Alþýðublaðið - 08.09.1993, Blaðsíða 2

2 ALÞÝÐUBLAÐIÐ
LEIÐARI, SJONARMIÐ & ANNALAR
Miðvikudagur 8. september 1993
HVERFISGÖTU 8-10 - REYKJAVÍK - SÍMI 625566
Útgefandi: Alprent hf.
Framkvæmdastjóri: Ámundi Ámundason
Ritstjóri: Sigurður Tómas Björgvinsson
Auglýsingastjóri: Ámundi Ámundason
Setning og umbrot: Hermóður Sigurðsson
Prentun: Oddi hf.
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing: 625566
Fax: 629244
Áskriftarverð kr. 1.400 á mánuði. Verð í lausasölu kr. 140
Kerfískallar
landbúnaðarins
biðji þjóðina afsökunar
Haukur Halldórsson, formaður Stéttarsambands bænda, hefur
farið fram á afsökunarbeiðni frá Sighvati Björgvinssyni við-
skiptaráðherra vegna ummæla hins síðamefnda um beingreiðslur
til bænda, upplýsingahöft Stéttarsambands bænda varðandi bein-
greiðslur og að afurðastöðvar hafi stundað íjársvik með fölsuðu
skýrsluhaldi. Viðskiptaráðherra vísaði nýverið í fréttum í saman-
tekt Guðmundar Ólafssonar hagfræðings um beingreiðslur og
tengd útgjöld skattgreiðenda til bænda vegna búvöruframleiðslu.
Áætlaðar beingreiðslur eru um 6 þúsund milljónir króna tii
bænda á þessu ári. Upphæð ávísanana til einstakra bænda eru
breytilegar eftir stærð ærgildisafurða sem þýðir á íslensku:
Hversu margar kindur viðkomandi bóndi á. Viðskiptaráðherra
fór réttilega með tölur úr skýrslunni sem fullyrða að um 175 bú
fái 375 þúsund krónur á mánuði eða meira fyrir sauðíjárrækt
sína. Til viðbótar má upplýsa, að 41 bú fær um 429 þúsund mán-
aðarlega frá skattgreiðendum, 21 bú 483 þúsund á mánuði, átta
bú 543 þúsund á mánuði og 24 bú fá 636 þúsund króna ávísun
mánaðarlega frá skattgreiðendum.
Formaður Stéttarsambands bænda reynir hins vegar að snúa út
úr orðum viðskiptaráðherra og segja sem svo að þama séu um fé-
lagsbú að ræða þar sem 4-6 bændur hafí atvinnu af. Hins vegar
hefur sami formaður þurft að játa í kvöldfréttum Ríkisútvarpsins
og í DV, að við mörg þessara búa starfi aðeins ein hjón. Ennffem-
ur notar formaður Stéttarsambandsins ruglingslegt og flókið
embættismannamálfar til að hylja sporin frá skattgreiðendum til
bænda. Þannig fullyrðir formaðurinn að tékkamir ífá skattgreið-
endum séu ekki launatengdar greiðslur heldur „afurðatengdar
niðurgreiðslur eftir framleiðslumagni.“ Og nú geta menn farið að
taka upp stóm íslensku orðabókina. Auðvitað er ávísun ffá ríkinu
til búa ekkert annað en launagreiðslur. Skattgreiðandinn fer í vasa
sinn og greiðir bóndanum pening. Það er sama hvað Stéttarsam-
band bænda og önnur sérhagsmunafélög og þiýstihópar í land-
búnaðargeiranum reyna að semja fallegt og saklaust heiti á gjöm-
inginn; hann verður alltaf sá sami. Nefnilega sá, að skattgreið-
andinn borgar bóndanum fyrir störf hans. Það að fela sannleikann
í orðavaðli og embættismálfari er hins vegar gamalkunnug að-
ferð kerfiskalla til að slá ryki í augu almennings.
