, og um
þessar mundir reyna foiystumenn hans allt sem þeir geta til að koma í
veg fyrir að þingmenn klofni út og suður þegar málið kemur til at-
kvæða í þinginu. Afstaða Halldórs og hans manna bendir því satt að
segja til þess, að þeir hyggist nota hin röngu rök sem fyrirslátt til að
geta setið hjá við afgreiðsluna á EES.
Samningurinn gerir ráð fyrir því, að Islendingar veiði kvóta sinn
fyrri helming ársins, en EB síðari hluta ársins. Miklu skiptir frá sjónar-
hóli Islands, að samningamönnum okkar tókst að koma því svo fyrir,
að skerðist Ioðnukvótinn, þá verði kvóti EB skertur að sama skapi. Ef
til að mynda loðnukvótinn í lögsögu Grænlendinga verður skertur
þannig að íslendingar fái ekki sín 30 þúsund tonn af loðnu, þá lækkar
karfakvóti EB samsvarandi. Eina álitamálið er í því tilviki, að íslend-
ingar nái ekki að veiða kvóta sinn. En þá er í samningnum skýlaust
ákvæði um að aðilar hefji þegar í stað viðræður í því skyni að koma á
nýju jafnvægi í veiðunum.
Önnur ákvæði, sem varða eftirlit, veiðisvæði og fjölda EB togara
sem mega veiða hverju sinni í lögsögu íslendinga eru sniðin að kröf-
um okkar, og eru fullkomlega ásættanleg. Á heildina litið em hags-
munir íslendinga varðveittir með góðu móti í samningnum, og besti
vitnisburður þess em yfirlýsingar talsmanna útvegsmanna, sem hafa
lýst ánægju með niðurstöðuna.
Guðmundur Oddsson skrifar:
HVAÐ KÆTIR
SLÍKA
SVEINA?
Það er alveg með ólíkindum
hvemig talsmenn stjómarand-
stöðunnar hafa hagað sér í EES-
málinu. Engu var líkara en að
minnsta kosti þeir Páll Péturs-
son og Olafur Ragnar Grímsson
hefðu unnið meiriháttar sigur,
þegar niðurstaða þjóðarat-
kvæðagreiðslunnar í Sviss lá
fyrir. Það bókstaflega hlakkaði í
þeim félögum, þegar þeir komu
fram í fjölmiðlum og sögðu álit
sitt á niðurstöðunni.
Hvað gladdi þessa þing-
menn?
Þar sem ég sat heima hjá mér
og horfði á viðtölin við þessa
stjómmálaleiðtoga í sjónvarp-
inu, þegar þeir fögnuðu úrslit-
unum í Sviss, þá fór ég að velta
fyrir mér hvers vegna gleði
þeirra félaga væri svo fölskva-
láus. Gat það virkilega verið, að
þessi niðurstaða í Sviss myndi
bæta svo mjög þjóðarhag hér
heima á Islandi að jafnvel
Höllustaðabóndinn Páll Péturs-
son leyfði sér að brosa af
ánægju? Var Ólafur Ragnar
kannski að fagna því, að þessi
niðurstaða hlyti að kollvarpa
dómi Hæstaréttar, þegar hann
dæmdi bráðabirgðalögin sem
hann setti á BHMR um árið,
vera lögbrot? Hvaða sigra höfðu þessir
alþingismenn verið að vinna, hugsaði
ég-
Atvinnulífið fagnaði ekki
Áfram leið fréttatíminn í sjónvarp-
inu og ýmsir aðilar vom spurðir álits á
þessum úrslitum í Sviss. Þeirra á með-
al vom talsmenn atvinnulífsins og for-
stjóri Þjóðhagsstofnunar, sem allir
hörmuðu þéáSi úrklit ög sýntíu rrifeð töl-
um hvað atvinnulífið og þar með þjóð-
arbúið myndu tapa ef EES- samningur-
inn tæki ekki gildi um næstu áramót.
Vitaskuld getur enginn reiknað til
fulls hve mikið tapast við að gildistöku
að fá samninginn samþykktan
fyrir áramót og nú hafði Jón
Baldvin beðið pólitískt skipbrot.
Þetta var þá ástæðan fyrir gleði
þeirra félaga. Hvað varðar þessa
alþingismenn um þjóðarhag?
Hjá þeim snýst allt um að koma
einhverjum pólitískum höggum
á andstæðingana, hvemig svo
sem úrslit í þjóðaratkvæða-
greiðslu í Sviss geta verið Jóni
Baldvin að kenna.
Ólafur Ragnar var svo kátur
yftr úrslitunum í Sviss, að hann
notaði tækifærið til að fagna því
líka, að byggingu álverksmiðj-
unnar á Keilisnesi skyldi seinka,
því sú seinkun var einmitt Jóni
Sigurðssyni að kenna. Tvöfald-
ur sigur hjá Ólafi Ragnari, en
því miður tvöfaldur ósigur fyrir
íslensku þjóðina. Það má því
öflum ljóst vera, að hagsmunir
þjóðarinnar og Ólafs Ragnars
fara ekki saman.
