Alþýðublaðið - 06.07.1993, Qupperneq 2

Alþýðublaðið - 06.07.1993, Qupperneq 2
2 Þriðjudagur 6. júlí 1993 f ll>\lllllílflllll HVERFISGÖTU 8-10 - REYKJAVÍK - SÍMI 625566 Útgefandi: Alprent hf. Framkvæmdastjóri: Ámundi Ámundason Ritstjóri: Sigurður Tómas Björgvinsson Auglýsingastjóri: Ámundi Ámundason Setning og umbrot: Hermóður Sigurðsson Prentun: Oddi hf. Ritstjórn, auglýsingar og dreifing: 625566 Fax: 629244 Áskriftarverð kr. 1.200 á mánuði. Verð í lausasölu kr. 110 Dimmuborgir í hættu Dimmuborgir em á meðal skæmstu perlanna í langri keðju ís- lenskra náttúmgersema. Af sjónarhóli náttúmfræðinnar em þær einstakar; hvergi á jarðnki er að finna svipaðar myndanir. Svæð- ið er þekkt um allan heim og fjöldi eriendra ferðamanna leggur leið sína til íslands til að skoða þær sérstaklega. Frá náttúmnnar hendi er svæðið afar viðkvæmt, og vaxandi gestanauð hefúr ekki orðið til að treysta gmndvöllinn undir til- vem þess. Á þessu sumri munu fast að 80 þúsund innlendra og erlendra ferðamanna leggja leið sína í Dimmuborgir og efalítið mun straumur ferðamanna vaxa fremur en hitt á næstu ámm. Dimmuborgir njóta þess hinsvegar að þar hefur árvekni land- varða og aðstoð sjálfboðaliða orðið til þess, að búið er að skipu- leggja gönguleiðir um svæðið, og takmarka þannig einsog hægt er afleiðingar vaxandi umferðar. En Dimmuborgir standa nú jafnframt andspænis annarri og ill- vígari hættu; sandfok innan af öræfunum hefur aukist á síðustu ámm vegna versnandi ástands hálendisins. Eyðilegging Dimmu- borga blasir við taki ekki mannshöndin í taumana. Við þessu verður að bregðast með afdráttarlausum hætti. Síð- ustu misserin hafa sprottið umræður um nauðsyn þess að tak- marka aðgang að Dimmuborgum, jafnvel að láta gesti greiða sér- stakt gjald fyrir aðgang. Tiigangur þess yrði þá væntanlega að takmarka ásóknina á svæðið og samhliða að skapa tekjustofn til að standa straum af viðhaldi og nauðsynlegum björgunaraðgerð- um. Hugmyndir af þessu tagi em skiljanlegar, og vitanlega ekki sprottnar af öðm en góðvilja í garð viðkvæmrar náttúm. En eðii- lega em þær umdeilanlegar. ✓ Ut af fyrir sig er skynsamlegt að íhuga, hvort ekki sé rétt að taka smávægilegt gjald af ferðamönnum, sem koma til landsins, og marka þannig sérstakan tekjustofn sem rynni til aðstöðu og við- halds á viðkvæmum stöðum, sem mest em sóttir af ferðamönn- um. Til langframa myndi það auka gildi landsins fyrir ferðamenn og yrði því líklegt til að laða þá að, fremur en fæla, og efla þann- ig þann þátt þjóðarbúsins sem byggir á ferðaiðnaði. En jafnframt yrði þannig hægt að standa að einhveiju marki undir þeim kostn- aði sem vaxandi ásókn á viðkvæma staði hlýtur að þýða í við- haldi og eftirliti. Sandurinn er hinsvegar erfiðasta viðfangsefnið. Gróðureyðing og vaxandi sandfok stafar ekki síst af því, að sauðfénaði er beitt á gróður sem þegar er að þrotum kominn. Við þessu er hægt að bregðast með tvennu móti: Annarsvegar með því að girðá áf svæði á hálendinu umhverfis, sem Landgræðslan telur í lagi að sauðfénaði sé beitt á, án þess að það auki uppblástur og sandfok inná Dimmuborgir. Það kostar miklar upphæðir. Hinsvegar mætti ihuga hvort rétt sé að ná samkomulagi við bændur á svæðinu um að leggja af sauðfjárbúskap. Með nýju bú- vöralögunum er gert ráð fyrir beingreiðslum til bænda. Stjóm- völd gætu þá búið svo um hnútana að bændumir haldi þeim greiðslum, sem samningurinn gefur þeim miðað við núverandi búskap - þrátt fyrir að þeir legðu hann af. Kunnátta þeirra og þekking á svæðinu myndi gera þá ákjósanlega starfsmenn við landgræðsluátak á þeim stöðum á öræfunum sem Landgræðslan telur þurfa að græða upp, til að hindra sandfokið inn í Dimmu- borgir. Þessa kosti þarf að íhuga. Framtíð Dimmuborga er í húfí. Onnur sjónarmið. . . Eykon fær uppreisn æru I Reykjavíkurbréfi Moggans á sunnudaginn er sagt frá grein í virtu bandarísku tímariti sem rennir stoðum undir gamlar „villukenningar“ Eyjólfs Kon- ráðs Jónssonar um halla ríkis- sjóðs. Morgunblaðið segir: , Tyrir nokkrum árum hélt einn af þingmönnum Sjálfstæðisflokksins, Eyjólfur Konráð Jónsson, því hvað eftir annað fram í ræðu og riti, að menn þyrftu engar áhyggjur að hafa af halla ríkissjóðs, svo lengi sem sá hallarekstur væri íjármagnaður með innlendum lántökum en ekki erlendum. Þjóðin skuldaði sjálfri sér þessa peninga og það væri meira vit í því að reka ríkissjóð með halla og fjármagna hann með lán- tökum heima fyrir, heldur en að hækka skatta til þess að jafna þenn- an halla. Ekki reyndist mikill hljómgrunnur fyrir þessum kenn- ingum Eyjólfs Konráðs og raunar töldu flestir, sem um þær fjölluðu, að sjónarmið hans væru fráleit." Mr. Eisner kemur tíl sögunnar Nú hefur Eykon eignast sam- herja í Robert Eisner, sem er prófessor í hagfræði við North- western University í Chicago. Ei- sner birti langa grein í maí-júní- hefti Harvard Business Review um þessi mál. Yfir í Reykjavíkur- bréflð: „Höfundurinn segir, að flest af Eykon. Hann á vopnabróður í Amer- íku sem líka telur ástæðulaust að fjargviðrast út af halla á ríkissjóði. því, sem sagt sé um halla á ríkis- sjóði sé tóm vitleysa. Það sé fárán- legt að halda því fram, að sam- bandsstjómin í Washington geti orðið gjaldþrota. Ríkisstjóm geti alltaf greitt skuldir, sem em í henn- ar eigin gjaldmiðli. Hún geti alltaf skattlagt þegnana til þess að afla sér nauðsynlegra tekna. Vel megi vera, að skuldin verði endur greidd í verðminni dollumm en verði alltaf endurgreidd. Þá segir höfundurinn fráleitt að tala um, að með slíkum hallarekstri sé núverandi kynslóð að eyða peningum bama sinna. Peningar bama okkar hafa ekki ver- ið prentaðir, segir hann. Hins vegar er okkur að mistakast að sjá böm- um okkar fyrir því, sem raunveru- legu máli skiptir, sem er sjálf upp- spretta fjármuna. Robert Eisner gerir að umtalsefhi þá staðhæfingu, að með hallarekstri ríkissjóðs sé núlifandi kynslóð að leggja skuldabyrði á bömin sín. Hið rétta sé, að bömin verði eigendur lánaskuldbindinga bandaríska rík- issjóðsins. Þess vegna sé skuld rík- issjóðs í raun uppsafnaður spamað- ur, sem komi bömum okkar til hagsbóta. Þá sé því haldið fram, að vaxtakostnaður vegna hallareksturs ríkissjóðs sé þung byrði fyrir efna- hagslífið. Það sem skipti máli sé hins vegar það, að vaxtagreiðslur ríkissjóðs séu vaxtatekjur fyrir eig- endur lánaskuldbindinga. Höfundur víkur einnig að þeirri skoðun, að hallarekstur ríkissjóðs hafi verðbólguhvetjandi áhrif. Stað- reyndin sé hins vegar sú, að þrátt fyrir mikinn hallarekstur á síðasta áratug hafi verðbólgan snarminnk- að.“ Við þessu er ekki nema einu að bæta. Eftir að Mogginn hefur þannig samviskusamlega viðrað sameiginleg sjónarmið Eykons og Eisners harðneitar blaðið að „gera þessa skoðanir að sínum!“ Menningin borgar menninguna Nú er blessuð ríkisstjórnin bú- in að leggja virðisaukaskatt á bækur, blöð og tímarit. Svavar Gestsson skrifar af þessu tilefni grein í helgarblað Tímans og til- færir ýmsar athyglisverðar stað- reyndir. Hann segir: „Samkvæmt áætlunum efna- hagsskrifstofu fjármálaráðuneytis- ins mun nýi menningarskatturinn á næsta ári færa ríkinu tekjur sem nema l .180 milljónum króna á verðlagi þessa árs. Framlög ríkisins til menningar- mála eru hins vegar sem hér segir: 1. Til listaskólanna verður varið alls um 155 milljónum króna. 2. Til listasafnanna verður varið um 252 milljónum króna. 3. Til Þjóðleikhússins og fs- lenska dansflokksins er varið sam- tals um 343 milljónum króna. 4. Til Sinfóníuhljómsveitarinnar er varið tæplega 100 milljónum króna. 5. Til sjóða eins og Kvikmynda- sjóðs, Listskreytingasjóðs, Húsfrið- unarsjóðs og Listasjóðanna verður varið um 234 milljónum króna. 6. Til annarra verkefha er varið 173 milljónum króna. Þetta gerir samtals um 1257 milljónir, sem eru heildarframlög ríkisins til menningarmála á þessu ári. Það vill svo til að það er nokkum veginn sama upphæð og nýi menn- ingarskatturinn skilar ríkissjóði á næsta ári. Þannig að menningin verður látin borga - sig, árið 1994.