Það sorglega er hins vegar að sami skattgreiðandi verður líka að
borga sama bónda fyrir vömna sem hann framleiðir, hvað sem
um vömna verður. Þegar varan er að lokum urðuð út á öskuhaug-
um, hefur bóndinn fengið sitt fyrir dagsverkið en skattgreiðand-
inn ekki neitt. Og aftur þarf sami skattgreiðandi að taka upp vesk-
ið þegar hann fer út í búð að kaupa sér í matinn. Hann má ekki
kaupa innflutt soðið kjöt, ekki innflutt gænmeti, ekki útlend egg
eða mjólkurafurðir, ekki einu sinni erlent margarín á viðráðan-
legu verði, því það þarf að passa upp á að bóndinn fái alltaf sitt,
hann sé vemdaður bak og fyrir og komist þess vegna aldrei til
vits né þroska sem framleiðandi og söluaðili. Þetta er kerfi sem
skattgreiðandinn vill ekki lengur taka þátt í, neytandinn fyrirlítur
og hatar og bóndinn vill einnig losna úr þessum sömu höftum.
Hvetjir vilja þá þetta geggjaða kerfi? Svarið er það sama og
fékkst í fyrrum Sovétríkjunum: Kerfið sjálft. Það em kerfiskall-
amir, þeir sem hafa hag af því að viðhalda lönguvitleysunni:
Menn eins og formaður Stéttarsambands bænda, menn eins og
allir embættismenn landbúnaðarkerfisins, möppudýrin í land-
búnaðarráðuneytinu, starfsmenn allra þeirra stofnana sem land-
búnaðurinn hefur komið upp og pólitískir seppar þeirra: Fram-
sóknarmenn allra flokka.
Viðskiptaráðherra þarf ekki að biðjast afsökunar á ummælum
sínum. Það þarf ekki að biðjast afsökunar á því að segja sannleik-
ann. Þeir sem þurfa að biðja þjóðina afsökunar em menn eins og
Haukur Halldórsson og aðrir kerfiskallar landbúnaðarins. Og
þeir þurfa ekki aðeins að biðjast afsökunar fyrir einstök ummæli
heldur fyrir áratugalangt haftakerfi sem hefur gert bændur að
omögum.og íslendingaað fátæJkustu neytendum Evrópu._..
Önnur sjónarmið.
NEYTENDUR OG
FIMMFLOKKURINN
Blekkingar stjómvalda
„Neytendur í hafti en þekkja ekki
skaðann“ er fyrirsögnin á BAK-
SVIÐS-grein i Morgunblaðinu síðast-
liðinn sunnudag. Það er Benedikt
Stefánsson sem þar skrifar um harð-
orða skýrslu sem Peter Sutheriand,
framkvæmdastjóri GATT, sendi frá
sér í ágústmánuði. Skýrsluhöfundar
segja að hagur neytenda sé oftast
fyrir borð borinn þegar stefna í utan-
ríkisviðskiþtum er til umræðu. Þrátt
fyrir að neytendur séu fjölmennasti
þjóðfélagshópurinn þá séu áhrif
framleiðenda og skipulagðra þrýsti-
hópa ávallt þyngri á metunum.
Ástæðan er sú að neytendur eru illa
upplýstir um áhrif hafta á verð, fram-
boð og gæði. Almenningur gerir sér
litla grein fyrir hinni miklu kjara-
skerðingu sem hann verði fyrir
vegna þessa.
Sorglegasta staðreyndin í viðskipta-
haftaumræðunni er að höft sem
þessi koma verst við pyngju þeirra
er lökust hafa kjörin, þar sem þarna
er oftast um að ræða nauðsynjavör-
ur. Benedikt bendir ísiðari hluta
greinar sinnar á að takmarkanir á
innflutningi séu gjarnan réttlættar
með því að þær verndi störf í iðnaði
eða landbúnaði. Sérfræðingar GATT
benda hinsvegar á að kostnaður al-
mennings afþví að vemda hverstarf
er yfirleitt hærri en laun viðkomandi
starfsmanns. Lítum á fyrri hluta
BAKSVIÐS-greinar Benedikts:
„Það er löngu tímabært að stjóm-
völd um allan heim geri neytendum
grein fyrir því hversu dýru verði
vemd innlendra framleiðenda gegn
erlendri samkeppni er keypt,“ segir
Peter Sutherland framkvæmdastjóri
GÁTT (Almenna samkomulagsins
um afnám tolla og viðskiptahindr-
ana) í skýrslu sem birt var í Genf í
ágústmánuði. Sutherland telur að
neytendur séu vísvitandi beittir
blekkingum um að innflutningshöft
séu til vemdar atvinnu og vömgæð-
um meðan upplýsingum um hið
gagnstæða sé stungið undir stól.
