Alþýðublaðið - 20.05.1993, Qupperneq 7

Fimmtudagur 20. maí 1993
7

'
■I
Geir A. Gunnlaugsson stjórnarformaður Iðnlánasjóðs og forystumenn samtaka iðnaðarins hafa lýst yfir stuðningi við frumvarp Jóns Sigurðssonar um stofnun íslenska Fjárfestingabankans hf.
íslenski f) ár festingabankinn hf.
Samtök iðnaðarins lýsa stuðningi viðframtak iðnaðar- og viðskiptaráðherra
Jón Sigurðsson iðnaðar- og viðskipta-
ráðherra lagði fram til kynningar, á síð-
ustu dögum Alþingis, frumvarp til laga
um íslenska fjárfestingabankann hf.
Frumvarpið hefur þegar hlotið blcssun
sína í ríkisstjórn og báðum stjórnarflokk-
unum, þannig að væntanlega verður það
lagt formlega fyrir þingið í haust. Margir
telja að hér sé mikið framfaramál á ferð-
inni, enda sé verið að taka á margumtöl-
uðu sjóðakcrfi og sjóðasukki, sem oft á
tíðum hefur leitt til sóunar á almannafé.
Það er því vert að athuga nánar hvað hér
er á ferð.
Hvatning erlendis frá
í athugasemdum við frumvarpið um
stofnun íslenska fjárfestingabankans hf. er
vikið nokkuð að tilurð þeirra sjóða sem nú
stendur til að sameina, þar segir meðal ann-
ars: „Iðnþróunarsjóður var stofnaður f
tengslum við inngöngu íslands í EFTA en í
því sambandi var rætt um að auka þyrfti út-
lán til fjárfestinga í iðnaði hér á landi. Nið-
urstaða af viðræðum norrænna embættis- og
stjómmálamanna var santningur um stofnun
norræns iðnþróunarsjóðs fyrir fsland sem
undirritaður var í Reykjavík 12. desember
1969. Var samningurinn staðfestur með lög-
um 13. febrúar 1970 og sjóðurinn stofnaður
með framlögum frá Norðurlöndunum fimm.
Endurgreiðslur stofnframlaga hófust frá
10. ári eftir stofnun sjóðsins og skal þeim
lokið að 25 árum liðnum ffá stofnun hans,
eða á árinu 1995. Þegar Danmörk, Finnland,
Noregur og Svíþjóð eiga ekki lengur hlut-
deild í stofnfé sjóðsins, samkvæmt ákvæð-
unum um endurgreiðslu stofnframlaga,
verður sjóðurinn eign og undir stjóm ís-
lenska ríkisins.
Upphaflegur tilgangur sjóðsins var að
stuðla að tækni- og iðnþróun fslands, auð-
velda aðlögun iðnaðarins að breyttum mark-
aðsaðstæðum, stuðla að þróun útflutnings-
iðnaðar og auknu samstarfi á sviði iðnaðar
og viðskipta milli íslands og annarra Norð-
urlanda. Með lögum sem tóku gildi á árinu
1986 var verksvið sjóðsins víkkað. Sam-
kvæmt þeirri breytingu skal tilgangur Iðn-
þróunarsjóðs vera að stuðla að uppbyggingu
alhliða og samkeppnishæfs atvinnulífs á Is-
landi með megináherslu á tækni og iðnþró-
un.
Vilji iðnaðarins
Ljóst er að samtök iðnaðarins eru ánægð
með það framtak sem iðnaðar- og við-
skiptaráðherra hefur sýnt með því að beita
sér fyrir stofnun fjárfestingabankans. I rit-
stjómargrein nýjasta fréttabréfs Félags ís-
lenskra iðnrekenda, „á Döfinni", segir með-
al annars: „Kjami þessa máls er samkomu-
lag milli stjómvalda og samtaka iðnaðarins
um sameiningu tveggja helstu lánasjóða
iðnaðarins, Iðnlánasjóðs og Iðnþróunar-
sjóðs, í nýjan og öflugan fjárfestingarbanka,
Islenska fjárfestingarbankann hf. Rétt er að
taka fram strax að ekki er ætlunin að stofna
nýjan viðskiptabanka heldur stofnun sem
falla mun undir lög um lánastofnanir aðrar
en viðskiptabanka og sparisjóði. Starfsemi
lánasjóðanna fellur nú undir það sem á
enskri tungu nefnist „investment banking“
og kalla má fjárfestingabanka. Hér er því
ekki um að ræða neina eðlisbreytingu á
starfseminni. Á hinn bóginn er ætlunin að
opna fyrir viðskipti við fyrirtæki í öðmm at-
vinnugreinum en iðnaði mun meira en verið
hefur, a.m.k. hvað Iðnlánasjóð varðar."
Þessari nýju lánastefnu verður að fagna,
því samkvæmt lögum um Iðnlánasjóð skulu
þeir aðilar sem greiða iðnlánasjóðsgjald að
öðm jöfnu hafa forgang um lán hjá sjóðn-
um. A undanfömum ámm hefur geta sjóðs-
ins til útlána hins vegar vaxið það mikið að
hann sinnir nú fyllilega öllum lánshæfum
umsóknum ffá þessum aðilum og hefur auk
þess megnað að leita sér verkefna víðar.