“ Tugir missa vinnuna Svavar tekur nokkur dæmi um yfirvofandi afleiðingar bóka- skattsins: „1. Bækur verða veikari í sam- keppninni við annað á vörumarkað- inum. 2. Tugir manna munu missa vinnu og fleiri bætast á atvinnuleys- isskrá, því það dregur úr bókaút- gáfu hér á landi. 3. Hluti af þeirri bókaútgáfu, sem leggst af hér á landi, verður fluttur til útlanda. 4. Atvinnulíf á fslandi verður fá- breyttara, ekki aðeins með færri störfum í bókagerðarhúsum og prentsmiðjum, heldur líka í öðrum störfúm sem tengjast bókaútgáfu og útgáfu tímarita, bæði beint og óbeint í öðrum greinum menningar- lífsins til dæmis. Allt þetta ættu núverandi ráða- menn að skilja. En þeir gera það ekki. Þeir nálgast málið með sama neikvæða íhaldshugarfarinu og annað sem þeir koma nálægt um þessar mundir. Þeir eru fangar þeirrar skoðunar að það sé allt veij- andi til að minnka halla ríkissjóðs og ganga svo langt í vitleysunni að allt, sem þeir gera til þess að minnka halla ríkissjóðs, verður til þess að auka halla ríkissjóðs.“ Svavar. Missum atvinnu úr landi, vegna skilningsleysis núverandi ráða- manna. 9. fúlí’9? Atburðir dagsins 1791 George Hammond skipaður fyrsti sendiherra Bretlands í Banda- ríkjunum. 1811 Byltingarþing Venezuela lýsir yfir sjálfstæði landsins frá Spáni. 1826 Hinn litríki nýlendustjómandi Sir Thomas Stamford Raffles deyr, hann stofnaði Singapore og London-dýragarðinn. 1830 Frakkar hertaka Alsír og gera upptækt stórkostlegt skartgripasafn stjómanda landsins. 1865 3 km/klst. hraðatakmörkum komið á í Bretlandi sem ná tii allra far- artækja sem knúin eru áfram af gufu og bensíni 1919 Franski tennisleikarinn Suzanne Lenglen vinnur einliðaleik kvenna á Wimbledon í fyrsta skipti. 1969 Tveimur dögum eftir að gítarleikarinn Brian Jones drakk og dópaði sig í hel halda Rolling Stones fría og frábæra tónleika í Hyde Park í Lond- on, 250 þúsund komu og nutu tónlistarinnar. 1975 Arthur Ashe sigrar Jimmy Connors í einliðaleik karla á Wimbled- on og verður þar með fyrsti blökkumaðurinn til að vinna þá grein á Wim- bledon. 1975 Cape Verde eyjamar öðlast sjálfstæði frá Portúgal. 1977 Forsætisráðherra Pakistan, Zulfikar Ali Bhutto, er steypt af stóli í uppreisn sem hershöfðinginn Zia ul-Haq leiðir. 1988 Enska biskupakirkjan ákveður að fara undirbúa sig til að vígja kvenkyns presta. 1989 Bandaríski herforinginn Oliver North er sektaður um tæpar 10 milljónir íslenskra króna og dæmdur til skilorðsbundinnar fangelsisvistar fyrir hlutverk sitt í Iran- Kontra hneykslinu. Afmœlisdagar Sarah Siddons - 1755 Ensk leikkona, sú fremsta á sínum tíma. Phineas Barnum -1810 Bandarískur skemmtanajöfur. Cecil Rhodes - 1853 Ensk-fæddur nýlendusinni, fjármálamaður og þingmaður í Suður-Afríku. Dwight Davis - 1879 Bandarískur tennisleikari sem stofnaði til Davis Cup landsliða-keppninnar í tennis. Jean Cocteau - 1889 Franskt skáld og listamaður sem var best þekktur fyrir Orphée og Les Enfants terribles. Georges Pompidou - 1911 Franskur þingmaður og forseti Frakklands frá 1969 til dauðadags árið 1974. Málsháttur dagsins „Það er siður rakka að rífa úr hnakka.“ íslenskt málsháttasafn eftir Finn Jónsson, Kaupmannahöfn, 1920. Gyðja kveður Covent Garden 1965: Sópransöngkonan Maria Callas kvaddi aðdáendur sína og ópcrusviðið í dag með stórkostlegum lokaperformans í Covent Garden. Aðdáendurnir höfðu sumir hverjir staðið í röð í tvo sólarhringa til að ná í miða. Callas söng óperuna Tosca fyrir troðfullu húsi með sinni einstöku rödd. Hún kom fyrst fram á sjón- arsviðið árið 1947 og hefur síðan verið í fremstu röð. Callas fæddist í New York og á gríska foreldra. Hún iærði söng í Aþenu og mun halda áfram að dvelja nokkuð í Grikklandi.

x

Alþýðublaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.