Skýrslan er óvenju skorinorð, ef
mið er tekið af því efni sem al-
þjóðastofnanir birta að jafnaði.
Undirtitill er „Svikamyllan - eða
hvemig ríkisstjómir kaupa atkvæði
með fé skattborgaranna." Suther-
land segir brýnt að vekja almenning
til umhugsunar um viðskiptahöft og
hag þeirra af því að þeim verði af-
létt. Stjómvöld reyni að telja kjós-
endum trú um að innflutningshöml-
ur og styrkir til innlendra fyrirtækja
skapi atvinnu, en láti hjá líða að
lýsa þeim skaða sem auknir skattar
og hærra vömverð veldur.
Þau rök em gjaman notuð til þess
að styðja bann við innflutningi
landbúnaðarvara að það auki gæði
og vöruvöndun. Ein af athyglis-
verðari niðurstöðum skýrslunnar er
hinsvegar að fijáls verslun með
landbúnaðarvömr og niðurfelling
styrkja muni auka framboð á afurð-
um sem framleiddar em á lífrænan
hátt. Iðnríkin stuðli með niður-
greiðslum að hömlulítilli fram-
leiðslu afurða sem krefst mikils
áburðar, skordýraeiturs, sýklalyfja
og hormóna. Ef niðurgreiðslur féllu
niður myndi landbúnaður sem er
síður háður tilbúnum áburði og eit-
urefnum eiga auðveldara uppdrátt-
ar.“
Hefnd kúgaðra neytenda
Einn er sá maður íslenskur sem
hvað harðast hefur skrifað gegn nú-
verandi landbúnaðarkerfi. Þetta er
auðvitað Jónas Kristjánsson, rit-
stjóri DV, sem farið hefurgeyst und-
anfarið og hlakkað yfir þeim brestum
er tekið hafa að myndast í stofnana-
múr landbúnaðarins. Sem dæmi um
þetta skulum við skoða niðuriag
leiðara Jónasar í siðasta laugardags-
blaði DV. Veitið síðustu tveimur
málsgreinunum sérstaka athygli.
Jónas virðist vera farinn aö boða
byltingu á fleiri en einu sviði: Nú skal
fimmflokkurinn fá að skjálfa afótta
við hefnd kúgaöra neytenda og
skattgreiðenda:
„Ríkið ákveður ekki fyrir hönd
neytenda og skattgreiðenda, hvaða
vömr þeir noti og ljármagni. Fólk'
fær sjálft að velja sér gallabuxur,
innlendar og erlendar, dýrar og
ódýrar, vandaðar og lélegar, með
þessu vömmerkinu eða hinu. Þetta
valfrelsi ætti einnig að gilda um bú-
vöm.
Okkur hefur miðað áleiðis, þótt
hægt fari og umræðan sé orðin ára-
tuga gömul. Hagfræðingar, sem
ekki em bundnir hagsmunatengsl-
um, hafa látið meira en áður í sér
heyra. Andófið er ekki lengur
bundið við örfáa menn. Fyrr eða
síðar hljóta vamir keifisins að bila.
Fólk er smám saman að átta sig
á, að ríkisstuðningur og innflutn-
ingsbann stríðir gegn hagsmunum
þess. Þeim Ijölgar, sem telja eðli-
legt, að fólk njóti markaðslögmála
á þessu sviði sem öðmm. Næsta
skref er, að þessi viðhorf leiði til
raunvemlegra átaka í stjómmálum.
Sem þrýstihópur getur almenn-
ingur greitt atkvæði í prófkjömm
gegn þingmönnum og í kosningum
gegn flokkum, sem gagnast ekki í
frelsisbaráttunni eða hafa reynzt
henni beinlínis andvígir í reynd.
Sigur hefst ekki, nema skipt sé út
mönnum og flokkum í pólitíkinni.
Þegar fimmflokkurinn fer að
skjálfa af ótta við hefnd kúgaðra
neytenda og skattgreiðenda, er fyrst
hægt að búast við, að þrýstingurinn
leiði til niðurskurðar."
„Það er löngu tíma-
bœrt að stjómvöld um
allan heim geri neyt-
endum grein fyrir því
hversu dýru verði
vernd innlendra fram-
leiðenda gegn erlendri
samkeppni er keypt, “
segir Peter Sutherland
framkvæmdastjóri
GATT.