Dapurleg örlög
Það er sannast sagna skelfi-
legt til þess að vita, að á Alþingi
Islendinga skuli sitja menn, sem
hafa þá lund, að ég tali nú ekki
um geðslag, að fagna sem ákaf-
legast ef þjóðin verður fyrir
áföllum. Ennþá ömurlegra er
þeirra hlutskipti, þegar það er
haft í huga, að ekki er nema rúmlega
eitt og hálft ár síðan báðir þessir rnenn
höfðu þá yfirlýstu stefnu, að samþykkt
EES-samningsins þjónaði best hags-
munum okkar íslendinga.
Nú þegar þeir em komnir í stjómar-
andstöðu og telja sig ekki bera ábyrgð
á nokkrum hlutum, þá er það eina sem
þeir þó gleðjast yfir, ef hugsanlega er
hægt að komæhöggi á foiystu Alþýðjj-
fiskfesms, enþó vitðrst íöghtiðúríþðiría
hvað mestur, ef eitthvað skaðar hags-
ntuni þjóðarinnar. Þetta em auðvitað
dapurleg örlög, og í eina tíð voru slíkir
menn kallaðir óþurftannenn.
EES-samningsins seinkar, en öllum
ber saman um að tap íslenska þjóðar-
búsins gæti numið hundmðum millj-
óna króna, ef seinkunin yrði einhverjir
mánuðir. Er þetta virkilega einhverjum
alþingismönnum, að ekki sé talað um
heilu stjómmálaflokkunum, eitthvert
sérstakt fagnaðarefni? Ja, ljótt er ef satt
er, hugsaði ég.
4 %■ Clotf á-Jón Kaldvin
Auðvitað skýrðist það fyrir alþjóð
hvers vegna Páll og Ólafur Ragnar
voru svona glaðir með úrslitin í Sviss.
Þeir voru svo kátir og glaðir vegna þess
að nú myndi Jóni Baldvin ekki takast
HEYRT, SÉÐ&HLERA9
Arni Johnsen, alþingismaður, sendi nýlega frá sér bók
sem hefur að geyma samantekt á tækifærisvísum ýmissa
þingmanna, auk þess sem margar frábærar teikningar Sig-
munds prýða bókina. Haft er fyrir satt, að mörg þingskáld-
anna hafi rekið í stans þegar þeir
sáu afurðir sínar í bók Áma, sem
ekki mun í öllum tilvikum hafa leit-
að tilskilinna heimilda. Sjálfur á
Ámi nokkrar vísur í bókinni, og
birtir sömuleiðis nokkrar sem aðrir
hafa ort um hann sjálfan. Þingmenn
sakna hins vegar fleygrar vísu um
Áma, sem Páll á Höllustöðum orti.
Tilurð hennar var sú, að er Ámi
birtist í gættinni í þingsal hafði einn
nýju þingmannanna á orði, að eitt-
hvað væri kallinn þynnkulegur á
vangann. En Ámi er hins vegar
þekktur bindindisfrömuður, og
eldri þingmenn bám til baka meint-
an drykkjuskap Áma. Þá orti Páll:
„Aldrei drekkur áfengi,
Arni viskubrunnur.
OlvaÖur að upplagi,
- og eÖlisþunnur!“
Þingmenn Sjálfstæðisflokksins
eru yfirleitt ekki að eyða tíma þingsins með löngum ræð-
unt, og stundum velta málsvarar stjómarandstöðunnar því
fyrir sér, hvort þeir séu búnir að missa málið. Það kom
hins vegar í ljós í umræðum á Alþingi um frumvarp heil-
brigðisráðherra um breytingar á
almannatryggingum, að svo var
ekki. Tveir þingmenn flokksins
tóku til máls, og báðir gagnrýndu
frumvarp ríkisstjómarinnar. Pálmi
Jónsson dró í efa rétt stjómarinnar
til að selja Samábyrgðina, trygg-
ingafélag smábáta, en fyrst færðist
þó skörin upp í bekkinn, þegar
Lára Margrét Ragnarsdóttir tók
til máls. Ræða hennar var heiftar-
leg gagnrýni á ráðherrann fyrir að
vilja spara í greiðslum til sérfræð-
inga með því að taka upp tilvís-
anakerfið á nýjan leik. Þingmenn
sátu agndofa yfir ræðu Láru
Margrétar. Að lokum sá Finnur
Ingólfsson, Framsóknarflokki, sig
tilneyddan til að taka til vamar fyr-
ir hönd ráðherrans, sökum
„..makalausra árása..“ Sjálfstæðis-
konunnar. Kannski nýtt stjómar-
samstarf séí burðarliðnum...
I