Alþýðublaðið - 08.03.1995, Blaðsíða 7

I
-4
MIÐVIKUDAGUR 8. MARS 1995
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Erlend hringekja
Djörfung: Hollendingar láta nýleg flóö ekki hafa áhrif á sig og hugsa nú
upp metnaðarfullar áætlanir um að vinna meira landssvæði úr greipum
Ægis.
Metnaðarfullar framkvæmdir
Aðþrengdir
Hollendingar
þoka sig nær
Bretlandi
Hinir athafnasömu Hollendingar
em teknir til við að temja hafið á ný.
Þeir láta ekki staðar nurnið þó fimm
til tíu prósent af hollensku lands-
svæði sé heimtur úr greipum Ægis,
heldur em þeir nú að hefja undirbún-
ing að þvi að færa strendur Hollands
enn lengra út í Norðursjó. Áætlunin,
sem nýtur forystu Job Dronkers,
prófessors í strandareðlisfræði við
háskólann í Utrecht, tekur til svæðis
sem á em nokkrar eyjar útaf hol-
lensku ströndinni. Hin nýja strand-
h'na myndi bunga út á haf í átt til
Bretlands. Síðan snemma á miðöld-
um hafa Niðurlönd sokkið æ neðar,
sums staðar um heila sjö metra.
Ástæðan er gröftur áveituskurða,
sem hafa valdið þvi að landið hefur
sjatnað svo mjög. Hækkandi yfir-
borð sjávar hefur svo aukið á vand-
ann. En þetta hefur ekki alltaf verið á
þessa Ieið. Við lok ísaldar náði
„Hinir athafnasömu
Hollendingar eru teknir til
við að temja hafið á ný.
Þeir láta ekki staðar numið
þó fimm til tíu prósent af
hollensku landssvæði sé
heimtur úr greipum Ægis,
heldur eru þeir nú að hefja
undirbúning að þvf að færa
strendur Hollands enn
lengra út í Norðursjó."
strönd Hollands svo langt í norð-
vestur að unnt vara að ganga þurmm
fótum yfir til Englands. I þá daga
rann Thamesá í Rín.
Áætlun prófessorsins er hluti
gamallar hollenskrar hefðar að
breyta vatni í land. Fmmstæðir flóð-
garðar vom fyrst reistir um 1200 og
1533 var byrjað að þunka upp land
með vindmyllum. En þó að 1650 fer-
kílómetrar lands hafi nú verið þurrk-
aðir á síðustu 60 ámm, em Hollend-
ingar að verða uppiskroppa með land
og halda þeirri stöðu sinni að vera
þéttbýlasta land í heimi.
Af mörgum áætlunum, þar á með-
al einnar sem gerir ráð fyrir því að
lyfta landinu öllu um nokkra sentím-
etra með loftorku, er áætlun Dron-
kers hin metnaðarfyllsta. Með henni
væri hægt að bæta við landið sem
samsvarar sjö prósentum af núver-
andi stærð þess.
,J>etta er mikið svæði og gæfi
möguleika á útivistarsvæðum, iðn-
aðarhverfúm, flugvöllum og íbúa-
byggðum," segir Dronkers. Áætlun-
in gengur út á það að dæla efnum í
hafsbotninn, svo sandurinn þenjist út
og lyfti miktum fjölda eyja á náttúm-
legan hátt. Þarmeð myndaðist nú
strandlína sem hægt væri að veija og
þurrka land að baki hennar.
Við getum skapað tvo til þtjá
milljarða fermetra fyrir verð á bilinu
50 til 100 milljarða hollenskra gyll-
ina. (2100 til 4200 milljarðar xs-
lenskra króna). „Fermetrinn væri þá
á 22,50 gyllini, þannig að landið yrði
frekar dýrt, en ekkert miðað við Jap-
an eða Hong Kong,“ segir Dronkers.
