Alþýðublaðið - 10.01.1995, Blaðsíða 3

ÞRIÐJUDAGUR 10. JANÚAR 1995
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
Morgunblaðið og landbúnaðurinn
„Af misskilinni
flokkshollustu
hefur Morgun-
blaðið ekki stutt
við bakið á
viðleitni Alþýðu-
flokksins til
skynsamlegra
breytinga. Það er
ekki heiðarlegur
málflutningur að
gagnrýna kerfið
án þess að gagnrýna þá sem á því bera ábyrgð. Sjálfstæðis-
flokkurinn ber ábyrgð á kerfinu og hjá því verður ekki komist
að Alþýðuflokkurinn láti svipuna dynja á frambjóðendum
íhaldsins í Reykjavík í komandi kosningabaráttu. Mun
Morgunblaðið þá verja flokkinn, en gagnrýna kerfið?“
Leiðari Morgunblaðsins síðastlið-
inn föstudag var einhver mesta gusa
sem landbúnaðarkerfið hefur fengið
yfir sig lengi. Tilefnið var hækkun á
verði nautakjöts. I raun var það ekki
hækkun nautakjötsins sem veldur
reiði Moggans, heldur sú heimsku-
lega umgjörð sem þessum atvinnu-
vegi hefur verið sköpuð af sljórn-
völdum.
„Hvað sitja þá íslenskir neytendur
uppi með?“ spyr leiðarinn, „Verð-
lagningarkerfi, sem virðist á víxl
stuðla að offramboði og því, að ekki
fæst almennilegt nautakjöt í búðum.
Utflutningur á besta kjötinu, en inn-
flutningsbann, sem útilokar að hægt
sé að bjóða upp á sæmilega vöru ef
íslenskir bændur geta ekki útvegað
hana. Samkeppnisleysi. jafnt milli
Pallborðið
Birgir
W'3 Hermannsson
skrifar
St |
innlendra framleiðenda og frá út-
löndum. Allt ber þetta vitni úreltu
landbúnaðarkerfi, sem hefur fyrir
löngu gengið sér til húðar.“
Gagnrýni Alþýðuflokks
viðurkennd a f fíestum
Sfðustu þrjá áratugi hefur Alþýðu-
flokkurinn haldið því fram að núver-
andi landbúnaðarkerfi stæðist ekki,
það leiddi til óþolandi útgjalda fyrir
skattgreiðendur, alltof hás vöruverðs
og hneppti bændur í fjötra ífam-
leiðslustjómunar. Nú viðurkenna
flestir að þessi gagnrýni er á rökum
reist. íslenskur landbúnaður er í mik-
illi kreppu og ekki líklegt að hann rífi
sig uppúr henni án kerfisbreytingar.
Rekja má núverandi landbúnaðar-
kerfi allt aftur til mjólkur- og kjöt-
sölulaganna frá því á fjórða áratug
aldarinnar. Kreppan lék bændurgrátt
og féll verðlag á landbúnaðarvörum
rnikið. Þetta var ekki séríslenskt fyr-
irbæri og hliðstæðar aðgerðir til
stjómunar á framleiðslu og verðlagi
afurða má finna í flestum nágranna-
ríkjum okkar. Þó nokkrar deilur hafi
orðið um ffamkvæmd þessa kerfis í
Reykjavík, ríkti um þær mikil sátt á
Alþingi. Sjálfstæðisflokkurinn sem
var í stjómarandstöðu á þessum tíma
lagðist ekki gegn lögunum og hefur
stutt landbúnaðarkerfið dyggilega
alla tíð síðan.
Landbúnaðarkerfið hefur byggst
upp á því að takmarka innlenda sam-
keppni, útiloka erlenda samkeppni
og miðstýra verði. I gegnum niður-
greidd fjárfestingalán, styrki, niður-
greiðslur og útflutningsbætur (sem
komið var á á Viðreisnarámnum) var
kerfið afar framleiðsluhvetjandi.
Markaðshvatar, sem berast fr amleið-
endum fyrst og ffemst í gegnum
verð, vom í raun teknar úr sambandi.
Upp úr 1970 var kerfið komið í al-
gjörar ógöngur og ekki bætti úr skák
sú stefna ríkisstjóma að auka ffam-
leiðslu á búvömm til útflutnings.
Fyrsti vísir að framleiðslustjómun
var síðan komið á 1980 og kvóta-
kerfi sett á laggimar 1985.
Með síðasta búvörusamningi vom
útflutningsbætur afnumdar og bein-
greiðslur til bænda teknar upp í stað
almennra niðurgreiðslna. Auk þess
var stefnt að því að framleiðsla yrði
löguð að innanlandsmarkaði með
því að ríkið greiddi bændum einung-
is sem svaraði til neyslu síðasta árs.
Þetta er auðvitað afar ffumstæð
markaðstenging. Beingreiðslur ríkis-
ins í stað eðlilegrar verðmyndunar er
látin stjóma framleiðslumagni. Op-
inber nefnd, en ekki markaðurinn,
ákveður verð til bænda.
