Alþýðublaðið - 25.01.1995, Blaðsíða 7

MIÐVIKUDAGUR 25. JANÚAR 1995
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
7
Leiklist
Snoturlega ofið leikhús
Verkefni: Oleanna
Höfundur: David Mamet
Þýðing: Hallgrímur H. Helgason
Lýsing: Ásmundur Karlsson
Leikmynd og búningar:
Sigurjón Jóhannsson
Leikstjóm: Þórhallur Sigurðsson
Persónur og leikendur:
Jóhann Sigurdsson (John)
Elva Ósk Ólafsdóttir (Carol).
Sýningarstaður:
Þjóðleikhúsið, litla sviðid
„Orð eru viðsjárverð. Fáum hefur
verið það jafnljóst á seinni árum og
hugsandi einstaklingum í Bandaríkj-
unurn. Menningarlega yfirlætisfull-
um Evrópubúum kann að þykja
Bandaríkjamenn bulla af meiri anda-
gift um einskisverða hluti en þeir
sjálfir gera. Samt
sem áður em það
Bandaríkjamenn
en ekki Evrópubú-
ar sem hafa átt
háskalegt samband
við tungumál sitt
og hafa nauðugir
orðið að gefa fólki
og fyrirbærum ný nöfn. Til að ekki
fari allt í háaloft í samskiptum kyn-
þáttanna - og kynjanna."
Svo segir Arni Ibsen í grein í leik-
skrá. Þessi tilvitnun segir ansi mikið
um þetta verk David Mamet. Þetta
er leikhús orðsins og útaf fyrir sig
snoturlega ofið. En veikleikinn er
líka augljós. Hættan er á að verkið
glati krafti sínum og meiningu við
þýðingu á annað tungumál. Og þeg-
ar helsti drifkraftur verksins er mi's-
munandi skilningur persónanna á
einstökum orðum og orðasambönd-
um, vex hættan. Það er því ekki lítið
á þýðandann Hallgrím H. Helgason
lagt. Án þess að hafa fmmtexta til
samanburðar virðist hann þó sleppa
sæmilega frá verki sfnu. Textinn er
liðlegur, rennur vel og sekkur ekki í
það fen að verða of bókmálslegur.
Þó var á einstöku köflum - sérstak-
lega er átökin mögnuðust - að mað-
ur hafði á tilfinningunni að átökin og
spennuna í textanum skorti. Nú skal
því ekki haldið frarn að einhver ann-
ar hefði leyst verkið betur, kannski
verður kjami þessa verks einfaldlega
ekki fiuttur milli menningarsvæða
og/eða tungumála.
Sama spuming vaknar raunar um
megininntak verksins: samskipti
kynjanna, nem-
anda og kennara,
undirmanns og
yftrmanns; hvern-
ig við beitum
valdi og hvemig
við skynjum það.
Hefur sá sem upp-
lifir sig misrétti
beittan alltaf rétt fyrir sér vegna þess
að það er hans upplifun sem sker úr
um rétt eða rangt í þessu tilliti? Því
heldur skólastúlkan Carol fram í
leikritinu er hún ásakar kennara sinn
John um að hafa misboðið sér kyn-
ferðislega. Höfundur svarar ekki
þessum spumingum, nær er að segja
að hann vekji þær. Og þeir atburðir
sem áhorfandanum eru sýndir - og
verða kveikjan að ákæm Carol - eru
svo léttvægir að hann er skilinn eftir
tneð spurninguna: Er það mögulegt,
að ástandið sé svona hér? Hver verð-
ur að svara fyrir sig, en umræðan er
þörf og réttlætir vissulega að taka
þetta verk til sýningar hér á landi þó
að margir fietir verksins höfði efa-
laust frekar til Bandarísks samtfma.
Leikaramir þau Elva Osk Olafs-
dóttir, sem Carol og Jóhann Sig-
urðarson. sem John leysa verk sitt
vel af hendi. Þeirn eru þó, nokkrar
skorður settar frá höfundarins hendi
þar sem persónumar eru frentur mál-
pípur hans og félagslegra kenninga
en fólk af holdi og blóði. Þannig að
fjarri eru átökin, efinn og andstæð-
umar í tilfinningalífinu sem knýja
okkur dauðlega menn í gegnum
hvunndaginn. Þó fær Jóhann heldur
nteira að moða úr og nýtir sér það til
fullnustu.