Þrátt fyrir nýafstaðin flóð og
þá staðreynd að sjávarmál
hefur hækkað um 20 sentím-
etra á þessari öld, hefur pró-
fessorinn ekki miklar áhyggj-
ur af því að Hollandi standi
mikil ógn gróðurhúsaáhrifun-
um.
„Við búumst auðvitað við
því að sjávarmálið muni
hækka, en mikill hluti lands-
ins er nú þegar undir sjávar-
máli. I Hollandi stjómum við
vatnshæðinni og við emm
varðir af umfangsmiklunt
vamargörðum og síkjum.
Feneyjar em í mun meiri
hættu en Holland. Lónið gæti
gleypt borgina," segir hann.
„Hamborg, Rotterdam og London
em borgir sem em í hættu ef sjávar-
málið heldur áfram að hækka.“
Dronkers leggur á það áherslu að
ætlunin hans sé til langs tíma. Hugs-
uð sem verkefni fyrir næsta árþús-
und. „Ég held ekki að þetta sé nein
nauðsyn, heldur miklu frekar mögu-
leiki, sem höfðar til þess fólks sem
telur að Holland eigi að halda stöðu
sinni sem þjóðríki. Annar möguleiki
til framtfðar er sá, að eftir því sem
eining Evrópu verður meiri, þá muni
Holland „flæða yfir“ landamæri sín
inn í Þýskaland og Belgíu, segir
Dronkers að lokum.
Byggt á The European / mám
Kaldhæðnin skek-
ur Austur-Evrópu
Sögusviðið er Varsjá að vetri til.
Lech Walesa, forseti Póllands er að
fiska í gegnum vök í ísnum. Maður
sem á leið hjá stoppar og segir honum
að það sé ekkert þama. Walesa lætur
sem hann taki ekki eftir manninum
og heldur áfram að fiska. Stuttu
seinna stöðvar annar vegfarandi til að
segja Walesa að það sé enginn fiskur
þama og hann sé að eyða tíma sínum
til einskis. Walesa lætur einnig eins
og hann sjái ekki þennan mann, þó nú
sé hann orðinn pirraður. Skömmu
síðar nálgast þriðji maðurinn hann og
spyr Walesa kurteisislega hvað hann
sé að gera. „Ég er forseti Póllands og
ég er að veiða, svo þú skalt hypja
þig,“ hvæsir Walesa. „Hver ert þú
annars?“ „Ég er framkvæmdastjóri
þessa vélfrysta skautasvells," svarar
maðurinn um hæl.
Vesturlandabúum kann að finnast
þessi brandari í hófsúlltari kanúnum,
en fyrir vaxandi fjölda
Lech Walesa Póllandsforseti er nú
orðinn tilefni heillar brandarabók-
ar: Aukið frelsi hefur ekki fyllt
ískápa Austur-Evrópubúa þannig
að fátt er þeim kærara en að geta
gert grín að leiðtogum sínum.
A-mynd: E.ÓI.
um tímaritum á borð við hið ung-
verska Hocipo, sem þýðir Snjósú'g-
vél. Hocipo birti nýlega tilbúna lýs-
ingu á degi í lífi forsætisráðherrans
Gyula Horn, sem átti að
á
óánægðra kjósenda að „Skömmu síðar byggjast á skýrslu
baki leifanna af jám- ná|qast þriðii maður- bandarísku ríkisstjómar-
tjaldinu em slíkir brand- . . innar. Þeir lýstu forsæt-
arar kærkomin aðferð til 1 ann og spyr isráðherranum sem
að gera örlx'úð grín að Walesa kurteisislega aikóhólista, en drykkju-
hvað hann sé að
gera. „Ég er forseti
Póllands og ég er að
veiða, svo þú skalt
hypja þig," hvæsir
Walesa. „Hver ert þú
annars?" „Ég er
framkvæmdastjóri
þessa vélfrysta
voru skautasvells," svarar
maðurinn um hæl."
leiðtogum st'num. Pólit-
ískir brandarar hafa
gengið í endumýjun h'f-
daga í Austur-Évrópu
að undanfömu og Wa-
lesa forseti er orðinn að
viðfangsefni svo margra
brandara að nýlega hafa
þeir verið gefnir út á
bók.