Stjórnmálafíokkar ættu
að líta í eigin barm
Alþýðuflokkurinn hefur ekki
grætt ýkja mikið á andstöðu sinni við
Iandbúnaðarbáknið, þó sjónarmið
flokksins fái meira vægi með hverj-
um deginum sem líður. Andstæðing-
amir hafa sett málið upp sem vináttu
eða andstöðu við bændastéttina og
þar með tekist að láta málið snúast
um eitthvað allt annað en það í raun-
inni snýst um. Alþýðuflokkurinn má
einnig líta með gagnrýnum augunt í
eigin barm. Þó að flokkurinn hafi í
öllum meginatriðum haft rétt fyrir
sér um landbúnaðarkerfið, þá hefur
honum ekki tekist að haga málflutn-
ingi sínum þannig að kerfið sjálft, en
ekki bændur landsins, væm skot-
spónninn. Þetta hefur Jón Baldvin
Hannibalsson reyndar viðurkennt
sem stærstu mistök sín á formanns-
ferlinum.
Það em þó aðrir flokkar sem ættu
frekar að líta í eigin barm þegar að
landbúnaðarmálum kemur. Umræð-
an um GATT-samninginn bendir
ekki til mikils skilnings á því hversu
djúpstæður vandi íslensks landbún-
aðar er. Morgunblaðið verður því að
horfast í augu við það, að Sjálfstæð-
isflokkurinn hefur varið landbúnað-
arkerfið með kjafti og klóm. Án
sinnaskipta á þeim bænum em litlar
líkur á því, að einhveijar vemlegar
breytingar verði á landbúnaðarbákn-
inu.
Af misskilinni flokkshollustu hef-
ur Morgunblaðið ekki stutt við bakið
á viðleitni Alþýðuflokksins til skyn-
samlegra breytinga. Það er ekki
heiðarlegur málflutningur að gagn-
rýna kerfið án þess að gagnrýna þá
sem á þvf bera ábyrgð. Sjálfstæðis-
flokkurinn ber ábyrgð á kerfinu og
hjá því verður ekki komist að Al-
þýðuflokkurinn láti svipuna dynja á
frambjóðendum íhaldsins í Reykja-
vík í komandi kosningabaráttu. Mun
Morgunblaðið þá veija flokkinn, en
gagnrýna kerfið?
Höfundur er stjórnmálafræðingur og
aðstoðarmaður umhverfisráðherra.
Fimm á förnum vegi Á að banna hundahald í borginni?
Kremlólógía
dagsins
Júríj Reshetov sendiherra Rúss-
lands á íslandi hefur greinilega
húmorinn í lagi - einsog Rússar
yfirleitt. Að loknum fyrirlestri hjá
MÍR á laugardaginn, þarsem Res-
hetov fjallaði um skelfingarástand-
ið eystra, sló hann á létta strengi
og sagði áheyrendum sínum
brandara:
Stúdent nokkur gekk til munnlegs
prófs við háskólann i Novgorod.
Prófessorinn spurði hvort hann
vildi heldur eina þunga spurningu
eða tvaerléttar. Stúdentinn hugsaði
sig um, og sagðist svo kjósa eina
erfiða spurningu. „Gott og vel,"
sagði prófessorinn, „hvaðan er
fyrsti maðurinn7“ Stúdentinn svar-
aði umsvifalaust: „Frá Novgorod
auðvitað." Prófessorinn varð hissa
á svip og spurði: „Hvað hefurðu
fyrir þér í því?" Með sakleysissvip
svaraði stúdentinn: „Nei, heyrðu
mig nú, þú ert búinn að spyrja mig
einnar spurningar - og ég þarf ekki
að svara þessari."
Einhverntíma hefði nú verið
ástæða til að rýna í þennan brand-
ara með Kremlólógíuna að vopni.
Asunnudaginn var Jón
Baldvin Hannibals-
son formaður Alþýðu-
flokksins gestur Árna
Þórarinssonar og Ingólfs
Margeirssonar í útvarps-
þættinum Þriðji maðurinn.
I viðtalinu var farið yfir
víðan völl stjómmálanna
einsog vera ber, en Jón
Baldvin var líka spurður
unt þann orðróm að hann
hyggist verða eftirmaður
Guðna Guðmundssonar,
rektors Menntaskólans í
Reykjavík. Guðni lætur af
embætti á þessu ári eftir
langan og farsælan feril,
og Jón Baldvin, sem var
skólameistari á Isafirði á
áttunda áratugnum, hefur
semsagt verið títtnefndur í
sögusögnum sem arftaki.
Jón Baldvin þvertók fyrir
að hann væri á leið í stól
rektors - enda ekki að
hætta í pólitík...
Kvennalistinn í Reykja-
nesi logar nú stafha á
milli af illdeilunt eftir þá
ákvörðun að endurtaka
forval flokksins. Helga
Sigurjónsdóttir bæjarfull-
trúi í Kópavogi lenti í efsta
sæti og átti því þing-
mennsku nokkuð vísa. Það
féll hinsvegar ekki í kram-
ið hjá forystunni, sem nú
hefur ákveðið annað for-
val. Þar á að kjósa Krist-
ínu Halldórsdóttur fyrr-
um þingkonu í fyrsta sæti.