Nauðsynleg þróun
Þrátt fyrir að vilji iðnaðarráðherra hafi
komið mörgum á óvart þegar hann fyrst
reifaði hugmyndir um sameiningu sjóðanna
tveggja og stofnun íslenska fjárfestinga-
bankans hf, þá er þetta f raun aðeins liður í
nauðsynlegri þróun sem verið hefur í gangi
á undanfömum ámm.
í ávarpi st'nu á ársfundi Iðnlánasjóðs,
sagði stjómarformaðurinn Geir A Gunn-
laugsson meðal annars: „Á undanfömum
árum hefur mikið verið rætt um nauðsyn
þess að sameina og styrkja fjármálastofnan-
ir hér á landi. Mikilvægum áfanga í því máli
var náð þegar einkabankamir voru samein-
aðir með stofnun íslandsbanka hf. Ég tel
stofnun íslenska fjárfestingabankans hf.
annað skref í sömu átt því að með stofnun
hans væm sameinaðir í öflugri stofnun tveir
fjárfestingalánasjóðir. f þessu sambandi er
rétt að hafa í huga að ekki er verið að stofna
viðskiptabanka sem tekur við innlánum
heldur fjárfestingabanka sem aflar sér fjár
með töku lána, sem bankinn síðan lánar til
fjárfestinga til langs tíma. Ljóst er að stærstu
íslensku fjárfestingalánasjóðimir, t.d. Fisk-
veiðasjóður, Iðnþróunarsjóður og Iðnlána-
sjóður falla undir það sem á ensku nefnist
„investment banking” en það er það hugtak
sem fjárfestingabanki fellur undir. Heitið
sjóður eða á ensku „fund’ ’ veldur í raun tals-
verðum vandræðum gagnvart erlendum að-
ilum. Með stofnun fjárfestingabanka íhluta-
félagsformi er verið að færa nafn og félags-
form til nútímahorfs og um leið opnast
möguleikar á frekari útvíkkunarstarfsemi og
starfsvettvangs. Rétt er að minna á að sú
hólfun eftir atvinnugreinum sem viðgengist
hefur meðal íslenskra fjárfestingalánasjóða
hefur verið talin mjög óheppileg.
Á það má benda að á undanfömum ámm
hafa verið stigin nokkur skref, að vfsu ekki
stór, til sameiningar sjóða sem þjóna iðnað-
inum. Árið 1985 var Iðnrekstrarsjóður sam-
einaður Iðnlánasjóði og Vöruþróunar- og
markaðsdeild stofnuð til þess að taka við
starfsemi Iðnrekstrarsjóðs. Árið 1991 var
Þróunarsjóður lagmetis lagður til Vömþró-
unar- og markaðsdeildar Iðnlánasjóðs. Nú í
febrúar síðastliðnum keypti Iðnlánasjóður
hluti Seðlabankans og Landsbankans í Út-
flutningsiánasjóði og yfirtók rekstur hans.
Sameining Iðnlánasjóðs og Iðnþróunarsjóðs
er því eðlilegt framhald þeirrar þróunar sem
átt hefur sér stað undanfarin ár.“
Atvinnuþróun
I þeim erfiðleikum sem steðja að atvinnu-
lífi okkar, hefur umræðan um nýsköpun í ís-
lensku atvinnulífi orðið sífellt háværari.
Ríkisstjómin hefur ákveðið að beina hluta af
tekjum af sölu ríkisfyrirtækja til grunnrann-
sókna og þróunar í þágu atvinnuveganna.
Ekki liggur þó fyrir endanleg ákvörðun um
það hvemig þessu fé skuli varið. í þessu
sambandi er þó rétt að vekja athygli á því að
í dag fást alltof margir aðilar við það að að-
stoða fyrirtæki í þróunar- og markaðsstarfi.
Nauðsynlegt er að fækka og stækka stofnan-
ir og sjóði, sem veita atvinnulífinu þessa
þjónustu og gera aðstoðina markvissari.
Vissulega er það fagnaðarefni að verja
hluta af þessum tekjum í þágu atvinnuþró-
unar. Bent skal þó á það að þörf er snöggrar
breytingar í atvinnumálum og reynsla sýnir
að sköpun nýrra starfa tekur langan tíma.
Efling starfandi fyrirtækja í landinu er
nærtækasta og áhrifaríkasta aðgerðin til
þess að auka hagvöxt og atvinnu. Til þess að
ná árangri þurfa margir að leggja hönd á
plóginn. Stjómvöld þurfa að leita nýrra leiða
til eflingar atvinnulífi og mótunar nýrrar at-
vinnumálastefnu, sem tekst á við vömþróun
og markaðssetningu. I þeim efnum þurfa að
koma til hvetjandi aðgerðir til þess að
mynda sterkar rekstrareiningar. Má þar
nefna skattfrelsi að ákveðnu marki vegna
kostnaðar við þróunar- og markaðsstarf,
stuðning við sammna fyrirtækja, innkaupa-
stefnu opinberra aðila til hagsbóta innlendri
framleiðslu o.s.frv.