Hér áður fyrr
brandarar sem hvíslaðir
vom undir sæng og
umlaðir f fangaklefúm eina leiðin fyr-
ir kúgaða Austur- Evrópubúa til að ná
sér niðri á hötuðum kommúnistaleið-
togunum. Nú hefúr markaðsbúskap-
ur leyst áæúunarbúskapinn af hólmi
en aukið efnahagslegt og stjómmála-
legt fielsi hefur ekki fyllt fskápa
Austur-Evrópubúa, hvað þá sett
Mercedes Benz bifreið í hvem bíl-
skúr.
í Prag gengur þessi brandari:
Sveltandi maður er að bíta gras í einu
úútverfa borgarinnar, þegar Vaclav
Havel, forseú tékkneska lýðveldisins
á leið þar hjá. Havel, sem er gamall
andófsmaður og húmanisú, kemst
við er hann sér manninn og gefur
honum 50 krónur til að kaupa sér eitt-
hvað að borða.
Næsta dag sér Vaclav Klaus, for-
sæúsráðherra og einkavæðingarsinni,
þennan sama mann bíta gras á sama
stað. Hann gengur til mannsins og
fær honum eina krónu. „Hvað get ég
keypt mér fyrir eina krónu?“ spyr
maðurinn. „Ekkert," svarar Klaus.
,,En þú getur tekið neðanjarðarlestina
niðrí miðbæ. Grasið er grænna þar.“
Kaldhæðnin nær hámarki í þessum
brandara frá Moskvu: „Hver er mun-
urinn á rússneskum bjartsýnismanni,
svaitsýnismanni og raunsæismanni?"
spyr maður. „Ég veit það ekki,“ svar-
ar þá annar. „Jú, það er augljóst," seg-
ir þá hinn fyrri. „Bjartsýnismaðurinn
er að læra þýsku, svartsýnismaðurinn
kínversku og sá raunsæi er að læra að
skjóta af Kalashnikov riffli.“
Hin óttablandna virðing fyrir leið-
togunum í Austur-Evrópu heyrir nú
sögunni úl. Sjónvarpsþættir sem
rninna á Spitting Itnage, þar sem leik-
brúður í líki stjómmálamanna eru í
aðalhlutverkum, eru vinsælir í Tékk-
landi og Ungvexjalandi. I Slóvakíu
hinsvegar, þar sem stjómarflokkur
Vladimirs Meciar endurvakti pólit-
fska stjómun á ríkisfjölmiðlunum,
hefur Jozef Darmo, nýr sjónvarps-
stjóri, láúð hætta við sjónvarpsþætti
Milans Marcovic. Marcovic þessi er
fyrrum kennari, sem hefúr sérhæft sig
í því að hæða hinn stjómsama forsæt-
isráðherra. Hann kemur nú fram í
leikhúsum og lýsir þessari nýju dag-
skrárstefnu sjónvarpsins sem „pólit-
ískum afskiptum." „Þetta ætti að vera
umheiminum alvarleg áminning um
póliú'ska og efnahagslega stefnu-
mörkun Slóvakíu," segir hann.
Sumir brandarar ganga í leikhús-
um og kabarettum, aðrir í kaldhæðn-
siðir hans þykja hógvær-
ir miðað við austur-evr-
ópskgildi.
Það er erfitt að gefa út
og dreifa ú'maritum og
dagblöðum í fýrrum
Júgóslavíu, en allir
hlustuðu á svartan húm-
orinn í útvarpsþætúnum
„Siírrealísk skrúð-
ganga,“ í útvarpsstöð
nokkurri í Sarajevó. Ein
útsending þeitra var jafn
uppfull af spádómsgáfú og hún var
fyndin. Áður en stríðið biaust út í apr-
íl 1992, sjónvarpaði „Súrrealíska
skrúðgangan" þætti þar sem hún
sýndi Bosnfu skipt upp í 1000 h'úl
ríki, sem hvert hafði sínar landa-
mærastöðvar og eigin her.