Leikstjóm Þórhalls Sigurðsson-
ar er ömgg, hljóðlát og fagmannleg í
hvívetna. Verki höfundar er treyst og
ekki reynt að troða upp á það tiktúr-
um eða stælum, en viðeigandi með-
ölum (svo sem hraðabreytingum,
staðsetningum og hljómfalli) beitt af
smekkvísi.
Um leikmynd og búninga Sigur-
jóns Jóhannssonar og reyndar lýs-
ingu Ásmundar Karlssonar er það
að segja, að fagmennska og smekk-
vísi situr í fyrirrúmi, áherslan er lögð
á að þjóna verkinu og er það vel.
Niðurstaða: Smekklega og fag-
mannlega unnin leiksýning, sem
vekur spurningar um hvort mis-
skilningur sé hinn fullkomnasti
skilningur sem við getum vœnst.
Arnór
Benónýsson
skrifar
Leikararnir þau Elva Ósk Ólafsdóttir, sem Carol og Jóhann
Sigurðarson, sem John leysa verk sitt vel af hendi. Þeim eru þó,
nokkrar skorður settar frá höfundarins hendi þar sem persón-
urnar eru fremur málpípur hans og félagslegra kenninga en fólk
af holdi og blóði.
Hvunndagsleikhúsið (í Kaffileikhúsinu) í
Hlaðvarpanum
Leggur og skel
- barnaleikrit og söngvaspil eftir Ingu Bjarnason og Leif
Þórarinsson verður frumsýnt á sunnudaginn.
Hvunndagsleikhúsið
frumsýnir næstkom-
andi sunnudag, 29.
janúar, söngvaspilið
Legg og skel eftir Ingu
Bjarnason og Leif
Þórarinsson í Kaffi-
leikhúsinu í Hlaðvarp-
anum. Sýningin hefst
klukkan 15:00. Efni
verksins er ævintýrið
um legginn og skelina
et'tir Jónas Haligríms-
son, en ljóð skáldsnill-
ingsins, einsog Vorið
góða, Heiðlóukvœði og
fleiri eru ofin inní leik-
inn með nýjum lögum
eftir Leif Þórarinsson.
Leikarar eru fjórir:
Hinrik Ólafsson, Sig-
rún Sól Ólafsdóttir,
Gunnar Gunnsteins-
son og Halla Margrét
Jóhannesdóttir. Auk
þess að leika stjórna
þau fjögur jafnframt
brúðum, en brúðuleik-
ur er snar þáttur í sýn-
ingunni. Leikmynd og
brúður eru verk Guð-
rúnar Svövu Svavars-
dóttur og hljóðfæra-
leikarar eru Una Björg
Hjartardóttir fiauta
og Leifur Þórarinsson
víóla og píanó.^ Leggur og skel verður frumsýnt
Hinrik Ólafsson inn: Á myndinni má sjá Hinrik
leikur Jónas. Hinrik út- karakter"...
skrifaðist frá Leiklist-
arskóla fslands árið
1993. Hann hefur meðal annars leikið í Skilaboða-
skjóðunni, Gauragangi og Hárinu og í kvikmyndunum
Skýjahöllin, Einkalíf Alexanders og í sjónvarpsmynd-
inni Hvíti dauðinn sem
sýnd var nýverið.^
Sigrún Sól Ólafs-
dóttir leikur skelina.
Sigrún Sól útskrifaðist
frá LI árið 1994 og
starfaði síðasta sumar
hjá Theatrale í Þýska-
landi, sem er samevr-
ópskt leikhús. Hún
hefur fengist við leik-
listarkennslu í ýmsum
grunnskólum á höfuð-
borgarsvæðinu nú í
vetur auk þess að tal-
setja barnamyndir fyrir
Stöð 2.
Gunnar Gunn-
steinsson leikur legg-
inn. Gunnar útskrifað-
ist frá LÍ árið 1993.
Hann lék í Standandi
pínu þá um haustið, en
auk þess hefur hann
talsett fjölda bama-
mynda fyrir Sjónvarp-
ið, leikið f útvarpsleik-
ritum, kennt leiklist og
sett upp leiksýningar,
meðal annars hjá Leik-
félagi Hafnarfjarðar.