„ Þegar fimmflokkurinn
fer að skjálfa afótta við
hefnd kúgaðra neyt-
enda og skattgreið-
enda, erfyrst hægt að
búast við, að þrýsting-
urinn leiði til niður-
skurðar, “ skrifar
Jónas Kristjánsson í
DV-leiðara.
finnóll 8. september
Atburðir dagsins
1888 - Fyrstu deildarleikirnir spilaðir í „ensku“.
1916 - Wilson forseti lofar konum atkvæðisrctti.
1943 - ítalir gefast upp fyrir Bandamönnum.
1974 - Gerald Ford náðar Nixon fyrir Watergate.
AJmœlisdagar
Ríkharður I. Ljónshjaría - 1157 Englandskonungur.
Antonin Dvorak -1841 Tékkneskt tónskáld.
Peter Sellers -1925 Enskur krikmyndaleikari.
Málsháttur dagsins
„Sorgfullur hugur gerir sár augu og svíðandi brá."
Málsháttasöfn Hallgríms Sche-
vings. Boðsrit Bessastaðaskóla
1843 og 1847.
1504- „Davíð“ eftir
Michelangelo
afhjúpaður
Flórcns afhjúpuði í dag stórkost-
legt tákn um sjálfstæði borgarinn-
ar frá voldugum nágrönnum
hennar. Flórenski myndhöggvar-
inn Michelangelo Buonarotti (29
ára) leyfði engum að sjá hina
mögnuðu 4 metra háu marmara-
styttu fyrr en hún var afhjúpuð.
Það tók Michelangelo 3 ár að
höggva út styttuna.
filþýðublaðið 8. sept. 1987
Auglýsingahrollvekja
LEH3ARINN:
„Morgunblaöið birti kynduga auglýsingu síðastliðinn sunnudag.
Auglýsingin var upp á heilar átta síður og í fjórlit. Auglýsendur voru
Landssamband iðnaðarmanna, Iðntæknistofnun Islands, Félag ís-
lenskra iðnrekenda og Iðnaðarráðuneytið. Auglýsingin bar yfirskrift-
ina ÍSLENDINGAR - SAMTAKA NÚ og var eins konar heróp og
hvaming til þjóðarinnar um að gera bctur eða með öðrum orðum að
auka framleiðnina í landinu. Nú er í sjálfú sér ekkert athugavert að
menn skili góðri vinnu og séu áhugasamir um að leggja sitt af mörk-
um svo þeirra hagur og þjóðarinnar sé sem vænstur. En hitt hlýtur að
skjóta skökku við, þegar efni átta síðna auglýsingar í stærsta dagblaði
þjóðarinnar beinir spjótum nær eingöngu að vinnandi fólki en hirðir
ekki að ræða um stjómun fyrirtækja eða jreirra sem með fjármagn fyr-
irtækjanna fara.
Auglýsingin beindi kastljósi sínu að fimm manna fjölskyldu og ít-
rekaði að hver einstaklingur hefði ákveðnu hlutverki að gegna í þjóð-
félaginu og þannig hefðu þeiráhrif á ffamleiðni þjóðarinnar."
ALÞÝÐUBLAÐB
þriðjudaginn
8. september 1987
ÚTGEFANDI: Blað hf. - RITSTJÓRI: Ing-
ólfur Margeirsson - RITSTJÓRNAR-
FULLTRÚI: Jón Daníelsson - BLAÐA-
MENN: Ingibjörg Árnadóttir, Kristján
Þorvaldsson og Örn Bjamason - FRAM-
KVÆMDASTJÓRI: Valdimar Jóhannes-
son - SKRIFSTOFA: Halldóra Jónsdótt-
ir, Eva Guðmundsdóttir og Þórdís Þóris-
dóttir - AUGLÝSINGAR: Guðlaugur
Tryggvi Karlsson og Ólöf Heiður Þor-
steinsdóttir - SETNING OG UMBROT:
Filmur og prent -
PRENTUN: Blaðaprent hf.
filÞYBUBIliPll
,DÝR ÁÐFERÐ TIL AÐ
IÁ LITLUM ÁRANGRI"
Harkalegir árekstrar innan VMSI
lÁenn með ita imvisku“ ===s
==L-‘5==J

:^£5 HjHj