Annarsstaðar í Austur-Evrópu er
sannur hljómur í þessum brandara:
„Hvað er verra er kommúnisminn,"
spyr einn Austur- Evrópubúinn ann-
an. „Það sem tekur við af honum,“ er
svarið. Byggt á The European / mám
RAÐAUGLYSINGAR
LANDSPITALINN
.../ þágu mannúdar og vísinda...
KVENNADEILD LANDSPITALANS
Aðstoðarlæknir
Tvö störf aðstoðarlækna við kvennadeild Landspítalans
eru laus til umsóknar. Ráðningartími er frá 1. apríl 1995 til
eins árs með möguleika á framlengingu. Um er að ræða al-
menn störf aðstoðarlækna.
Nánari upplýsingar veita Reynir T. Geirsson prófessor og
Jón Þ. Hallgrímsson yfirlæknir, sími 601180 og 601183.
Umsóknir sendist á eyðublöðum lækna, ásamt Ijósriti af
prófskírteini og upplýsingum um starfsferil.
VIFILSSTAÐASPITALI
Umsjónarmaður
Staða umsjónarmanns Vífilsstaðaspítala er laus til um-
sóknar.
Starfið felst í umsjón með rekstri og viðhaldi bygginga á
Vífilsstaðalóð. Leitað erað manni með iðnaðarmenntun og
reynslu af verklegum framkvæmdum, verkstjórn og starfs-
mannahaldi. Æskilegt er að viðkomandi hafi þekkingu á
starfsemi sjúkrastofnana.
Umsóknir skulu berast til Tæknideildar Ríkisspítala, Rauð-
arárstíg 31, 105 Reykjavík, fyrir 21. mars 1995. Nánari upp-
lýsingar gefur Aðalsteinn Pálsson, s. 602314.
Húsverndarsjóður
I apríl verður úthlutað lánum úr Húsverndarsjóði Reykjavík-
ur. Hlutverk sjóðsins er að veita lán til viðgerða og endur-
gerðar á húsnæði í Reykjavík, sem hefur sérstakt varð-
veislugildi af sögulegum eða byggingarsögulegum ástæð-
um.
Umsóknum um lán úr sjóðnum skulu fylgja verklýsingar á
fyrirhuguðum framkvæmdum, kostnaðaráætlun, teikning-
ar og umsögn Árbæjarsafns.
Umsóknum stíluðum á Umhverfismálaráð Reykjavíkurskal
komið á skrifstofu Garðyrkjustjóra, Skúlatúni 2,105 Reykja-
vík, á tímabilinu 1. til 20. mars 1995.
'
Vegna góðra undirtekt.
við áekrifenda&öfnun efna
zL
SKATABUÐIN
t/7 áekrifendaleikel
A nasstu fjórum vikum verða dregin útd" nöfn áskrifenda blaðsins vikulega.
Pregin verða ut 2 nöfn í hverju kjördasmi og nöfn hinna heppnu
birtast í Alþýðublaðinu á miðvikudögum og föstudögum.
Norðulandskjördasmi - eystra:
Ólöf V. Jónasdóttir, Eyrarvegi 25, 600 Akureyri
| Halldór Ingólfsson, Höfðabrekku 16, 640 Husavík
Vinningarnir eru gjafabréf á vöruúttekt
í Skátabúðinni pfi _
aðkromr 9
'fmm Skal vitjað á skrifstofur Alþýðublaðslns í Alþýðuhúsinu í Reykjavík,
Hverfisgötú Ö-10, sími 91-625566, myndsendir 91-629244.
núverandi áskrifendur - nýir sem gamlir - eru í pottinum.
I