Helga ætlar ekki að korna
nálægt kosningabaráttunni.
Það rná rilja upp, að Helga
var einu sinni forseti bæj-
arstjómar Kópavogs, eftir
að hafa verið kjörin bæjar-
fulltrúi Alþýðubandalags-
ins 1978. Eftir aðeins
nokkra mánuði sagði hún
sig úr bæjarstjóm til að
mótmæla „ólýðræðisleg-
um vinnubrögðum". Það
er því spuming hvað
Helga gerir núna...
T andsfundur Þjóðvaka
JL/verður haldinn í kring-
unt mánaðamótin. Þar
verður stefnuskrá lögð
fram og nú er unnið í ýms-
um málefnahópum að
stefnumótun. Við heyrum
að Ólína Þorvarðardóttir
hafi umsjón með stefnu-
mótun í velferðarmálum. I
atvinnumálahópi eru liðs-
menn úr ýmsum áttum:
Ágúst Einarsson, Mörð-
ur Árnason, Jón Sæ-
mundur Sigurjónsson og
Guðbjörn Jónsson. Sá
síðastnefndi hefur viður-
nefnið „félagaskelfir" -
enda á hann skrautlegan
feril að baki í ótölulegum
fjölda stjómmálaflokka og
félaga...
Hinumegin
Og mundu bara, herra Kamban, að þetta er einungis braða
birgðaheili svo þú mátt ekki leggjast í þunga þanka.
Brynja Davíðsdóttir bréfberi:
Nei, alls ekki.
Pétur Pétursson hárskeri: Nei,
af hverju? Það ætti að banna manna-
hald frekar, við emm mestu sóðamir.
Heiðdís Hrafnkelsdóttir stöðu-
vörður: Nei, hvert á fólkið að fara
með hundana?
Bjarnveig Eiríksdóttir lögfræð-
ingur: Já, hundar eiga frekar heima
í sveitum, það er þeirra eðlilega urn-
hverfi.
Helena Kristín Jónsdóttir at-
vinnulaus: Nei, en það verður að
vera meira aðhald.
Viti menn
Staða niín er náttúrlega ekki
til að hrópa húrra fyrir og það
er voðalega þægilegt að
sparka í liggjandi mann.
Það er engin spurning að það
er málið.
Jóhann G. Bergþórsson um framkomu
félaga hans i Sjálfstæðisflokknum í
Hafnarfirði. Morgunpósturinn í gær.
Nemendur við Menntaskólann
á Akureyri standa sig frábær-
lega í háskólanámi og betur
en nemendur frá öðrum
framhaldsskólum.
Leiðari Dags 5. janúar.
Ég held því fram að Lúxem-
borgarar séu valdamesti 300
þúsund manna hópurinn í
allri Evrópu.
Vilhjálmur Egilsson alþingismaður um
ESB-mál í Fréttir frá ES.
Sex kílóa risahumrar soðnir
lifandi við sveinspróf í mat-
reiðslu. Dauðastríðið stóð
lengi yfir. Skýlaust brot á
dýraverndunarlögum að mati
Brynjólfs Sandholts
yfirdýralæknis.
Fyrirsagnir í Morgunpóstinum í gær.
I stuttu máli finnst mér þessi
grein dæmi um ömurlega
íhaldssemi og það jafnvel þótt
höfundur vitni í Milan Kund-
era máli sínu til stuðnings.
Umsögn Kolbrúnar Bergþórsdóttur um
grein Árna Bergmanns í Tímariti Máls
og menningar, þarsem hann varar við
„yfirþjóðlegri Evrópu".
Morgunpósturinn í gær.
Óformlegar viðræður ASÍ og
VSI: Rætt um 8 prósenta
kauphækkun á 2 árum.
Fyrirsögn í DV í gær.
Algert rugl.
Magnús Gunnarsson formaður VSÍ, að-
spurður um DV- fréttina hér að ofan.
Morgunútvarp Rásar 2 í gær.
Rauður er snilldarverk; mynd
eftir djúpvitran meistara sem
manni finnst líkt og kunni allt.
Umsögn Egils Helgasonar um kvik-
myndina Rauður eftir Krzystztov Ki-
eslowski. Morgunpósturinn í gær.
Viðkvæmur unglingur sem
lét lúskra á sér.
Fyrirsögn fréttar um breska fjölda-
morðingjann Frederick West. DV á
laugardag.
Ég hef ekki hugmynd um það,
þannig að þú ert bara í
skökku númeri.
Þorgeir Þorgeirson rithöfundur, að-
spurður af Morgunpóstinum hvort
hann búist við hörðum verkfalls-
átökum framundan.
En kannski liggur galdurinn í
því að Davíð hefur einmitt
breytt ímynd sinni. Hann
verður landsföðurlegri með
hverjum deginum og raunar
má segja að forysta hans hafi
breyst í andhverfu sína. í stað
þess að ögra og láta sverfa til
stáls hefur formaður Sjálf-
stæðisflokksins valið
mjúku leiðina.
Leiðari Ellerts B. Schrams i DV í gær.