Gunnar er einn af
stofnendum Furðuleik-
hússins og Drauma-
smiðjunnar.
Halla Margrét Jó-
í Kaffileikhúsinu á sunnudag- hannesdóttir leikur
Ólafsson leikara „setja sig í gjarðahringju og fleiri
A-mynd: E.ÓI. hlutverk. Hún útskrif-
aðist frá LÍ 1994 og
einsog Sigrún Sól tók
hún þátt í starfi Theatrale í sumar. Halla Margrét lék í
stuttmyndinni Ertu sannur? sem sýnd var á Nordisk
Panorama í Reykjavík síðastliðið haust.
Veiran sem veldur visnu og mæði í sauðfé er náskyld alnæmisveirunni.
Sígilt á FM 94,3
Útvarpsstöðin Sígilt FM 94,3
sendir nú út dagskrá allan sólar-
hringinn til Reykjavíkur og ná-
grennis. Stöðin flytur sígilda tón-
lisl af ýmsu tagi, helstu verk hinna
klassísku meistara, óperur, söng-
leiki, djass og dægurlög frá fyni
áratugum. Dagskráin er tjármögn-
uð með auglýsingum. Sígilt FM
94,3 cr deild í fjölmiðlafyrirtæk-
itiu Myndbær hf„ en fram-
kvæmdastjóri þess er Jóhann
Briem. Dagskrárstjóri útvarpsrás-
arinnar er Guðmundur S. Krist-
jánsson.
Fyrirlestur Vísindafélags íslendinga
Rannsóknir á alnœmi
og sauðfjársjúkdómum
Þriðji fundur Vísindafélags ís-
lendinga á þessu starfsári verður
haldinn í Norræna húsinu á morg-
un, miðvikudaginn 25. janúar, og
flytur þá Guðmundur Georgsson
prófessor erindi sem hann nefnir:
Um Karakúlpestir og alnæmi.
„Frumherja rannsókna á svo-
kölluðum Karakúlpestum, sem
bárust til landsins á fjórða áratug
þessarar aldar, mun vart hafa órað
fyrir því að sú þekking sem þeir öfl-
uðu á eðli þeirra sjúkdóma kynni
að koma að notum í baráttunni við
einn mannskæðasta faraldur sem
nú hrjáir mannkynið. En sú hefur
orðið raunin, því að veiran sem
þeim tókst fyrstum rnanna að
rækta og sýna fram á að veldur
Karakúlpestunum mæði og visnu,
er skyld alnæmLsveirunni, og
margt er líkt með þeim sjúkdóm-
um sem þær valda. Lífsferlar
visnuveiru og alnæmisveiru eru
það áþekkir að lyf sem rjúfa þann
feril hafa áhrif á báðar. Þannig
kann Karakúlpestin visna í sauðfé
að koma að góðum notum við að
prófa lyf gegn alnæmi,“ segir pró-
fessorinn í kynningu erindisins.
Fyrirlestur Guðmundar Georgs-
sonar hefst klukkan 20:30, aðgang-
ur er ókeypis og öllum heimill.
Leikþáttur um sifjaspell
Yfir 50 sýningum lokið
Leikþátturinn Þá mun enginn
skuggi vera til eftir Björgu Gísla-
dóttur og Kolbrúnu Ernu Péturs-
dóttur hefur nú verið sýndur meira
en 50 sinnum frá því hann var frum-
fluttur í október. Farið hefur verið
með leikþáttinn víða um land meðal
annars á Austfirði og Norðurland
auk þess sem margar sýningar hafa
verið á suðvestur hominu. Leikþátt-
urinn tekur um 30 mínútur í flutningi
og er ætlunin að sýna hann á vinnu-
stöðum og hjá félagasamtökum fram
á vor.
Leikþátturinn fjallar um sifjaspell
og afleiðingar þess á áhrifamikinn
og eftinninnilegan hátt. Eina per-
sóna leiksins er kona sem gerir upp
fortíð sína við óvenjulegar aðstæður.
Konuna leikur Kolbrún Ema Péturs-
dóttir en Björg Gísladóttir er sýning-
arstjóri.
Það er Menningar- og fræðslu-
samband alþýðu og Stígamót sem
standa að sýningunni ásamt höfund-
um. Leikstjóri er Hlín Agnarsdótt-
ir.